Mert Ünsal
Bu çalışma, 21 Şubat 2022 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Geçtiğimiz hafta Ukrayna krizi nedeniyle jeopolitik risklerin atması, piyasaları olumsuz etkiledi. Her ne kadar, Rusya’nın tatbikatları biten askerlerin kışlalarına döndüğü açıklamaları bir miktar rahatlama sağlasa da bahse konu açıklamanın ABD, Ukrayna ve NATO tarafından teyit görmemesi nedeniyle bu rahatlama kısa süreli oldu.
Geride bıraktığımız hafta, küresel piyasalarda G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları toplantısı yapıldı. ABD Merkez Bankası (FED)’in son toplantısına dair tutanaklar açıklandı. Çin’de enflasyon verileri belli oldu. Yurtiçinde en önemli gündem maddesi ise TCMB’nin faiz kararı oldu.
ABD’nin son günlerde Rusya’nın Ukrayna’ya saldırabileceği uyarılarını yoğunlaştırması sonrası ABD ve Rusya Dışişleri Bakanları önümüzdeki hafta bir araya gelerek konuyu görüşmek üzere anlaştılar.
Almanya’da Cumhurbaşkanlığına ikinci kez seçilen Steinmeier, Putin’e seslenerek; “Demokrasinin gücünü hafife alma. Biz barışçı bir komşuluk istiyoruz, karşılıklı saygı istiyoruz” dedi ve “Ukrayna’nın boynundan ipi çıkarın, birlikte çözüm arayalım” ifadelerini kullandı.
Rusya Parlamentosunun alt kanadı Duma, tek yanlı olarak Ukrayna’ya karşı bağımsızlığını ilan eden Donbass bölgesinin egemenliğini tanıma kararını parlamentonun üst kanadına gönderdi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, Rusya Duması’nın onayladığı Donbass tasarısını BMGK’ya taşıyacaklarını açıkladı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Lagarde, enflasyondaki artışın enerji fiyatlarından kaynaklandığını, enflasyonun yakın gelecekte yüksek kalacağını söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Ghebreyesus: “Bazı ülkelerde yüksek aşılama oranı ve Omicron varyantının hafifliği, Covid – 19 salgınının bittiğine dair yanlış söylemler yaratıyor” dedi.
Microsoft’un kurucu ismi Bill Gates, salgın dönemindeki açıklamalarıyla gündem olmaya devam ederek yeni bir öngörüde bulundu.
Uluslararası finans kuruluşu JP Morgan küresel ekonomi ile ilgili öngörüde bulundu.
Sekiz haftadan beri aralıksız yükselen petrol fiyatları, geçen hafta bu yükselişine ara verdi.
Yurtiçinde TCMB Para Piyasa Kurulu (PPK) toplantısı yapıldı.
Cumhurbaşkanımız ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, “Kur korumalı mevduatta günde ortalama 10 Milyar liralık giriş oldu” dedi.
“Fitch Türkiye’nin kredi notunu düşürdü.”
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Kripto pazarının en büyüklerine ceza yağdırdı.
Geçen haftaya 27,36 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) 31’li seviyeleri test ettikten sonra kısmi bir geri çekilmeyle haftayı 27,75 ile tamamladı.
Önceki haftayı 13,49 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru geçen hafta yukarı bir hareket izleyerek 13,65 TL ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 15,33 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta hafif yukarı yönlü bir seyir izleyerek 15,47 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 534 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) hafif aşağı yönlü bir seyirle haftayı 517 seviyesinden tamamladı.
