Bu çalışma, 16 Mayıs 2022 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Geçtiğimiz hafta, boyunca yüksek enflasyon ve resesyon korkusu piyasalar üzerinde baskı oluşturan başlıklar haline geldi. Avrupa Birliği’nin Rusya’ya petrol konusunda ambargo kararı ve Çin’de salgına ilişkin gündem de karamsarlığı büyüttü. Dolar Endeksi 20 yıl sonra 104 seviyesinin üstünde seyretti. ABD 10 yıllık tahvil faizi 3%’ün üzerine çıkıp 3,15 seviyelerini test ettikten sonra bir miktar geri çekilerek haftayı %2,93 ile tamamladı.
ABD’de açıklanan Nisan ayı enflasyon rakamları haftanın en önemli gündem maddesi oldu.
ABD’de yıl sonuna ilişkin faiz beklentilerini bir miktar da olsa rahatlatan açıklamalar ise Perşembe günü FED Başkanı Powell’dan geldi.
ABD’de haftalık işsizlik maaşı başvuruları beklentilerin üzerinde gelerek 203.000’e yükseldi.
ABD Bakanı Biden, enflasyonu çok ciddiye aldığını ve iç politikada önceliği olduğunu bildirdi. FED’in enflasyonla mücadeledeki rolüne atıfta bulunan Biden, “FED, enflasyonu kontrol etmek için işini yapacaktır” dedi.
Bunun yanı sıra Biden, AB ile ilgili olarak da “Güçlü bir AB, ABD’nin çıkarınadır. Herkes için iyidir.” ifadesini kullandı.
ABD Hazine Bakanı Yellen, Covid – 19 salgını nedeniyle küresel büyümede devam eden oynaklık ve eşitsizlik potansiyeli olduğunu, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ise ekonomik belirsizliği daha da artırdığını ifade etti.
Ukrayna’ya 40 Milyar Dolarlık yardım paketi ABD Temsilciler Meclisi’nden geçti.
Elon Musk’ın Twitter hisselerinin alımı konusunun askıya alındığını belirtmesi sonrasında Twitter hisseleri %35 kayıp yaşadı.
Çin’in ihracatı %12,5 arttı.
Çin’de Nisan ayında enflasyon verisi beklentileri aştı.
Çin’de küresel talebin artacağı beklentisi haftanın ikinci yarısında piyasaları pozitif etkileyen başlıklardan biri oldu.
Avrupa Birliği’nin Rusya’ya petrol ambargosu konusu ise geçen hafta da gerçekleşmedi. Macaristan, bu konudaki vetosuna devam etti. Son olarak ambargonun ertelendiği yönünde haberler piyasaları bir miktar daha belirsizliğe sürüklese de, tansiyonun şimdilik düşmesini sağladı. Ancak ambargo konusu, önümüzdeki dönemde gündemde olmayı sürdürecektir.
Yurt içi tarafta borsaya kote şirketlerin finansal göstergelerinin yanı sıra istihdam verileri ve sanayi üretimi yurt içi gündemin öne çıkan bir diğer gündem maddesi oldu.
Geçen hafta açıklanan yurt içinde yıllık bazda yaklaşık %70’lik enflasyon verisi ardından, risksiz getirilerin enflasyona karşı yetersiz kalması ile riskli varlıklara geçişlerin hızlandığı gözlemlendi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konut finansmanı konusunda yeni hazırlanan kredi paketlerini kamuoyuna açıkladı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev: “Türkiye Kazakistan için çok önemli stratejik ortaktır. Türkiye’deki görüşmelerde değeri yaklaşık 1 Milyar Dolar olan ticari evraka imza atıldı” dedi.
Ziraat Bankası Tarım Ekosistemi toplantısında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati “Enflasyonu devlet millet desteğiyle yeneceğiz” dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy: “42 Milyon turist, 35 Milyar Dolar gelir hedefimizi alternatif pazarlardan sağlayacağız” şeklinde konuştu.
McDonald’s Türkiye Katar’a satıldı. Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Tuncay Özilhan’ın yaptığı Anadolu Grubu Holding, bünyesindeki McDonald’s Türkiye’yi Katarlı Boheme Investment şirketine 54.5 Milyon Dolara sattı.
Geçen haftaya 34,75 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) bu kez aşağı yönlü bir hareket yaparak panik seviyesi olan 30 sınırının altına inerek haftayı 28,87 ile tamamladı.
Önceki haftayı 15,08 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru geçen hafta yukarı bir hareket izleyerek 15,48 TL ile haftalık kapanış yaptı.
Önceki haftayı 15,92 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru geçen hafta yukarı yönlü bir seyirle 16, 11 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 657 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) yukarı yönlü bir seyirle 700’lü seviyeleri test ettikten sonra haftayı 693 seviyesinde tamamladı.
Yunanistan Cumhurbaşkanı’nın Türkiye Açıklaması: Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu, Yunan Devlet Televizyonu ERT’ye verdiği röportajda Türkiye ve Yunanistan’ın komşu iki ülke olduğunu ve komşularla diyalog olmasının gerektiğini vurguladı.
