- SORUNLAR;
- Çift dilli azınlık anaokulları açılmasına izin verilmemesi
Yunanistan’da 2007 yılında yapılan mevzuat değişikliği uyarınca, ilkokul öncesi anaokulu da zorunlu hale getirilmiş ve bu değişiklik, 2011-2012 eğitim-öğretim yılından itibaren azınlık okulları için de uygulamaya konulmuştur. Ancak, soydaşlarımızın Lozan’dan kaynaklanan eğitim hakları çerçevesinde Türkçe de eğitim almalarını sağlayacak çift dilli anaokulu açılması talepleri, Yunan makamlarınca 2011 yılından bu yana cevapsız bırakılmaktadır. Devletin azınlık çocukları için açmış olduğu, sadece Yunanca eğitim veren 57 anaokulu mevcuttur. Bu durum Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığı çocuklarının kendi dil, din ve milli değerlerinden yoksun olarak yetişmelerine sebeb olmaktadır. Örneğin, Yunan eğitim sisteminde okul öncesi eğitime başlayan bir çocuk sabah sofra duasına Hristiyan dini sembolleri ile başlamaktadır ki, bilinçli bir ailenin çocuğu değil ise bu çocuğun ileriki dönemi için sorun olabilecektir. 2018 yılı itibariyle pilot uygulamayla Yunan anaokullarında tercüman sistemi getirilmiştir. İskeçe ve Rodop ilinde 6 anaokuluyla başlayan bu uygulama 2018-2019 eğitim döneminde 12 anaokuluna çıkarılmış, daha sonra sayı 20’ye yükseltilmiştir ve bir sonraki eğitim yılında 25 okula çıkarılması planlanmaktadır. [1]
- Azınlık İLKOKULLARININ kapatılması ve birleştirilmesi [2]:
Yunanistan´da İLKOKUL EĞİTİMİ 6 yaşında başlamakta ve 6 yıl sürmektedir. Bunun ilk üç yılı temel eğitimi kapsamaktadır. Bu okullarda eğitim iki dillidir. Türkçe, Din, Matematik, Fizik, Kimya, Beden Eğitimi ve Sanat dersleri Türk dili ile işlenirken, Tarih, Yunanca, Çevre bilimi ve Medeni Bilgiler Eğitimi dersleri Yunanca görülmesi gerekmektedir.[3]
Yunan Hükümetinin idari reform çalışmaları kapsamında, 2011 yılından bu yana Batı Trakya’daki Türk Azınlığa ait onlarca İLKOKUL kapatılmış ve/veya birleştirilmiştir. Bu uygulama, soydaşlarımızın yoğun olarak yaşadığı, azınlık okuluna ihtiyaç duyulan başka yerlerde azınlık okulu açılmasına olanak sağlamamıştır. Yunan tarafı bunun “kapatma” değil, öğrenci yetersizliğinden dolayı “askıya alma” uygulaması olduğunu iddia etmekte; Türk veliler ise öğrencilerinin Yunan devlet okullarına gönderilmesini amaçlayan bir adım olarak görmektedirler.[4] Batı Trakya Türkleri’nin,
- 1923’te, 305 olan Türk İlk Okulu sayısı
- 1997’de 214’e,
- Temmuz 2021’de 103’e düşürülmüş, 2 de ortaokul/lise kalmıştır.
1954 tarih ve 3065 sayılı [5] “MAREŞAL PAPAGOS KANUNU” diye bilinen yasa ve ardından çıkarılan emirnamelerle, Yunanistan ilk ve son defa “TÜRK İLKOKULLARI” ifadesini kullanmıştır.[6] “Müslüman Okulu” yazılı tabelalar yerine “TÜRK OKULU” yazanlar asılmıştır. 1967´de iktidara gelen Cunta ilk iş olarak okul tabelalarını değiştirmeye başlar.[7] Ancak Baskın Oran´ın bildirdiğine göre, Türk adı 50´li yılların sonundan itibaren müfettiş baskıları ile okul adlarından yavaş yavaş silinmeye başlamıştır.[8] Bu pratiğin resmiyet kazanması ise 1972´de çıkarılan 1109 sayılı yasa ile olur. [9]
Eğitim kurumlarının Türkçe tabelalarını dahi değiştiren Yunanistan, bir yandan öğrenci azlığı bahanesiyle ilkokul kapatırken, diğer yandan ihtiyaç olmasına rağmen,
- kendi anadilinde anaokulu ve
- yeni Azınlık ortaokul/lisesi açılması taleplerini
- görmezden gelmekte ve bazı Türk öğrencilerin anaokulu eğitimi almadıkları gerekçesiyle ilkokul kayıtları yapılmayarak, Azınlık mensubu çocukların eğitim haklarını çeşitli bahanelerle ihlal etmektedir. (Hükümet tarafından okul öncesi eğitim zorunlu tutulmuş ve anaokullarının eğitim dili Yunanca olarak belirlenmiştir.)[10]
Sonuçta, Batı Trakya Türklerinin çağın gerektirdiği sosyal-kültürel-teknolojik ve insani donanım ve bilgiye sahip olmasını engellemekte ve eğitimsiz bırakarak hem ülke içi, hem de küresel alanda geri kalmalarına yol açmaktadır.
Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Başkanı
[1] Pervin Hayrullah – Ali Hüseyinoğlu, Batı Trakya Türk Azınlığının Sorunları, BAKEŞ Arşivi, 2019
[2] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
[3] Cem ŞENTÜRK, Yunanistan’da Azınlık Eğitiminin Sorunları, BTTF, Bilimsel Araştırmalar Serisi No.1
[4] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı
[5] “Mareşal Papagos Kanunu” olarak da bilinen bu yasada azınlık okullarının “Türk Okulu” olarak adlandırıldığı bildirilmektedir. Halil, İlnur, “Batı Trakya Türk Okullarında…”, s. 95. Oran, Baskın, Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Bilgi Yayinlari, Ankara, 1991, s. 120.
[6] https://www.batitrakya.org/bati-trakya/bati-trakya-insan-haklari/egitim-sorunu.html
[7] Ömeroğlu´nun bildirdiğine göre okul tabelalarındaki Türk adı silinerek, yerlerine bu dönemde M/KON ifadesi yazılmıştır. Bu ifade hem Müslüman hem azınlık okulu anlamına gelebilecek bir kısaltmadır. Ömeroğlu, Aydın, Belgeler ve olaylar isiginda, bilinmeyen yönleriyle Bati Trakya Türkleri ve Gercek –1, İstanbul, 1994, s. 59. Bu durum “Türk Okulu“ tabirinin ileride yasa değişiklikleri ile kaldırılmasına kadar bir geçiş aşamasının öngörüldüğünü göstermektedir
[8] Oran, Baskın, Türk-Yunan…, s. 121
[9] Cem ŞENTÜRK, Yunanistan’da Azınlık Eğitiminin Sorunları, BTTF, Bilimsel Araştırmalar Serisi No.1
[10] https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa, Yunanistan’daki Türk Varlığı.
