Mert Ünsal
Bu çalışma, 22 Kasım 2021 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Önceki hafta ABD Merkez Bankası (FED) yönetiminin varlık alımlarını azaltma kararı vermesinin ardından geçtiğimiz hafta piyasalar ABD ve Çin’den gelen güçlü verilerle karşılaştı.
ABD Doları ABD tarafındaki verilerin iyi gelip ekonomilerin iyileşmeye başladığı görüşü ve FED’in varlık alımlarının azaltımını hızlandırıp (15 Milyar Dolardan 30 Milyar Dolara) şahin tutuma geçme olasılığı ile değer kazanırken, gelişmekte olan ülkelerin para birimleri baskılandı. TL cinsi varlıklar bu baskıdan iç dinamiklere bağlı olarak maalesef daha fazla etkilendi.
Önümüzdeki süreçte, FED’in varlık alımlarını azaltması sonrasında yeni normal olarak tartışılacak sıfır faiz politikasından çıkış ve sıkı para politikasının uygulamaya geçilmesine bağlı olarak güçlü Dolar- zayıf Euro temasının uzunca bir süre piyasalarda etkin olacağı değerlendirilmektedir.
Öte yandan ABD Hazine Bakanı Yellen, artan fiyatların kontrolü için pandeminin kontrol edilmesinin kilit nokta olduğunu belirterek enflasyonun 2022 yılının ikinci yarısından itibaren gerilemesini beklediğini vurguladı.
Gelişmiş ülkelerin sıkılaşma adımlarına yavaş yavaş yaklaştığı bu ortamda aralarında ülkemizin de bulunduğu Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ)’lerde de tahvil faizleri yükselmektedir. Yıl başına göre 10 yıllık tahvil faizlerinde Brezilya 476 Bps, Güney Afrika 128 Bps, Türkiye 601 Bps, Rusya 224 Bps, Meksika 197 Bps artış kaydetmiş durumdadır.
ABD’de güçlenen istihdam verileri ve yüksek seyreden enflasyon varlık alımlarının hızlandırılması ve beklenenden önce faiz artışları ile sonuçlanırsa veya en azından bu beklentilerin fiyatlamalara yansıması ile GOÜ CDS primlerinde yükseliş görülmesi muhtemeldir. Bundan doğal olarak Türkiye’de etkilenecektir.
Diğer taraftan, ABD Başkanı Biden, ekonomi planının ilk aşamasını oluşturan yaklaşık 1 Trilyon Dolarlık altyapı paketini onayladı.
Geçen haftanın tüm piyasaların ilgi ile takip ettiği en önemli olayı, ABD Başkanı Biden ile Çin Devlet Başkanı Xi Cinping arasındaki uzun çevrimiçi görüşme oldu. Piyasalara görüşmenin olumlu bir havada geçtiği havası yansıdı.
McKinsey&Co tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre, Çin, ABD’yi geride bırakarak dünyanın en zengin ülkesi oldu.
Çin ekonomisinin Ekim ayında toparlandığına yönelik veri akışları özellikle Asya piyasalarında pozitif etki yaptı.
Ancak Japonya’dan da ülke ekonomisine dair pek iyi haberler gelmedi.
Çin, ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın çevrim içi bir forumda sarf ettiği, herhangi bir saldırıya karşı Tayvan’ın savunulacağına dair sözlerine tepki gösterdi.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Bailey, ülkede artan enflasyondan son derece rahatsız olduğunu, hedef seviyenin üzerinde olan enflasyona ilişkin istedikleri rotanın bu olmadığını ifade etti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, lideri olduğu Muhafazakâr Partiye yönelik tepkilerin ardından milletvekillerinin ücretli siyasi danışmanlar veya lobiciler olarak görev almasını yasaklayan yasa önerisinde bulundu.
Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Savunma Bakanları, AB’nin güvenlik ve savunma alanlarında güçlendirilmesini, somut projeleri, başta ABD ile olmak üzere üçüncü ülkelerle iş birliği konularını ele almak için bir araya geldi.
ABD’nin ünlü düşünce kuruluşu Atlantic Council’a göre Karadeniz gelecekte enerji bakımından dünyanın en büyük savaş alanı olacak.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasından dolayı ABD Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamındaki yaptırımlar çerçevesinde Hindistan’a henüz herhangi bir muafiyet vermediklerini açıkladı.
ABD ve Yunanistan Silahlı Kuvvetlerine ait M-1A2 Abrams ve Leopard-2 HEL tanklarının katılımıyla, Batı Trakya’nın İskeçe bölgesi Karasu Nehri’nde, ‘Meriç Nehri’ni geçme tatbikatı’ birlikte icra edildi.