“İran, Aşırılık Yanlısı Örgütler İle Neden Türkiye’de Tehdit Yaratıyor?”: İsrail merkezli Jerusalem Post gazetesinde, İran’ın DEAŞ, Hamas gibi terör örgütleriyle Türkiye’de tehdit oluşturduğuna yönelik bir analiz yayınlandı. Anılan analizde özetle,
- Türkiye’de pek çok terör örgütünün komplolarının yaşandığı, NATO üyesi ve güçlü bir istihbarat servisine sahip olan Türkiye’de neden bu kadar komplo olayının gerçekleştiğinin sorulduğu,
- Türkiye’deki komplo olaylarının birçoğunda İran’ın faaliyette bulunduğunun iddia edildiği fakat Türk basınında komplo haberlerinde İran ile bağlantılardan hiç bahsedilmediği,
- Türkiye’nin daha önce “sıfır sorun” politikasıyla çevre ülkelerle ilişkilerini geliştirdiği daha sonra karşılıklı anlaşmazlıklarla bu ilişkilerin bozulduğu şimdi ise tekrardan “sıfır sorun” politikasına dönerek ilişkilerini onarmaya çalıştığı ancak onarmak için yapması gereken çok şeyin olduğu belirtilmektedir.
Yorum: Önümüzdeki ay İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un ülkemizi ziyaret edeceği hususu göz önüne alındığında, yukarıdaki analizin bahse konu ziyaret için bir alt yapı hazırlamak amacıyla kaleme alındığı değerlendirilmektedir.
Ukrayna Krizi Avrupa’nın Yetersizliğini Ortaya Çıkardı: İngiltere merkezli “Telegeraph” gazetesinde yer alan haberde özetle,
- Eski dönemdeki uzlaşının, Hitler’in oluşturduğu tehdide karşı Britanya da dâhil olmak üzere Avrupa ülkelerinin hazırlıksız olmaları nedeniyle bir gereklilik olduğu, bugün ise Putin ile yüzleşmeye ilişkin gönülsüzlüğün, enerji ürünleri nedeniyle Rusya’ya bağımlı olmanın yanında on yıllardır savunma harcamalarını da azaltan ülkelerde görüldüğü,
- ABD’nin, NATO’nun toplam savunma harcamasının yaklaşık yüzde 75’ini karşıladığı, ABD’nin Avrupa’nın daha fazla payı omuzlaması gerektiğinde ısrarcı olduğu, belirtilmektedir.
G20 Ülkeleri Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı: Endonezya’nın başkenti Cakarta’da gerçekleştirilen toplantıya Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati de çevrimiçi katılarak ‘Uluslararası Vergi’ başlıklı oturumda ana konuşmacı oldu. Toplantıda bir araya gelen G7 Maliye Bakanlarının kaleme aldıkları ortak açıklamada Ukrayna’ya yapılacak bir saldırının koordineli ve güçlü bir yanıt verileceği ifade edildi.
FED Tutanakları Açıklandı: Bahse konu tutanaklarda yetkililer, enflasyon riskinin yukarı yönlü olduğunu ve enflasyonun yüksek kalması halinde daha hızlı bir faiz artış patikasının gerekebileceğini açıkladı. Tutanaklara göre FED üyeleri faizi ana politika aracı olarak kullanacak, bilanço küçülmesine ilişkin adımları ise enflasyon ve istihdam verilerini göz önünde bulundurarak atacak. FED’in veriye bağlı esnek bir sıkılaşma politikasına işaret etmesi önümüzdeki dönemde açıklanacak istihdam ve enflasyon verilerinin önemini daha da artırdı.
Çin’de Enflasyon Kontrol Altına Alındı mı: Çin’de enflasyon verisi beklentilerin altında kaldı. Geçen hafta açıklanan verilere göre yıllık bazda TÜFE, %1 olan piyasa beklentisinin hemen altında %0,9 oranında açıklanırken, ÜFE de yine yıllık bazda %9,5 olan beklentinin altında %9,1 olarak ilan edildi.
