Yazar: Zeynep ÇINAR
Editör: İrem KESKİN
(02.04.2025)
Yunanistan’dan 25 Milyar Avroluk Savunma Hamlesi
2 Nisan 2025 tarihinde Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Parlamento’da bir konuşma yaptı. Yaptığı konuşmada Miçotakis, Yunanistan’ın yapacağı uzun vadeli savunma yatırımları ve politikası hakkında bilgi verdi. Bu hususta Ukrayna, Orta Doğu ve Suriye’de yaşanan krizlere; ABD’nin NATO içerisindeki rolüne ilişkin değişim hazırlığında olmasına; Ukrayna’daki savaşın, insansız hava araçları ve yapay zekâ kullanımı gibi savunma teknolojilerinde yarattığı değişimlere dikkat çeken Yunan Başbakanı, savunma imkânlarına yapılacak yatırımların aynı zamanda egemenliklerine ve ulusal onurlarına yapılacak yatırımlar olduğunu belirtti.
Ayrıca Başbakan, partisi Yeni Demokrasi’nin 2019 yılının Temmuz ayında iktidara gelmesinden önce yaşanan ekonomik kriz nedeniyle yatırım yapılamamış bir savunma gücüyle karşılaştıklarını ve kendi iktidar dönemi boyunca 24 Rafale tipi askerî uçak ve 3 Belharra tipi fırkateyn alımı gibi yatırımlar yapıldığını ekledi. Uzun vadeli olarak planlanan savunma programının 25 milyar avroluk olduğu da belirtildi.
Aynı gün içerisinde Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias da Parlamento’da bir açıklamada bulundu. Dendias’ın yaptığı açıklamaya göre savunmaya yapılacak yatırım, “Aşil Kalkanı” adı verilen bir hava savunma sistemini öncelemekte ve Türkiye ile yaşanan gerilime odaklı olacaktır.
_____
(15.04.2025)
Güney Kıbrıs Rum Yönetiminden Yunanistan’a Eleştiri
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İsrail ve Yunanistan ile aralarında elektrik şebekelerinin kurulmasını öngören Great Sea Interconnector Projesi hususunda Yunanistan’ı eleştirdi. Söz konusu proje, Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs’ın elektrik şebekelerini birbirlerine bağlayarak Güney Kıbrıs’ı Avrupa elektrik ağına entegre etmeyi; böylece Güney Kıbrıs’ın enerji izolasyonunu sonlandırmayı, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunu artırmayı, karbon emisyonlarını azaltmayı ve bölgesel enerji güvenliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Ancak Türkiye’nin deniz yetki alanları konusuna atıfta bulunarak itiraz etmesi üzerine, Mart 2025’te proje askıya alınmıştı.
Buna rağmen Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis, projenin planlandığı gibi ilerleyeceğine dair açıklamada bulunmuştu. Proje istenildiği gibi ilerlemiyor ki Güney Kıbrıs’ta yayın yapan Alithia gazetesi “Kablo Konusunda İskoç Duşu! Türkiye’nin Uyarısının Ardından Projenin Devamında Yeniden Belirsizlik” başlıklı haberiyle; Alphanews, “Atina, Türkiye’den çekiniyor” ifadesini kullandığı haberiyle; Fileleftheros gazetesi ise birinci sayfasında, söz konusu projeden kaynaklı olarak Ankara ile yaşanabilecek gerilimlere dair uyarıların Yunanistan üzerindeki etkisini anlattığı haberiyle Yunanistan’ı eleştirdi. Ancak bu gazetelerden farklı bir görüş ortaya koyan Politis gazetesine göre, Güney Kıbrıs ile Girit Adası arasında deniz altı elektrik kablosu döşenmesi konusundaki ödemelerin geçici olarak durdurulması kararının ardından, projede yer alan Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail, ABD’nin projeye ilişkin tutumunu netleştirmeye çalışmaktadır.
_____
(17.04.2025)
Yunanistan’dan “Deniz Mekânsal Planlaması” Hamlesi: Türkiye’den Sert Tepki
Yunanistan, 1977 yılında İtalya ile imzaladığı kıta sahanlığı anlaşmasını Avrupa Birliği mahkemelerine geç sunması nedeniyle bu başvurusu reddedilmişti. Bu gelişmeden hareketle Yunanistan, 6 Ağustos 2020’de Mısır ile, 9 Haziran 2020’de ise İtalya ile imzaladığı Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşmalarını da kapsayan “Deniz Mekânsal Planlaması”nı kamuoyuyla paylaştı.
Söz konusu plan, 1936 yılında Yunanistan’ın kendi karasularını 6 mil olarak belirlemesiyle değişen, 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşması’nın taraflara tanıdığı 3 millik karasularını Yunanistan lehine 12 mile çıkarmayı öngören bir haritayı da içeriyor.
Planın kamuoyuna sunulmasının ardından dikkatler, Ege Denizi’ndeki olası deniz yetki alanı değişikliklerine çevrildi. Mevcut durumda karasuları 6 mil olan Yunanistan, Ege Denizi’nin % 35’ini kendi karasuları olarak değerlendiriyor. Türkiye’nin karasuları ise % 8,8, kalan % 56,2’lik kısım ise uluslararası sular (açık deniz) olarak tanımlanıyor. Ancak Yunanistan’ın karasularını 12 mile çıkarması durumunda Ege’nin % 71’inin Yunan karasuları haline geleceği belirtiliyor.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetridis, söz konusu haritanın Avrupa Komisyonu’na sunulacağını ve bunun jeopolitik değil, teknik bir yükümlülük olduğunu savundu. Haritanın Avrupa Komisyonu’nun resmi internet sitesinde yayımlanmasının ardından diplomatik bir referans olarak kullanılabileceği ifade ediliyor.
Bu gelişmelere karşılık Türkiye’den sert bir açıklama geldi. Millî Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Yunanistan tarafından son dönemde kamuoyuna duyurulan ‘Deniz Mekânsal Planlaması’ çerçevesinde Doğu Akdeniz ve Ege Denizi’ne yönelik bazı hukuki dayanağı bulunmayan ve uluslararası hukuka aykırı girişimler tarafımızca dikkatle izlenmektedir. Yunanistan’ın deniz yetki alanlarıyla ilgili olarak tek taraflı olarak gerçekleştirdiği bu tür planlamalar, uluslararası hukuka aykırıdır.”
Uzmanlar, Yunanistan’ın bu adımının bölgede yeni bir gerilime yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Zeynep ÇINAR
Kaynakça:
[1] ‘’Yunanistan’dan 25 Milyar Avroluk Savunma Hamlesi’’ başlıklı haber: Anadolu Ajansı, Hürriyet Gazetesi, Euronews.
[2] ‘’Güney Kıbrıs Rum Yönetiminden Yunanistan’a Eleştiri’’ başlıklı haber: Anadolu Ajansı, NTV.
[3] ‘’Yunanistan’dan “Deniz Mekânsal Planlaması Hamlesi’’ başlıklı haber: Sözcü Gazetesi, Tele1, Ege Postası