IMF, dünyanın bazı bölgelerinde enflasyonun daha kalıcı hale gelebileceği uyarısında bulundu.
Dolar Endeksi 96,00 seviyesini geçerek son 1,5 yılın en yüksek seviyesini gördü.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, Frankfurt’da düzenlenen “2021 Avrupa Bankacılık Kongresi”nde çevrimiçi bir konuşma yaptı. Lagarde konuşmasında, ECB’nin salgında “acil durumun” sona ermesinden sonra bile ekonomiyi desteklemeye devam edeceklerini anlatan Lagarde, enflasyondaki mevcut artışa rağmen, önümüzdeki yıl faiz oranlarında artış olmayacağının sinyalini verdi.
Yurtiçi piyasalarda haftanın ilk günü seans öncesi KAP’ta yayımlanan haber ile hafta boyunca Garanti Bankası rüzgarı esti.
Ünlü uluslararası finans kuruluşu Moody’s; “BBVA’nın Garanti Bankası payları için yaptığı çağrı Türk bankaları için pozitif.” dedi.
Haftanın en önemli gündem maddesi ise TCMB’den gelen faiz kararı oldu. TCMB toplantısı öncesinde piyasalar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan gelen açıklamalara odaklandı.
TCMB verilerine göre 12 Kasım haftasında döviz mevduatları 2 milyar dolar artışla 235,17 milyar dolara yükseldi. Döviz mevduatları yeniden 235 milyar doların üzerine çıktı.
TL, Eylül ayından bu yana dolar karşısında yaklaşık %25 değer kaybetti.
Türkiye ziyareti kapsamında İstanbul’da gazeteciler ile buluşan Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Türkiye’nin Libya’da bulunmasının yasal olduğunu belirtti.
Geçen haftaya 16,29 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) yukarı yönlü bir seyir izleyerek haftayı 17,91’den kapattı.
Önceki haftayı 9,98 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru yukarı yönlü bir seyir izleyerek 11,23 ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 11,44 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta hafif yukarı yönlü bir hareket izleyerek 12,66 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 393 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) de yukarı bir seyirle haftayı 422 seviyesinden tamamladı.
NATO Ülkeleri Rusya’dan Silah Almak İçin Sırada: S-400 hava savunma sistemleri alımından ötürü Türkiye’ye yaptırım uygulayan ABD’nin, Rusya’nın ikinci en büyük silah müşterisi olduğu ortaya çıktı. Rus gümrük verilerine göre ABD dahil altı NATO ülkesi, Türkiye’nin tek centlik işlem yapmadığı 2021 yılında Rusya’dan silah satın almış.
Söz konusu dönemde listede 5 başka NATO ülkesinin adı daha yer aldı. Bunlar sırasıyla Almanya, İngiltere, Estonya, Çekya ve Hollanda.
James Jeffrey: “Suriye’de Türkiyesiz Bir Çözüm İhtimali Yok”
ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey bazı açıklamalarda bulundu. Jeffrey beyanlarında:
-Şu anda Ortadoğu’da İran, Rusya, ABD, Türkiye ve en azından hava kuvvetleriyle İsrail, Suriye konusuna dâhil olduğunu,
-Rusya’nın Suriye ve bölge üzerinde çok ciddi iddiaları ve isteklerinin bulunduğunu ifade etmektedir.
Değerlendirme: ABD’nin Türkiye’de tanınan bilinen isimlere ülkemize müzahir açıklamalar yaptırarak, Suriye’de hem Rusya’ya karşı Türkiye’yi kalkan yapma hem de Türkiye’nin Rusya ile yakınlaşmasını önlemeye çalıştığı değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra, olası bir operasyonu engellemek amacıyla “Türkiye zaten çözüm masasının doğal üyesi. Operasyona gerek yok.” amacını taşımakta olduğu da akla gelmektedir.
Çin Dünyanın En Zengin Ülkesi Oldu: McKinsey&Co tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre 2000 yılında 156 trilyon dolar olan küresel servet 2020 yılında 514 trilyon dolara yükseldi.
Raporda dünya ekonomisinin %60’ından fazlasını oluşturan 10 ülkenin ulusal bilançoları incelendi ve bu sonuçlara ulaşıldı. Bu ülkeler arasında Çin, ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, İsveç, Meksika, Kanada ve Avustralya yer aldı. Raporda ABD ve Çin ‘in küresel servetin üçte ikisine sahip oldukları görüldü. Anılan rapor, 8 ülkenin de servetlerini artırdığını ve küresel net değerin %68’inin emlak piyasalarında toplandığını ortaya çıkardı.
