Batı Trakya Türkleri 1923’ten günümüze kadar çok çeşitli evrelerden geçerek, Yunanistan’ın asimilasyon politikasına karşı verdikleri çetin mücadeleler sonucu ayakta kalabilmişlerdir. Devletin özellikle milli kimlik ve diğer azınlık hakları konusunda azınlığa yaptığı haksızlıklar, uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmiş, birçok uluslararası STK Batı Trakya Türkleriyle ilgili raporlar yayınlamıştır.[1] Bu gelişmelerin ardından;
- 1991’de ilan edilen “YASALAR ÖNÜNDE EŞİTLİK“ politikası ışığında bazı temel vatandaşlık haklarından kısmen istifade ederken, gerek ulusal, gerekse ikili ve uluslararası antlaşma ve sözleşmelerle garanti altına alınan azınlık haklarından istifade edememektedir. Kısmen uygulanan “YASALAR ÖNÜNDE EŞİTLİK“ politikası sayesinde Batı Trakya Türkleri bugün[2],
* gayrimenkul alım satımı,
* işyeri açma ruhsatı,
* özgürce seyahat etme,
* tarım makineleri satın alma ve kullanma,
* araba ve traktör ehliyeti alma,
* ev inşa ve tamir etme izinleri alma,
* taşınmaz mülk edinme ve
* kısıtlı kredi alma gibi temel vatandaşlık haklarından istifade edebilmektedir.
Azınlığa yönelik baskı politikaları neticesinde, 1920’li yıllarda Batı Trakya nüfusunun % 65’ini oluşturan BTTA’nın bölgedeki nüfus oranı % 30’lara gerilemiştir. Keza, Batı Trakya Türklerinin 1923’te % 84 civarında olan bölgedeki toprak sahipliği, % 25 düzeyine kadar inmiştir. Soydaşlarımızın azınlık haklarından yararlandırılmaları açısından bakıldığında, Yunan yönetimlerinin uygulamalarının 1960’lardan itibaren tedricen gerilediği görülmektedir. [3] Örneğin, soydaşlarımız
- 1967 yılından itibaren vakıf yönetimlerinden uzaklaştırılmışlar;
- 1970’lerden itibaren “Türk” sıfatının kullanılması suç olarak nitelendirilmeye başlanmış;
- 1980’lerde isminde “Türk” sıfatı olan azınlık sivil toplum kuruluşları yasadışı ilan edilmiş ve Batı Trakya vakıflarına yönelik ayrımcı yasa kabul edilmiş;
- 1990’larda Müftülerin seçimine ilişkin 1920 tarihli yasa feshedilerek, çıkartılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle “tayinli Müftü” uygulamasına başlanmış;
- iki ülke Dışişleri Bakanlıkları arasında 1952 ve 1955 yıllarında yapılan mektup teatileri uyarınca ülkemiz tarafından Batı Trakya’daki azınlık okullarında görevlendirilen 35 kontenjan öğretmeninin sayısı Yunan tarafınca 1991 yılından başlayarak tek taraflı olarak azaltılmış ve nihayetinde 16’ya indirilmiş;
- son dönemde yeni azınlık okullarının açılmasına ilişkin talepler cevapsız bırakılmış, öğrenci sayısı azlığı gerekçesiyle azınlık ilkokulları kapatılmıştır.
Batı Trakya Türkleri antlaşmalarla kazanılmış haklarına rağmen, halen aşağıda yazdığımız gibi bir çok konuda sorun yaşamaktadır;
- ETNİK KİMLİĞİN TANINMAMASI SORUNU: [4]
- ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KISITLANMASI
- EĞİTİM ALANINDAKİ SORUNLAR
- DİNİ ÖZGÜRLÜKLER ALANINDAKİ KISITLAMALAR:
- MÜFTÜLÜK SORUNU[5]
- 240 İMAM YASASI
- VAKIFLAR ve DİNİ KURUMLARIN KONTROLÜ[6]
- 19. Madde ile Yunan vatandaşlığından çıkartılan azınlık mensupları: [7]
- SİYASİ TEMSİL SORUNU
- ARAZİ SORUNU (Toprak ve taşınmazlarla ilgili sorunlar)
- YUNANİSTAN’DAKİ ORTAK KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI
- İfade özgürlüğü
- Kamu görevine girerken ayrımcılık
- Demografik yapı
- Yasak bölge uygulaması
- Ekonomik Baskılar
- SON DÖNEMDE YAŞANAN SORUNLAR
Gibi SORUNLARI bu yazımızda detaylı olarak inceleyeceğiz.
Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Başkanı
[1] Cemil KABZA, Batı Trakya Türk Azınlığı, 11 Temmuz 2021
[2] Cemil KABZA, Batı Trakya Türk Azınlığı, 11 Temmuz 2021
[3] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[4] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa , Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[5] Pervin Hayrullah – Ali Hüseyinoğlu, Batı Trakya Türk Azınlığının Sorunları, BAKEŞ Arşivi, 2019
[6] Pervin Hayrullah – Ali Hüseyinoğlu, Batı Trakya Türk Azınlığının Sorunları, BAKEŞ Arşivi, 2019
[7] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
