Hayatını Batı Trakya Türklüğüne adamış merhum lider Dr. Sadık Ahmet’in en büyük eseri, Batı Trakya Türklerini siyasal bir çatı altında toplayan, Batı Trakya’nın ilk ve tek partisi olan Dostluk Eşitlik ve Barış Partisi 29 Yaşında. Varlığı daim olsun…
Dr. Sadık Ahmet, 12 Eylül 1991’de Yunanistan Yüksek Mahkemesine resmen parti kurma dilekçesi vermiştir. 12 Eylül 1991 tarih ve 3953 kayıt numarası ile resmen parti kurulmuştur. Parti, kurucular kurulu toplantısını 13 Eylül 1991’de Gümülcine Türk Gençler Birliği lokalinde gerçekleştirmiştir. O günden günümüze kuruluş 13 Eylül olarak kutlanmaktadır.
Dr. Sadık Ahmet’i parti kurmaya götüren sebepler ve tarihsel arka plan şöyle gelişmiştir:
1920 yılından 1993 yılına kadar olan süreçte Batı Trakya Türklerinin resmi temsilcileri Yunan Meclisinde sürekli olarak yer almışlardır. Azınlık temsilcileri genelde Yunanistan’ın Ulusal ve Merkez Siyasi Partilerinden aday olup, seçiliyorlardı. Ancak, 1970’li yılların sonları ile seksenli yıllarda artan baskılar Türk toplumunu yeni arayışlara sevketti. 1985 yılında Gümülcine’de “Güven”, İskeçe’de “Barış” bağımsız listeleriyle hiçbir Yunan Partisine bağlı olmadan seçimlere girildi. Ancak, bu girişim başarısız oldu. 18 haziran 1989 seçimlerinde Gümülcine’de “Güven”, İskeçe’de “İkbal” isimli bağımsız listelerle bir kez daha denenmiştir. Dr. Sadık Ahmet, 18 Haziran 1989 seçimlerinde Gümülcine’de bağımsız “Güven” listesinden seçilerek Yunan Parlamentosuna girdi. 5 Kasım 1989’da İsmail Rodoplu (Gümülcine-Güven), 8 Nisan 1990’da Dr. Sadık Ahmet (Gümülcine-Güven) ve Ahmet Faikoğlu (İskeçe-İkbal) bağımsız olarak seçildiler. Böylece, 1989 ve 1990 yıllarında gerçekleşen bu üç seçimde, Batı Trakya Türkleri dört bağımsız milletvekili çıkarmış oldular.
Yunanistan Parlamentosu 1990 yılında Seçim Kanunu’nda değişiklik yaparak %3 barajını getirdi. Bu %3’lük baraj bağımsız adaylar için de geçerliydi. Azınlık adayları, bu kanuna rağmen 10 Ekim 1993 seçimlerine bağımsız listelerle girdiler. Gümülcine Güven Listesi adayı Dr. Sadık Ahmet 24.906 oy almasına rağmen %3 barajı nedeniyle meclise giremedi. Böylece, Batı Trakya Türkleri ilk kez meclise giremiyor ve temsil edilemiyordu. Bu durum, azınlık siyasetçilerinin 1996 yılında yeniden büyük partilerden aday olmalarıyla son bulacaktı. Dr. Sadık Ahmet, 12 Haziran 1994 tarihinde Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılma kararı alınca, %3 barajı Avrupa Parlamentosu seçimlerine de uygulanmaya başlıyordu. Tüm bu engeller, Dr. Sadık Ahmet’i kendi siyasi organı olan Dostluk, Eşitlik ve Barış Partisini (DEBP/KIEΦ) kurmaya zorluyordu.
Parti Kuruluşu
Batı Trakya Türklerinin siyasi katılımının engellenmesi için çeşitli yollara başvuruldu. %3 barajı bardağı taşıran son damlaydı. Dr. Sadık Ahmet, %3 barajı sonrası Miçotakis Hükümetine verdiği güvenoyunu geri geçti. Batı Trakya Türklerinin lideri Dr. Sadık Ahmet artık siyasi bir parti kurmanın kaçınılmaz olduğunu düşünüyordu. Nitekim, 10 Nisan 1991 çarşamba günü Gümülcine Türk Gençler Birliği Lokali’nde bir toplantı düzenleyerek, ilk kez toplumun bir siyasi partiye ihtiyacı olduğunu açıkladı. Gümülcine’nin her bölgesinden çok sayıda davetlinin katıldığı toplantıda bir konuşma yapan Dr. Sadık Ahmet: “Bu partinin oluşturulma isteği, varolan Yunan siyasi partilerinin Türk azınlığın meselelerine gerekli duyarlılığı göstermemesinden kaynaklandı.” dedi.
