8/12/2021 de Fransa’nın başkenti Paris’te Fransız Senatosunda,Türkiye Dostluk
Grubunun himayesinde Fransa-Türkiye Komitesi Derneği tarafından Ankara Antlaşmasının
100.yılı Konferansı düzenlendi.
Bu konferansta konuşmacıların vurguladığı en önemli nokta ise;Ankara Antlaşması veya
Franklin Bouillon Antlaşması olarak bilinen bu antlaşma ile Atatürk’ün başında bulunduğu
TBMM hükümetini ve Misak-ı Milli sınırlarını ilk tanıyan ülkenin Fransa olduğu vurgusu idi.
Bu Antlaşmanın ilk adımlarını ;Atatürk 10/5/1919 da Samsun’a çıktığı zaman İstanbul’dan
Samsun’a kadar Bandırma gemisini İngiliz savaş gemilerine karşı koruyan Fransız savaş
gemisinin genç 2.Komutanı Robert Louise Griffe anılarında şöyle anlatmıştır : “ Mustafa
Kemal’i 19/5/1919 da Samsun’da kaldığı yerde aynı gün ziyaret ettim. Beni ayakta ve
arkası dönük karşıladı.Kendisi de oturmadı ve benim oturmama da izin vermedi.
Ayakta kendisinin ikram ettiği sigara ve şekerli Türk kahvesini içerken yaptığımız
sohbette Paşaya ne yapmaya karar verdiniz diye sordum . Verdiği cevap : Türk Milleti
esareti kabul etmez ;Ankara’ya gideceğiz ve yeni Türk Devletini kuracağız idi.. Bende
kendisine hayırlı olsun Paşam dedim ve Mustafa Kemal ile birlikte hareket etmenin
gerekliliğini Paris’e arz ettim”
TBMM hükümeti Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirsek Bey ve Fransa hükümeti özel
temsilcisi Henry Franklin Bouillon tarafından 20/10/1921 de imzalanan bu antlaşma ile iki
devlet arasındaki savaşa son verilmiş , Fransa 10 /8/1921 de Osmanlı Devleti ile imzalanan
Sevr Antlaşması ile Kilikya (Çukurova) da elde ettiği tüm haklarından vazgeçerek bunu
TBMM’ ne devretmiştir .
Fransa yaptığı bu atakla Türkiye’nin uluslararası platformda tanınmasının ilk adımını atmıştır.
Daha sonra yapılan 24/7/1923 Lozan Antlaşması ile müttefikler Mustafa Kemal hükümetini
tanımış ve 29/10/1923 te Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulmuştur
Ankara Antlaşmasının 9 maddesi Mustafa Kemal’in geçmişine ne kadar önem verdiğinin bir
delilidir. Antlaşmanın bu maddesi ile, Osmanlı Hanedanın kurucusu Osman Beyin dedesi
Süleyman Şah’ın Caber Kalesinde bulunan , Türk Mezarı diye tanınan alanın Türkiye’ye
bırakılması , orada Türk Askeri ve bayrağı bulundurulması kayıt altına alınmıştır
Bu maddeyi Mustafa Kemal bizzat istemiş ve Fransa tarafı da kabul etmiştir. Şu anda ise; bu
toprağın durumu yoruma gerek duyulmayacak kadar açık ve üzücüdür.
Ankara Antlaşması ; iki ülke iki millet arasında yıllardır var olan ama zaman zaman çeşitli
nedenlerle kesintiye uğrayan Türk-Fransız ilişkilerinin en iyi göstergelerinden biridir.
Mirgül Eren Griffe