Bill Gates’den Yeni Pandemi Öngörüsü: Almanya’da Münih Güvenlik Konferansı’na katılan Gates, önemli açıklamalarda bulundu. Dünya çapında salgın yaşanacağını Covid-19 salgınından önce söyleyen Gates, “Dünya bir pandemi daha görecek. Başka bir pandemi olacak. Bu sefer farklı bir patojen olacak. Fakat doğru bir şekilde bu hastalığa yaklaşılırsa erkenden önlenebilir ve Covid-19’da olduğu gibi küresel bir hale gelmez” ifadelerini kullandı.
JP Morgan da Ekonomik Öngörülerde Bulundu: Uluslararası finans kuruluşu Jp Morgan, FED’in yılın kalan döneminde yapacağı her toplantıda 25 baz puan faiz artışında bulunacağını öngördü.
Ekonomistler, Fed’in faiz artırımının, hükümetin ekonomi politikaları nedeniyle çok daha kırılgan hale gelen Türk Lirası’ndaki değer kaybını hızlandırabileceğini belirtiyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) geçen ay Türkiye’nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelere Fed’in faiz artışlarına karşı hazır olma çağrısı yapmıştı
Petrol Fiyatlarında Duraklama Gözlendi: Geçen hafta kapanışı itibarıyla ilk defa geri çekilme görülen petrol fiyatlarında Ukrayna gerginliğinin kontrol altına alınacağına olan inanış ile İran’ın yeniden petrol piyasasına girebilme olasılığının belirmesi etkili oldu.
Önümüzdeki hafta gerginliğin azaltılması ve İran ile yapılan nükleer anlaşmanın tekrar hayata geçirilmesi olasılığı İran’ın petrolünü ihraç etmesi üzerindeki yaptırımların kaldırılması anlamına geleceğinden bu gelişmelerin realize olmasıyla petrol fiyatlarındaki geri çekilme devam edebilir. Ancak Rusya’nın Ukrayna’ya girmesi durumunda ise petrol fiyatları kaçınılmaz olarak yukarı yönlü bir sıçrama yaşayacaktır.
TCMB Toplantısı Yapıldı: TCMB Para Politikası Kurulu faiz kararını açıkladı. Buna göre politika faizi piyasa beklentisi doğrultusunda %14 seviyesinde sabit tutuldu. Karar metninde son enflasyon raporu sunumunda yapılan liralaşma stratejisine atıf yapılırken, geniş kapsamlı politika çerçevesinin gözden geçirilmesine yönelik sürecin sürdüğü ifade edildi.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Arap Emirlikleri dönüşü uçakta medya mensuplarının sorularını yanıtladı. Sn. Erdoğan, KDV indiriminin market fiyatlarına yansımadığı yönündeki soru üzerine, “Öyle veya böyle inecek. Hazine ve Maliye Bakanımıza ‘Süratle bunların üzerine gitmeniz gerekiyor’ dedim. Onların patronlarıyla da bizzat Nureddin Bey görüşmek suretiyle bunların üzerine gitmeye ve bir de bunları teftişe devam edeceğiz” değerlendirmesini yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bir defa vatandaşımızı bunlara ezdirmeyeceğiz. Bunların üzerine üzerine gideceğiz. Böylece meyveydi, sebzeydi, hububattı, yumurtaydı, süt ve süt mamulleriydi aklınıza ne gelirse, tüm temel gıda ürünlerinde gerekli olanı yapacağız. Şurada 1-2 ay içerisinde bu rafların nasıl düzeldiğini hep beraber göreceğiz. Hiç endişeniz olmasın.” diye konuştu.
Ocak Ayında Bütçe Performansı İyileşti: Ocak ayında merkezi yönetim bütçe dengesi, 30 Milyar TL, faiz dışı denge 44,3 Milyar TL fazla verdi. Gider artışının önceki yıla göre daha sınırlı kalan faiz ödemeleri nedeniyle hız kaybettiği Ocak ayında, güçlü gelir artışı bütçe performansındaki iyileşmede etkili oldu. Böylece 12 aylık toplam bütçe açığı Aralık ayına göre daraldı.