Dr. Sadık Ahmet konuşmasını şöyle sürdürdü:
Hükümet, son seçim yasasına, yüzde üçlük baraj getirmek suretiyle azınlığımızın siyasi temsilciliğini yok etmeyi amaçlamaktadır. Bunun üzerine, biz de hem siyasi temsilciliğimizi devam ettirmek, hem de dış dünya nezdinde daha aktif çalışmalarda bulunmak üzere Batı Trakya Müslüman Türk Toplumu’nun bir siyasi parti şemsiyesi altında toplanmasının daha yararlı ve zaruri olduğu inancındayız. Parti sayesinde sesimizi dünyaya daha da güçlü duyuracağız. Böylece milletvekili çıkarmasak dahi parti sayesinde sorunlarımızı dünya çapında dile getireceğiz ve çözümü için dış dünyanın yardımını sağlamış olacağız.
Dr. Sadık Ahmet, böyle bir toplantının İskeçe’de de yapılacağını, daha sonra tüzük taslağına son şeklinin verilerek, delege kayıt etmeye başlayacaklarını ve parti isminde de henüz bir karara varılmadığını da sözlerine ekledi.
Dr. Sadık Ahmet, parti kurma fikrini açıkladıktan sonra hemen parti kurma çalışmalarına başlamıştır. Batı Trakya’nın ileri gelenlerini partinin kurucu üyesi olmaya ve bu yönde çalışmalar yapmaya davet etmiştir. Bu davetler toplum nezdinde kabul görmüş ve kurucu üyeler şu kişilerden oluşmuştur:
1- Dr. Sadık Ahmet (Milletvekili),
2- İdris Mehmet (Rençper)
3- Yusuf Hüseyin (Din Görevlisi)
4- Sadık Sadık (Din Görevlisi)
5- Şerif Şerif (Din Görevlisi)
6- Hasan Paçaman (Vaiz)
7- Mustafa Mustafa (Rençper)
8- Salih Sulko (Ögretmen)
9- Şaban Makaracı (Tüccar)
10- Ali Ahmet (Rençper)
11- Ali Başoğlu Hüseyin (Rençper)
12- Halil İsmail (Rençper)
13- Yüksel Nurioğlu (Eczacı)
14- Niyazi Hasan (Ögretmen)
15- Ahmet Kurt (Din Görevlisi)
16- Orhan Mustafa (Rençper)
17- Ali Molla (Makine Mühendisi)
18- Nazif Şakir (Kooperatif Yönetim Kurulu Üyesi)
19- Necmi Abdürrezzak (Ögretmen)
20- İbrahim Ahmet (Rençper)
21- Ahmet Salih Çavuş (Makinist)
22- Mehmet Devecioglu (Veteriner)
23- Sayit Seyit (Rençper)
24- Ahmet Hacıosman (Vaiz, Gazeteci)
25- Remzi Hasan (Rençper)
26- Ali Bağdatlı (Esnaf)
27- Hüseyin Esat (Rençper)
Partinin kurucu üyeleri belirlendikten sonra, partinin isminin ne olacağı gündeme geldi. İlk olarak “Güven” ismi ortaya atıldıysa da Dr. Sadık Ahmet’in “Dostluk, Eşitlik ve Barış” önerisi kabul görmüştür.
Dr. Sadık Ahmet, parti isminin “Dostluk, Eşitlik ve Barış” olarak istemesinin nedenini şöyle ifade etmiştir:
Bu kelimelerin ifade ettiği anlamların tatbikat sahasında az görülmesindendir. Aslında; herkesin, her kurum ve yönetimin ağzından düşürmediği, olmasını, uygulanmasını gerçek olarak arzu ettiğidir. Bu kelimelerin anlamlarına, günlük hayatımızda ne kadar çok yaklaşırsak insanlığı koruma ve yaşatmak için en büyük katkıda bulunuruz.