Değerlendirme: Bahse konu açıklamanın zamanlaması ilginçtir. Zira gelecek hafta Yunanistan Başbakanı Mitçotakis ABD’de olacak ve ABD Temsilciler Meclisi genel kurulunda da bir konuşma gerçekleştirip ABD Başkanı Biden ile görüşecektir. Yunan Cumhurbaşkanı Sakelaropulu’nun bu atmosferde gerçekleşen ılımlı beyanlarının, Türkiye ile Yunanistan’ın doğrudan karşı karşıya gelmesini istemediği ve bu kapsamda ‘Olumlu’ olduğu değerlendirilmektedir.
AB’nin Terör Örgütü Listesindeki PKK’dan Almanya Açıklaması: Avrupa Birliği’nin terör örgütleri listesinde 1993 yılından beri yer alan PKK, Almanya’da faaliyet yasağının kaldırılması için harekete geçti. Alman avukatlar, İçişleri Bakanlığı’na başvuruda bulunarak terör örgütü PKK’ya yasağın kaldırılmasını istedi. Ancak Alman İçişleri Bakanlığı yasağın kaldırılmasını düşünmediklerini açıkladı.
ABD’de Nisan Ayı Enflasyon Verisi Açıklandı: ABD enflasyonu %8,1 olan piyasa beklentilerinin üzerinde %8,3 olarak açıklandı. Nisan ayı enflasyonunun %8,5’ten %8,3’e gerilemesine rağmen ABD borsaları etkili bir satış baskısı gördü. Bunun nedeninin piyasa beklentisinin daha fazla düşüşe odaklanmış olduğu değerlendirilmektedir.
Çin’in İhracatı Arttı: Çin’in 2022 yılının ilk 4 ayındaki ihracatı, ABD doları cinsinden %12,5 ile piyasa beklentilerinin üzerinde artış kaydetti. Çin’in ihracatı, geçen yılın ayın dönemine göre ise %3,9 artış gösterdi. Beklenti %3,2 artış olacağı yönündeydi. Geçtiğimiz Mart ayında ise Çin’de ihracat %14,7 artmıştı.
Çin’de Enflasyon da Arttı: Çin’de, tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) Nisan ayında, geçen yılın aynı dönemine göre %2,8 oranında arttı. Enflasyon, Mart ayına göre %0,4 oranında artış gösterdi.
Çin hükümeti yıllık enflasyon oranı hedefini %3 olarak açıklamıştı. Çin’de gıda ve hammadde fiyatlarıyla işçi ücretlerindeki artış, enflasyonun başlıca nedenleri olarak gösteriliyor.
Suudi Arabistan Petrol Bakanı Selman: “Dünya’nın Enerji Kapasitesi Tükeniyor”
Suudi Bakan Abdulaziz Bin Salman petrol endüstrisinde yatırım harcamalarının eksikliği nedeniyle üretim kapasitesinin dolmaya çok yakın olduğunu söyledi. 1980’lerden beri Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplantılarına katılan Selman, “Ben bir dinozorum, ama hayatımda böyle şey görmedim” dedi. Suudi Bakan’a destek veren Birleşik Arap Emirlikleri Petrol Bakanı Suhail al Mazrouei de yaptığı açıklamada küresel olarak yeterince yatırım olmadığı sürece OPEC+’ın küresel talebin Covid’in etkilerini tamamen atlattıktan sonra geleceği seviyeyi karşılama konusunda garanti veremeyeceğini dile getirdi.
Değerlendirme: Bu durumun algılanabilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir: Petrol üretiminin kesintisiz olarak yapılabilmesi, sürekli yeni yatırım yapılmasına bağlıdır. Yatırım harcamaları yapılmayınca yeni petrol sahaları, yeni rafineriler, yeni petrol çıkarma teknikleri kullanıma girmemekte ve bir süre sonra mevcut sahalar, sistemler verimsizleşmektedir. Böylece piyasanın ihtiyacı karşılanmadığı için arz/talep dengesi bozulmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da fiyatlar yükselmektedir.
İŞKUR İstihdam Verilerini Açıkladı: Buna göre açık iş sayısı geçtiğimiz yıl Nisan ayına göre %72 oranında artış yaşadı. 201.285 açık iş ilanı bulunurken, işsizlik oranında da bir yıl içinde %23,1’lik bir artış gözlemlendi.
İŞKUR’da en çok açık ilan “Satış Danışmanı/Uzmanı, Güvenlik Görevlisi ve Konfeksiyon İşçisi” kategorilerinde olurken, sistemde açık işlerin %97,5’i özel sektör.
Nisan ayında İŞKUR aracılığıyla toplamda 139.443 kişi işe yerleşti. Bu kişilerden 87.230’u erkek, 52.213’ü kadın olarak belirlendi.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Vatandaşlarımızı konut sektöründeki arızi dalgalanmadan korumak amacıyla konut finansmanı konusunda 3 ayrı paketi milletimizin hizmetine sunuyoruz. İlk defa konut sahibi olacaklara 2 milyon TL’ye kadar birinci el satın almalar için 10 yıla kadar vadeli, aylık %0,99 faizli konut kredisi sağlıyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Temmuz ayında yapılacak enflasyon farkı artışları ve diğer düzenlemelerle de dar gelirlilerin alım gücünü biraz daha iyileştireceğiz” şeklinde konuştu.