ABD’nin son yirmi yılda net değeri yaklaşık iki kat yükselerek 90 trilyon dolara ulaştı. Bu sebeple de ABD, Çin’in gerisinde kalarak dünyanın en zengin ikinci ülkesi oldu.
Petrol Fiyatları Sert Düştü: Petrol fiyatları, yatırımcıların ABD ve Çin’in stratejik rezervleri koordineli olarak kullanabileceklerine dair endişelerle geriledi. Brent Petrol, ciddi bir düşüşle son 6 haftanın en düşük seviyesine geriledi. ABD Başkanı Biden’ın benzin fiyatlarını düşürmek için stratejik petrol rezervlerinden kullanmanın faydalarını değerlendirdiğine ilişkin haber akışı da petrol piyasasında etkili oldu.
Garanti Bankası Banka Piyasalarını Güldürdü: Yurtiçi piyasalarda haftanın ilk günü seans öncesi KAP’ta yayımlanan haber ile hafta boyınca Garanti Bankası rüzgarı esti. BBVA’nın Garanti Bankası’nda sahibi olmadığı payları 12,20 TL fiyattan ‘Gönüllü Pay Alım Teklifi’ ile alacağını açıklaması ile endeks yeşil renge büründü. Bankacılık endeksi genel olarak hafta boyunca da pozitif hava devam etti. Cumhurbaşkanı Sn. Erdoğan, ‘BBVA’nın açıklamaları Türkiye’ye olan güvenin göstergesidir’ dedi.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan partisinin grup toplantısında konuştu. Sn. Erdoğan faiz konusunda “Milleti faize ezdiremeyiz. Faiz belasını milletin sırtından kaldıracağız. Görevde olduğum sürece faizle mücadelem sürecek. Bu mücadelede beraber yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar kusura bakmasın ben faizi savunanla beraber olmam, olamam” açıklamalarını yaptı.
TCMB Toplantısı Yapıldı: Haftanın en önemli gündem maddesi ise TCMB’den gelen faiz kararı oldu. TCMB toplantısı öncesinde piyasalar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ dan gelen açıklamalara odaklanırken, anılan toplantıda Merkez Bankası politika faizini piyasa beklentileri doğrultusunda 100 Bps aşağı çekerek %16’dan %15’e düşürdü.
Toplantı sonrasında açıklanan karar metnine eklenen, ‘….Merkez Bankası Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir.” ifadesi ile Aralık ayında 100 baz puan indirim ihtimalinin güçlü olduğu olasılığı belirdi.
TCMB’nin faiz indirimi sonrasında TL cinsi varlıklarda değer kaybı hızlandı. Dolar / TL ve Euro/ TL kurunda sert hareketler gözlemlendi.
Uluslararası finans kuruluşu Goldman Sachs ise TCMB’nin 2022 yılı ikinci çeyreğinde faiz artışı yapmasını beklediğini ve TCMB’nin Aralık’taki toplantısında da 100 baz puan daha indirim yapacağını öngördüğünü açıkladı.
Ticaret Bakanının Konuşması: Ticaret Bakanı Mehmet Muş, ekonomiye ilişkin açıklamalarda bulundu. Bakan Muş 2021 yılında ihracatın 211 Milyar Doları aşmasını öngördüklerini söyledi. Muş “Yılsonunda Orta Vadeli Ekonomi Planı hedefimiz olan 21 Milyar Dolardan daha düşük cari açık vereceğimizi değerlendiriyoruz” dedi.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre, 12 Kasım’da Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 906 Milyon Dolar artışla 86 Milyar 696 Milyon Dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri, 5 Kasım’da 85 Milyar 790 Milyon Dolar seviyesindeydi.
Söz konusu dönemde altın rezervleri, 1 Milyar 314 Milyon Dolar artarak 39 Milyar 654 Milyar Dolardan 40 Milyar 995 Milyon Dolara yükseldi.
Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 12 Kasım haftasında bir önceki haftaya kıyasla 2 Milyar 2247 Milyar Dolar yükselişle 125 Milyar 444 Milyon Dolardan 127 Milyar 691 Milyon Dolara ulaşmış oldu.
Yabancı yatırımcı geçen hafta 480 milyon dolarlık hisse alımıyla 2020 Kasım ayından bu yana en hızlı haftalık hisse alımını gerçekleştirmiş oldu.
