- 19. MADDE MAĞDURLARI/YUNAN VATANDAŞLIĞINDAN ÇIKARTILAN AZINLIK MENSUPLARI: [1]
Yunan Anayasası’nın 1. ve 2. maddeleri ile Lozan Anlaşması’nın Yunanlılar ve Yunanlı olmayanlar arasındaki ayrımı yasaklayan 40. maddesine aykırı olmasına rağmen; 1955 tarihli 3370 sayılı Yunan Vatandaşlık Yasası’nın 1955 ile 1998 yılları arasında yürürlükte olan “ Yunan kökenli olmayan bir kişinin geri dönme niyeti olmadan Yunanistan’ı terk etmesi halinde, Yunan vatandaşlığını yitirdiği ilan edilebilir ’’ şeklindeki 19. maddesi işletilmek suretiyle, genellikle gıyaben yapılan idari tasarruflarla, çoğunluğunu Batı Trakyalı soydaşlarımızın oluşturduğu onbinlerce kişi vatandaşlıktan çıkartılmıştır[2]. Bu sebeple, Batı Trakya Türklerinin seyahat özgürlüğü yıllarca kısıtlamıştır.
Yunan mercilerinin bir insanın ülkeyi terk etmeyi amaçladığını hangi kriterlere göre belirledikleri ise tartışma konusudur. Yunanistan İçişleri Bakanlığı, 19. madde çerçevesinde Yunan vatandaşlığını kaybedenlerin sayısını 46.638 olarak açıklarken, ECRI (Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu), 24 Şubat 2015 tarihinde yayınlanan Yunanistan hakkındaki raporunda, sözkonusu rakamın 60.000 olduğunu kaydetmiştir.[3] 1985 yılından sonra ise çoğunluğu okuma-yazma bilmeyen azınlık mensuplarının pasaportlarında bulunan “dönüş dahil, birden fazla seyahat (çıkış) için geçerlidir” ibaresinin “dönüş dahil” sözcükleri karalanarak, azınlığın dönüşlerinde Yunanistan’a sokulmalarının engellenmesi, sonra da 19. maddeden vatandaşlıktan atılması vakalarına da rastlanmıştır.[4]
Yunan vatandaşlığını kaybeden soydaşlarımızın bir kısmı Türk vatandaşlığına, bazıları ise yaşamakta oldukları Batı Avrupa ülkelerinin vatandaşlığına geçmişlerdir. Halen 19. madde mağdurları arasında “vatansız” statüsünde soydaşlarımız dahi bulunmaktadır. Yunanistan vatandaşlığından çıkarılan BTTA mensupları, aynı zamanda AB vatandaşı olarak sahip olmaları gereken haklardan da mahrum kalmışlardır.
Yunanistan’da askerlik görevini ifa etmekte iken ya da bebekken vatandaşlıklarını kaybetmelerine neden olan sözkonusu madde, 1998 yılında yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, 19. madde mağduru 60.000’den[5] fazla Yunan tabiyetindeki Batı Trakyalı Türk’ün tekrar Yunan vatandaşlığına alınmalarını sağlayacak ve mağduriyetlerini giderecek bir çözüm sağlanamamıştır.
Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Başkanı
[1] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[2] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[3] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[4] Pervin Hayrullah – Ali Hüseyinoğlu, Batı Trakya Türk Azınlığının Sorunları, BAKEŞ Arşivi, 2019
[5] Yunanistan İçişleri Bakanlığı, 19. madde çerçevesinde Yunan vatandaşlığını kaybedenlerin sayısını 46.638 olarak açıklarken, ECRI (Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu), 24 Şubat 2015 tarihinde yayınlanan Yunanistan hakkındaki son raporunda, sözkonusu rakamın 60.000 olduğunu yinelemiştir.