Fitch Ratings Kredi Notumuzu Düşürdü: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Fitch, Türkiye’nin BB- olan notunu B+’ya indirdi ve negatif görünümün devam ettiğini belirtti. Revizyonun başlıca sebepleri yüksek enflasyon, düşük döviz likiditesi ve kredibilite olarak açıklandı.
MASAK Kripto Firmalarına Ceza Kesti: Geçen haftanın piyasalarda yer alan önemli gündem maddelerinden biri de MASAK’ın 4 kripto Borsasına yüksek miktarda ceza kesmesi oldu. Denetimler sonucu çeşitli yükümlülük ihlalleri nedeniyle Bitci Teknoloji AŞ, Icrypex Bilişim AŞ, Paribu Teknoloji AŞ ve BTC Türk hakkında toplam 18 milyon 800 bin lira idari para cezası verildi.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı verilere göre 11 Şubat haftasında toplam brüt rezervler 114,656 Milyar Dolardan 114 Milyar 848 Milyon Dolara çıktı
4-11 Şubat haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 24,5 Milyon Dolar hisse senedi satışı, 1,4 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi ile 6,3 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvili alımı gerçekleştirmiştir.
TCMB tarafından açıklanan veriler kapsamında, bir önceki haftaya göre yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı ise 2,437 Milyar Dolar azalarak yaklaşık olarak 220 Milyar Dolara geriledi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 11 Şubat itibariyle %39,7 olurken önceki haftada bu oran %39,9 seviyesindeydi. 2021 yılı kapanışında %40,6 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %46,3 idi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta yatay bir hareketle haftayı 96,04 ile tamamlamıştır. Yeni pivot seviyesi: 96,05tir. Önümüzdeki hafta bu seviye üzerinde kalması durumunda 96,42 ve burayı da aşarsa 96,81 seviyelerindeki direnç bölgesine gidebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 95,29’a kadar alan vardır.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite, beklentilerimiz doğrultusunda aşağı yönlü bir seyir izlemiş, 1,1323 ile haftalık kapanış yapmıştır. Yeni pivot seviyesi: 1,1331’dir. Bu seviye altında kaldıkça ilk etapta 1,1265 ve burayı da kırarsa 1,1215’e kadar inme potansiyeli mevcuttur.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 1,1447 ’ye kadar alan vardır.
Brent: Brent Petrol temel nedenlerle kısmi bir geri çekilme yaparak 93,64 ile haftalık kapanış yapmıştır. Halen grafiği haftalık bazda “Aşırı Alım” statüsündedir. Bu bağlamda bir süre daha geri çekilmeye devam edebilir. Ancak halen 10 günlük Hareketli Ortalama olan 92,67 üzerinde kaldıkça yukarı yönlü trendin devam etmesi beklenebilir. Bu durumda, ilk etapta 94,02’ye 95,94’e kadar yükselebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise, 87,81’e kadar gerilemesinin söz konusu olabileceği değerlendirilmektedir.
Ons Altın: Geçtiğimiz haftaya 1858 Dolar seviyesinden başlayan ons altın, beklentilerimiz paralelinde yukarı yönlü bir hareket izleyerek 1897 Dolar ile haftalık kapanış yaptı. Jeopolitik gerginlik fiyatlamasına devam eden ons altının 1886 üzerinde kaldıkça ilk etapta 1912, burayı da aşarsa 1926 seviyelerine gitmesi muhtemeldir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise, 1833’e kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): BTC beklentilerimiz dahilinde haftalık kapanış itibarıyla 40600 eşiğinin altında kalmış ve 40032 ile haftayı tamamlamıştır.
Önümüzdeki hafta bu seviye altında kaldıkça ilk etapta 37380’a burayı da kırarsa 35765 seviyelerine doğru gerileme kaydedebileceği değerlendirilmektedir.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
Mert Unsal