Yabancı yatırımcı geçen hafta 480 milyon dolarlık hisse, 110 milyon dolarlık da tahvil alımı gerçekleştirdi. Böylece yabancı yatırımcı 2020’nin Kasım ayından bu yana en büyük haftalık hisse senedi alımını gerçekleştirmiş oldu.
5-12 Kasım haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 480 Milyon Dolar hisse senedi alımı ile 110 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alımı yaptılar. Böylece yabancı yatırımcı 2020’nin Kasım ayından bu yana en büyük haftalık hisse senedi alımını gerçekleştirmiş oldu.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta beklentilerimizin de ötesinde yukarı yönlü bir hareket izlemiş ve 96’lı seviyeleri de aştı ve 96,07 seviyesinden haftalık kapanış yapmıştır. 95,83 yeni haftalık pivot seviyesidir. Ancak “Aşırı Alım” durumu söz konusudur. Bu bağlamda önümüzdeki hafta pivot seviyelerine doğru bir gevşeme yaşayarak bu fiyatlarda konsolide olması ve ardından da 97 seviyelerine gidebilmesi muhtemeldir.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite, beklentilerimiz çerçevesinde 200 Haftalık hareketli ortalama seviyesinin altına düştükten sonra beklentilerimiz çerçevesinde hızlıca gerilemiş ve 1,1288 ile haftayı tamamlamıştır. Ancak, günlük ve haftalık vadelerde “Aşırı Satış” durumundadır. Önümüzdeki hafta yeni haftalık pivot seviyesi 1,1320’dir. Bu bağlamda paritede pivot seviyesine doğru tepki alımları gözlemlenebilir.
Fakat parite haftalık pivot seviyesi altındaki tüm kapanışlarda aşağı yönlü hareketini sürdürecektir. İlk etapta 1,1220’ye ve burayı da kırması durumunda 1,1176’ya kadar gerilemesi mümkündür.
Yukarı yönlü hareket izlemesi halinde ise 1,1320 üzerinde 1,1404’e kadar alan vardır.
Brent: Brent Petrol de beklentilerimiz paralelinde aşağı yönlü hareketinde devam ederek 78,89 seviyesi ile haftayı tamamlamıştır. Günlük grafiğinde düşüş ivmesi halen devam etmektedir. Bu bağlamda önümüzdeki hafta 76,22’ye kadar geri çekilmesi beklenebilir. Ancak 5 günlük hareketli ortalama olan 81,38 üzerinde günlük kapanışlar yapması halinde geri çekilme hareketini sonlandırabilir.
Böyle bir durumda ise 81,38 üzerinde 82,98 ’e kadar alan vardır.
Ons Altın: Geçtiğimiz haftaya 1864 Dolardan başlayan ons Altın, beklentilerimiz çerçevesinde hafif bir düşüşle haftayı 1846 Dolar ile haftayı tamamladı. Önümüzdeki hafta 1830’lara doğru gevşedikten sonra ilk etapta 1876, ardından da 1900 seviyesine doğru yukarı yönlü harekete başlayabileceği düşünülmektedir.
Aşağı yönlü hareketlerde, 1795 seviyesi altında en az iki günlük kapanış yapmadıkça geri çekilmeleri ‘Düzeltme’ olarak yorumlamak mümkündür.
Bitcoin (BTC): Geçtiğimiz hafta koin piyasaları ise haftanın son işlem günlerine doğru AB ülkelerinden yükselen kripto para madenciliğinin Paris İklim Anlaşması koşullarına uymayarak yüksek enerji kullanıp çevreye zarar verdiği gerekçesiyle yasaklanması haberleri ile geri çekilme yaşadı. Ancak, Cuma günü akşam saatlerinde dünyanın en büyük altcoin’i Ethereum’un ETH 2.0 süreciyle iş ispatı modelinden hisse ispatına geçerek bu alanda çok önemli bir adım atmaya hazırlandığının açıklanması ile düşüş hareketlerinin durduğu görüldü.
Bu bağlamda BTC de beklentilerimizin aksine bir geri çekilme yaşayarak 57762 Dolar ile haftayı tamamladı. Önümüzdeki hafta için 57508 seviyesi, kritik eşiktir. Bu seviye altında günlük kapanışlar gerçekleştirmesi halinde ilk etapta 52361 ve burayı da kırarsa 50000 Dolar seviyelerine geri çekilmesi beklenebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 57508 Dolar üzerinde 68000’e kadar alan bulunmaktadır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
Mert ÜNSAL
