Yunanistan’daki Batı Trakya bölgesi, Batı Trakya Türkleri olarak bilinen önemli bir etnik Türk azınlığa ev sahipliği yapmaktadır. Tarihsel olaylar; topluluğun kimliğini şekillendirirken, sosyoekonomik zorlukların yanı sıra siyasi ve yasal mücadeleleri de beraberinde getirdi. Yazıda, Batı Trakya Türklerinin tarihsel arka planını, siyasi ve hukuki mücadelelerini ve karşılaştıkları sosyoekonomik sorunlarını inceleyecektir. Bu analiz ile Batı Trakya Türklerinin kendi kaderini tayin etme ve tanınma mücadelesine ışık tutmayı umuyorum.
Batı Trakya Türkleri yüzyıllar öncesine dayanan zengin ve karmaşık bir tarihe sahip, Kuzey Yunanistan’da Doğu Makedonya ve Trakya eyaletinde ikamet eden bir etnik gruptur. [1] Batı Trakya Türklerinin kökenleri, 14. yüzyılda bölgeye Türk göçüne dayanmaktadır. 1923 Yılında Batı Trakya Türklerine; dillerini, dinlerini ve kültürlerini korumayı amaçlayan Lozan Antlaşması ile bir dizi haklar verildi [2]. Ancak Yunanistan, Lozan Antlaşması’nda tanımlandığı şekliyle yalnızca bir azınlığı, Müslüman azınlığı resmen tanımaktadır. Bu, diğer kimliklere yönelik militan bir korkuya yol açtı ve Batı Trakya Türklerinin tanınmasını sınırladı [3].
Batı Trakya Türklerinin siyasi ve hukuki mücadeleleri, kendi kaderlerini tayin için verdikleri ısrarlı mücadelenin bir kanıtıdır.
Topluluk, eğitime sınırlı erişim, yetersiz ve güncelliğini yitirmiş ders kitapları ve yetersiz eğitimli öğretim kadrosu dahil olmak üzere bir dizi zorlukla karşı karşıyadır. Bu sorunlar, İnsan Hakları İzleme Örgütü [3][2] gibi kuruluşların raporlarında belgelenmiştir. Bu zorluklara rağmen Batı Trakya Türkleri haklarını ve tanınmalarını savunmaya devam ettiler. Batı Trakya’daki Türk Azınlığının; haklar ve tanınma boyutundaki mücadelesi, topluluğun hâlâ karşı karşıya olduğu engellerin altını çizmektedir. [4].
Batı Trakya Türkleri, kendi kaderlerini tayin mücadelelerini daha da şiddetlendiren önemli sosyoekonomik sorunlarla da karşı karşıyadır.
Etnik Türk azınlığın üyeleri, polis gözetiminden, kamu istihdamında ayrımcılıktan ve ifade özgürlüğünün kısıtlanmasından şikâyet etmektedirler [2]. Ek olarak, topluluk, kötü barınma ve yüksek düzeyde işsiz sorunu ile karşı karşıya kalmıştır [5]. Topluluk COVID-19 salgını sırasında yaşadığı sorunlar, temel sorunlarını daha da şiddetlendirmiştir [6].
Batı Trakya Türklerinin kültürel kimliği, kendi kaderini tayin mücadelesinin önemli bir yönüdür.
Topluluk, tarihi ve deneyimleriyle şekillenen benzersiz bir kültür ve geleneğe sahiptir. Ancak Yunan hükümeti Batı Trakya Türklerini asimile etmeye ve kültürel kimliklerini silmeye çalışmasına rağmen [7] topluluk, geleneksel müzik ve dans gibi çeşitli yollarla kültürel miraslarını korumaya ve kutlamaya devam ettirdiği görülmektedir. Atina’da Batı Trakyalı göçmenler etnik kimliklerini; siyasi ve kültürel bir kategori olarak kullanma konusunda kararlıdır [5]. Batı Trakya Türklerinin topluluk duygusunu sürdürmekle kalmamalı, tanınma ve kendi kaderini tayin etme mücadelelerini sürdürmeleri için kültürel kimliklerinin korunmasına önem vermelidirler [2].