Dr. Sadık Ahmet, Ekim 1991 tarih ve 35 sayılı “Batı Trakya’nın Sesi” dergisinde “Eşitlik, Dostluk ve Barış Partisi Batı Trakya Müslüman Türk Toplumu’nundur” başlıklı yazısında partisinin ismini oluşturan kelimeleri şöyle açıklıyordu:
Eşitlik-Dostluk-Barış, kelimeleri rastgele seçilmedi. Her birinin Batı Trakya Müslüman Türk toplumunun içinde bulunduğu hayat tarzı ve ilkeleriyle doğrudan doğruya ilişkisi vardır.
Eşitlik: Batı Trakya Müslüman Türk toplumunun özellikle son 30 yıldan beri özlemini çektigi “Eşit Vatandaş” muamelesi partimizin başındaki Eşitlik kelimesiyle ile karşılığını bulmaktadır.
Dostluk: Herşeyden önce toplumumuz insanı her türlü dostluktan yanadır.
Kendi arasında dostluk, yan yana yaşadığı Hristiyan vatandaşlarla dostluk, vatan ve anavatan yöneticileriyle halklarının dostluğu ve genelde de tüm dünya insanlarının dostluğu partimizin baş hedefi ve ilkesidir.
Barış: Bugün üye sayısı 38’e ulaşan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK)’nın başlıca ilkelerinden biri dünyada barıştır. Hal böyleyken bizde bu ana ilkenin dışında kalmazdık.
Parti ismi belirlendikten sonra amblemi hazırlandı. Amblem, genişçe siyah bir daire içinde dostluk ve barışı simgeleyecek şekilde, iki yanı zeytin dalı ile çevrelenmiş bir mavi dünyanın ortasında beyaz bir güvercinden oluşmaktadır. Siyah dairenin üst tarafında Türkçe D.E.B, Yunanca ise K.I.E.F (KIEΦ) kısaltmaları yer alır. Amblemde kullanılan siyah, beyaz ve yeşil renkler 1913 yılında kurulan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti’nin bayrağının renklerini temsil eder niteliktedir.
Son olarak Parti Tüzüğü çalışmaları da tamamlanınca, Dr. Sadık Ahmet 12 Eylül 1991 tarihinde parti başvurusunu yaptı. Nihayet, Batı Trakya Türkleri bir siyasi partiye kavuştular. Dr. Sadık Ahmet tarafından, partinin resmen kurulduğunun azınlığa duyurulması amacıyla el ilanı dağıtıldı.
DEB Partisi, azınlığın ilk ve tek siyasi partisi olarak varlığını sürdürmektedir. Parti, 2014 ve 2019’da Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılmıştır. Bu seçimlerde, tarihi bir başarıya imza atan DEBP, İskeçe ve Gümülcine’de birinci olmuştur. Böylece, yıllarca baskı altında yaşamış, “Türk” olduğunu dahi rahatlıkla söyleyememiş bir toplumun haykırışı Avrupa Parlamentosu’nda yankılanmıştır.
%3 barajına takılıp AP’ye temsilci gönderilememesine rağmen Batı Trakya’da DEB partisinin varlığı bölge halkı için hayati önem arz etmektedir.
Bu vesileyle;
Başta genel başkanlar Dr. Sadık Ahmet, Işık Sadık Ahmet, Nazmi Arif, Ahmet Hacıosman, Mustafa Boşnak, Mustafa Aliçavuş, Çiğdem Asafoğlu olmak üzere tüm üyeler ve emeği geçenlere şükranlarımızı sunuyoruz.
- Nice Yıllara Dostluk Eşitlik ve Barış Partisi… Varlığın Daim Olsun…
Murat DERİN
Kaynaklar:
Murat Derin, Batı Trakya’da Bir Siyasi Parti: Dostluk Eşitlik ve Barış Partisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 2018.
Mehmet Koca, Dr. Sadık Ahmet Fırtınası, Hakses Yayıncılık, 2012 Bursa,
Özer Hatip, Yunan Parlamentosunda Görev Yapmış Batı Trakya Türk Milletvekilleri, Bakeş Yayınları, 2015 Gümülcine.