Ülkemizde Sanayi Üretimi Verisi Belli Oldu: Mart ayında sanayi üretimi, yıllık %9,6 oranında arttı. 3 aylık dönemde şubat ayında yıllık %11,9 olan sanayi üretim artışı, Mart’ta yavaşlayarak %10,2’ye düştü. Aylık bazda ise Şubat’ta %4,4 büyüyen sanayi üretimi martta %1,8 oranında daraldı. Aylık değişimlere göre, büyüme eğilimi (3 aylık) %4’ten %2’ye düştü.
Yorum: Bahse konu veriler ilk bakışta negatif bir tablo ortaya koymaktadır. Ancak, Mart’ta önceki aya göre sanayi üretiminde hız kaybı olsa da bu yılın ilk çeyreğindeki sanayi üretim artışının yıllık GSYH büyümesinin ılımlı seyrettiğine işaret ettiği değerlendirilmektedir.
TUİK İnşaat Maliyet Endeksi Verilerini Açıkladı: İnşaat sektöründeki fiyat değişimlerini ölçen inşaat maliyet endeksi Mart ayında %101,57 seviyesine çıkarak rekor kırdı. Başka bir deyişle, son bir yılda sektördeki maliyetler %101,57 oranında arttı. TÜİK’in açıkladığı inşaat maliyet endeksi, Mart ayında bir önceki aya göre ise %9,58 oranında arttı. Endeksteki hesap bileşenlerinden olan malzeme endeksi %128,11, işçilik endeksi ise %42,59 oranında yükseliş gösterdi.
Bütçe Açığımız Arttı: Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nakit bütçe verilerine göre, Nisan ayında nakit bazlı gelirler yıllık %87, giderler %103 arttı. Nisan 2021’de 13,3 Milyar TL olan nakit bütçe açığı, Nisan 2022’de 43.7 Milyar TL’ye yükseldi.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı verilere göre 6 Mayıs haftasında Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, bir önceki haftaya kıyasla 794 Milyon Dolar artarak 106 Milyar 865 Milyon Dolardan 107 Milyar 659 Milyon Dolara yükseldi.
29 Nisan – 6 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 244 Milyon Dolar hisse senedi satışı ile 75,8 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı ve 4,3 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvil satışı gerçekleştirdi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 6 Mayıs itibariyle %36,6 olurken, önceki haftada bu oran %36,9 seviyesindeydi. 2021 yılı kapanışında %40,6 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %42,6 idi.
TCMB tarafından açıklanan verilere göre, bir önceki hafta 216 Milyar Dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 6 Mayıs ile sona eren haftada 213,8 Milyar Dolara geriledi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta da yukarı yönlü hareketine devam ederek 104,51 ile haftalık kapanış yapmıştır. Tüm vadelerde “Aşırı Alım” durumundadır. Önümüzdeki hafta bir miktar düzeltme yapması beklenebilir. Bu durumda, 102,55’e kadar geri çekilmesi “Düzeltme” mahiyetinde olacaktır.
Yukarı yönlü hareketine devam etmesi halinde ise 105,23’e kadar alan vardır.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite geçen hafta da aşağı yönlü hareketini sürdürmüş ve haftayı 1,0415 ile tamamlamıştır. Tüm vadelerde “Aşırı Satış” durumu söz konusudur. Önümüzdeki hafta bir miktar tepki alımı gerçekleşmesi söz konusu olabilir. 1.0558’e kadar gerçekleşecek ivmelenme bu şekilde değerlendirilebilir.
Aşağı yönlü hareketlere devam etmesi halinde ise 1,0321’e kadar alan vardır.
BRENT: Brent Petrol geçtiğimiz hafta yukarı yönlü bir seyir izlemiş ve 111,22 Dolar ile haftalık kapanış yapmıştır. 108,75 seviyesi üzerinde kaldıkça yönü halen yukarı durumundadır. Önümüzdeki hafta ilk etapta 113,84 burayı da aşarsa 114,23 seviyesine kadar ivmelenebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde 105,41 Dolara kadar alan vardır.
Ons Altın: Geçtiğimiz hafta da aşağı yönlü bir seyir izlemiş ve 1812 Dolar ile haftalık kapanış yapmıştır. 1852 seviyesi altında kaldığı müddetçe negatif trendine devam edecektir. Önümüzdeki hafta 1784 Dolara kadar geri çekilmesi beklenebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 1880’e kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): BTC geçtiğimiz hafta da aşağı yönlü hareketine devam ederek 29940 seviyesinden haftayı tamamlamıştır. 31525 seviyesi üzerinde günlük kapanışlar yapamadığı müddetçe aşağı yönlü hareketini sürdürecektir.
Önümüzdeki hafta ilk etapta 27300 ve burayı da kırarsa 25200 seviyelerindeki destek bölgesine kadar geri çekilebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 34860’a kadar alan vardır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
S. Mert ÜNSAL