Batı Trakya Türklerinin geleceğine ilişkin beklentiler belirsizliğini korumakla birlikte Türkiye, toplumun haklarının ve tanınmasının sesli bir savunucusu olma konusunda kararlı adımlar atmaktadır ancak Yunanistan ile Türkiye arasındaki gergin ilişkiler ilerlemeyi engellemiştir [8]. Yunanistan ile Türkiye arasında deniz sınırları konusunda devam eden anlaşmazlıklar, Yunanistan’ nın zaman zaman basmahane tavırları, Türkiye aleyhine faaliyet gösteren terör odaklarına destekleri [1] diyalog ve diplomasi için zorlu bir ortam yaratmaktadır [9]. Buna rağmen Batı Trakya Türkleri hakları ve tanınmaları için barışçıl yollarla mücadeleye devam etmektedir. Batı Trakya Azınlık Üniversite Mezunları Derneği, Birleşmiş Milletler’ e yaptığı yazılı açıklamada, kendi dilleriyle eğitim hakkı da dahil olmak üzere tüm insan haklarının teşvik edilmesinin ve korunmasının önemini vurgulamıştır [10]. Batı Trakya Türkleri, kendi kaderlerini tayin etme hedeflerine ancak sürekli sorunlarını dile getirmekle ve diyalog yoluyla ulaşabilirler.
Sonuç olarak
Batı Trakya Türkleri zengin bir tarih ve kültüre sahiptir, ancak tanınma ve kendi kaderini tayin etme hakkı ve bu yönde mücadeleleri onlarca yıldır devam etmektedir. Siyasi ve yasal mücadeleler, sosyoekonomik sorunlar, kültürel kimliğin korunması ve geleceğe yönelik belirsiz beklentiler, bu mücadelede kilit faktörlerdir. Topluluk, haklarını barışçıl bir şekilde savunurken, sabır ve kararlılık göstermiştir ve uluslararası toplumun bu çabaları desteklemesi gerekir. Batı Trakya Türkleri seslerini duyurmayı, haklarını ve kültürel kimliklerini korumayı hak etmektedirler ve bu konuda yılmadan usanmadan demokratik yollar ile seslerini daha fazla duyurmalılar. Ancak o zaman gerçekten kendi kaderini tayin edebilirler.
Not: Bu yazıda Yapay Zeka başvuruları kullanılmıştır.
1. Turks of Western Thrace.https://en.wikipedia.org/wiki/Turks_of_Western_Thrace Erişildi 2023-04-24
2. THE TURKS OF WESTERN THRACE.https://www.hrw.org/reports/1999/greece/ Erişildi 2023-04-24
3. THE TURKS OF WESTERN THRACE.https://www.hrw.org/reports/1999/greece/Greec991-03.htm Erişildi 2023-04-24
4. Self-determination | Definition, History, & Facts.https://www.britannica.com/topic/self-determination Erişildi 2023-04-24
5. Self-Determination | The Princeton Encyclopedia of Self ….https://pesd.princeton.edu/node/656 Erişildi 2023-04-24
6. Legal Aspects of Self-Determination.https://pesd.princeton.edu/node/511 Erişildi 2023-04-24
7. Greece: The Turks of Western Thrace.https://www.refworld.org/docid/3ae6a8013.html Erişildi 2023-04-24
8. THE TURKS OF WESTERN THRACE.https://www.hrw.org/reports/1999/greece/Greec991-06.htm Erişildi 2023-04-24
9.Untitled.https://www.interempresas.net/estadisticas/r.asp?idsector=129&e=221083&c=195&d=//propacanycoc.ga/e32krointerem6 Erişildi 2023-04-24
10. The Use of Ethnic Cleansing in the 'Resolution' of Self ….https://pesd.princeton.edu/node/206 Erişildi 2023-04-24
[1] http://www.turkishgreek.org/index.php/ikili-iliskiler/uyusmazliklar/diger-uyusmazliklar Erişildi:2023-04-24 Yunanistan ile uyuşmazlıklar.
