Türklerin Balkanlardaki varlığına son vermek isteyen Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan ve Karadağ, Rusya‘nın aracılığıyla aralarında anlaştılar. Osmanlı Devleti’nden, Makedonya’da ıslahat yapılması istekleri reddedilince de bunu bahane ederek , 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmesiyle Balkan savaşlarının birinci safhası başladı. Ardından Yunanistan ve Karadağ hükümetleri 13 Ekim’de Babıali’ye ortak bir nota vererek Türk hükümetinden üç gün içinde eski Sırbistan , Makedonya , Arnavutluk ve Girit’e muhtariyet verilmesini istediler. İstekleri reddedilince ertesi gün Sırbistan ve Bulgaristan , arkasından da Yunanistan savaş ilan etti.
Bu olayları madde başlıkları ile sıralıyacak olursak ;
- 23 Temmuz 1908 2 nci Meşrutiyet ilanı, İttihat ve Terakki cemiyetinin siyasi hayata ağırlığını koyması, siyasi çekişmelerin sonucu iç siyasi buhran doğması, kısa aralıklarla sık sık hükümet değişikliği, siyasi kavgalardan ordunun kendini sıyıramaması ve ordunun siyasetin içine girmesi.
- 5 Ekim 1908 Avusturya’nın Bosna-Hersek’i ilhakı.
- 13 Nisan 1909 31 MART vak’ası, Hareket Ordusunun İstanbul’a yürümesi.
- 14 Nisan 1909 Ermenilerin Adana isyanı.
- 27 Nisan 1909 Abdülhamit’in tahttan indirilmesi ve Sultan Reşat’ın padişah olması.
- 1909-1911 Arnavutluk ayaklanması.
- 1910 Harran’da Dürzi ayaklanması.
- 1911 Yemen (İmam Yayha). ayaklanması
- 1911 Trablusgarp harbi, Balkan devletlerinin bekledikleri fırsatın doğması.
Şimdi sıra yıllardır yapılan askeri ve siyasi hazırlıkları uygulamaya gelmişti. Bu dönemde Osmanlı Devletinin ekonomik durumu çok bozuktu. Sürekli savaşların masraflarına ek olarak Arnavutluk, Suriye ve Yemen isyanları devletin maddi gücünü tüketmişti. İç ve dış borçlar ile bunların faizleri, altından kalkılamayacak duruma gelmiş ve dolayısıyla ordunun araç, gereç ve silâh ihtiyaçları temin edilememişti.
İkiyüz yıldan beri sürüp gelen acı yenilgiler yüzünden yavaş yavaş parçalanan İmparatorluğun yok olması ihtimali ve Askeri, mali, sosyal, kültürel ve her bakımdan kuvvetini yitirmiş, yer yer ayaklanmalara sahne olan devlet iç ve dış etki ve kışkırtmalar yüzünden çökmek ve dağılmak üzere bulunduğu hissini veren karanlık ve umutsuz durumdaydı.
Bu gelişmeler ve Balkan halklarında bağımsızlık ülküsünün canlanması ve özellikle Rusya , İngiltere ve Avusturya’nın Osmanlı Devletin mirasından daha fazla pay koparma tutkusuyla, çıkar kaygıları Balkan Savaşlarına zemin hazırlamıştır.
SAVAŞIN SEBEPLERİ…………………:
1- Fransız İhtilali sonrası yayılan milliyetçilik ve bağımsızlık akımının Balkan devletleri üzerindeki etkisi.
2- Kiliseler sorununun Balkan devletlerinin lehine sonuçlanması,
3- Karadağlılar’ın büyüme istekleri , Yunanistan’ın imparatorluk kurma arzuları , Sırpların 14.ncü yüzyıldaki eski Sırbistan’ı ihya arzusu , Bulgarların Balkanlarda yaşıyan bütün milletlerin özünü meydana getirdiği iddiasıyla dinsel ve siyasal birlik kurma arzularıyla Osmanlıya karşı birleşmeleri ve başta Makedonya olmak üzere Osmanlı topraklarını ele geçirme planları ,
4- Avrupalı büyük devletlerin, Balkan devletlerini Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması.
5- Rusya’nın Panislavizm politikasıyla Slavları birleştirip kendi yanına çekmek istemesi
ve Boğazlar’a yerleşme arzusu.
6- İçerdeki karışıklıklar (31.Mart olayı , Dürzi isyanı , Yemen’de ayaklanma , Arnavutluk isyanı), Trablusgarp Savaşında (1911-1912) yaşanılan zafiyetle Osmanlı Devleti’nin eski gücünü ve otoritesini kaybettiği anlaşıldığı için bundan yararlanılmak istenmesi,
7- Cebelitarık-Malta-Kıbrıs ve Mısır’a Hakim olarak Hindistana giden ticaret yollarını güvence altına alan İngiltere’nin , Osmanlı-Almanya yakınlaşmasından rahatsız olarak ; petrol bölgelerini ele geçirmek amacıyla Rusya’yı Balkanlar’da serbest bırakması. (Reval /Talin görüşmesi 1908) (DEVAM EDECEK)
Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Bşk.
