Bosna’daki Son Gelişmeler
Bosna Hersek’teki iki entite’den biri olan Sırp Cumhuriyeti (RS) Başkanı Milorad Dodik, son dönemlerde ayrılıkçı söylemleriyle tepki çekmeye başladı. Dodik, ülkede taşınmaz mülkler yasasının Anayasa Mahkemesi tarafından yürürlükten kaldırması durumunda RS’yi Bosna Hersek’ten ayıracağını dile getirmiştir. Aynı zamanda Bosna Hersek’in Srebrenitsa kentinde 1995’te yaşanan soykırımı inkâr etmiştir.
Dodik, RS’nin bir devlet olduğunu savunmuş ve bu söylemi Bosna Hersek’te yaşayan halkı tedirgin etmiştir. RS başkanı olarak göreve başladığı ilk günden itibaren agresif bir politika izleyen Dodik, taşınmaz mülklerin entiteye ait olduğuna dair yasanın RS Ulusal Meclisi’nde kabul edilmesini sağlamıştır. Bosna Hersek Anayasası bu yasayı yürürlükten kaldırınca Dodik, RS’yi Bosna Hersek’ten ayıracağı yönündeki söylemlerini yinelemiş ve Bosna Hersek kurumlarından çekilmeleri için Hırvatları ikna etmeye çalıştığını ifade etmiştir.
Dodik, Dayton Anlaşması’na orijinal haline dönme bahanesiyle anayasa aykırı bazı adımlar atacağını ifade etmiştir. Ülkedeki Sırpların kendi ordusuna, istihbarat teşkilatına, vergi ve yargı kurumlarına sahip olması gerektiğini savunmuş yetkilerin devletten entiteye indirilmesini istemiştir. Son on yıldır, Sırp entitesinin bağımsız olması gerektiğini savunmuştur. Bosna Hersek’in işlemeyen ve istikrarsız bir ülke olduğunu öne sürmüş, Srebrenitsa’da yaşananları daha önce soykırım olarak ifade etmesine rağmen şimdi ise inkâr etmiştir.
Dodik, son yıllarda Bosna Hersek’in mevcut sistemiyle devam edemeyeceğini ve Sırp entitesinin ülkeden ayrılacağını iddia etmiştir.2006 yılından itibaren sürekli referandum yapacaklarını dile getirmiştir. Bu referandumların içinde en öne çıkanı, Sırp enitesinin Bosna’dan ayrılarak bağımsız bir devlet konumuna geçmesi ile ilgili olanıdır. 2009-2012 -2013-2018 ve sonraki yıllarda referandum tehdidinde bulunan Dodik, entitilerin tek başına referandum yapma haklarının olmadığını bilmesine rağmen geri adım atmamıştır. Soykırım inkâr yasasının kabul edilmesinin ardından entite, Dayton Antlaşması’ndaki yetkilerinin geri verilmesini talep etmiştir.
Sırp Lider Dodik İçin Tutuklama Emri Çıktı:
Bosnalı savcılar, Bosna toprakları içindeki Sırp Cumhuriyeti Başkanı Milorad Dodik, Başbakan Radovan Vıskovic ve Sırp Parlamentosu Başbakanı Nenad Stevandıc’in sorgulanmak üzere gözaltına alınması için polise emir verdi. Tutuklama emri,çıkarılmasının nedeni anayasal düzene saldırı suçunu işledikleri iddiası ile ilgilidir.
Açıklama, Sırp Cumhuriyeti yetkililerinin Bosna Hersek’teki Sırp Halkını devlet olarak tanıma, kendi ordusunu kurma, Halklar Konseyi’ni kaldırmayı planladıkları gün geldi. Bu kararlar, Bosna-Hersek anayasası’na aykırıdır.
Dodik daha önce ülkenin savcılık makamını tanımadığını belirtmiş ve kendisi hakkında çıkarılacak herhangi bir yakalama emri ya da tutuklama kararını reddettiğini açıklamıştı.
Bosna Hersek Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, adli kurumlara çağrılan kişilerin ifade vermemesi halinde, tanıklık yapmalarını sağlamak amacıyla zorunlu takip emri verilmesine imkân tanımaktadır.
Radyo Republika Srpska’nın haberine göre savcılık, tutuklama kararını adli polise sundu ve Sırp Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Soruşturma ve Koruma Ajansı’ndan (SIPA) yardım talep etti. Sırp Cumhuriyeti Polis Mahkemesi Müdürü Zeljko Dragojevic yaptığı açıklamada, polisin gözaltı emri vermediğini ve veremeyeceğini, çünkü bu yetkinin yalnızca SIPA ve Bosna-Hersek Mahkemesi Polis mahkemesi’nin yetki alanında olduğunu söylemiştir.
NATO Genel Sekreteri Rutte, NATO’nun Her Adımda Bosna-Hersek’in Yanında Olduğunu Vurguladı
Nato Genel Sekreteri Mark Rutte, Bosna’da Saraybosna Üniversitesi ögrencilerinin sorularını yanıtladığı bir panele katıldı. Dayton Barış Antlaşması’nın 30.yılına dikkat çeken Rutte,’’Dayton mükemmel olmayabilir, ancak Bosna-Hersek’teki barışın temel taşı olmaya devam ediyor ve buna tüm taraflarca saygı gösterilmelidir.’’dedi.
Bosna-Hersek’in AB üyeliği yolunda attığı adımların, NATO’nun çabalarıyla tamamlayıcı nitelikte olduğunu belirten Rutte, Dodik’in körüklediği gerilimle ilgili şu ifadeleri kullandı:
“Ne yazık ki tehlikeli söylemlerde ve siyasi çekişmelerde artış gördük. Bosna-Hersek’in sonuna işaret eden ifadeler çok rahatsız edici. Ayrılık tehditleri ve kışkırtıcı eylemler, bu ülkenin zorlukla kazanılmış güvenliğini aşındırıyor. İlerlemenizi rayından çıkarma ve sizi bölünmüş bir geçide geri götürme riski taşıyor. Bugün siyasi liderlerinize mesajım; geçmişi geride bırakmanın zamanının geldiğidir. Liderlik göstermenin, herkesin yararına birlikte ilerlemek için cesaret göstermenin zamanı geldi. NATO, Bosna-Hersek’in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne sıkı sıkıya bağlıdır. Bir güvenlik boşluğunun oluşmasına izin vermeyeceğiz”
Beytullah KARAKAŞ
Kaynakça:
www.aa.com.tr(anadolu ajansı)
