Bu çalışma, 23 Mayıs 2022 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Geçtiğimiz hafta piyasalarda risk iştahı düşük başladı. Çin’deki makro verilerin olumsuz gelmesi ve küreseldeki resesyon endişeleri piyasaları baskıladı. Bunun yanı sıra yükselmeye devam eden enflasyona karşılık olarak merkez bankalarının daha sıkı politikalara yönelebileceği kaygıları da risk iştahı üzerinde baskı yaratmaya devam etti. Ancak hafta ortasında Çin’in piyasaları desteklemek için 5 yıllık kredi faiz oranlarında indirime gideceğini açıklamasının ardından küresel piyasalarda bir pozitif dalga estiği gözlendi. Dolar Endeksi 20 yıllık zirvesinde yatay seyir izlerken ABD 10 yıllık tahvil faizi önceki haftaya göre biraz geri çekilerek haftayı %2,79 ile tamamladı. Her iki gelişme de ons altının aşağı yönlü hareketini durdurdu ve ons altın yönünü yeniden yukarı çevirdi.
Fakat tüm bu tabloya rağmen enflasyonist ortamın temelini atan kalemlerde fiyatlar yükselmeyi sürdürdü. Petrol fiyatları da 110 Doların üzerine çıktı. Gıda fiyatlarındaki yükseliş de devam ediyor.
Hafta boyunca küresel piyasalarda NATO eksenindeki haber akışlarının yanı sıra para politikalarına ilişkin ipuçları adına FED Başkanı ile yardımcılarının yaptığı açıklamalar takip edildi.
Rusya–Ukrayna krizi, Çin’deki salgın haberleri ve küreseldeki resesyon endişeleri gündemde kalmaya devam ederken, Dolar Endeksinin gerilemesine rağmen Türk Lirası, gelişmekte olan ülkelerin paralarına göre negatif ayrıştı. Türkiye’nin CDS puanı 14 yılın zirvesini gördü.
Değerlendirme: Bahse konu negatif duruma Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerine karşı aldığı olumsuz tutumunun neden olduğunu düşünülmektedir.
Haftanın en önemli gündem maddesi, FED Başkanı Powell’ın konuşması oldu.
ABD’de Resesyon olasılığı, endişe yaratıyor.
Çin’de perakende satışlar Nisan ayında yıllık bazda %11, sanayi üretimi ise % 2,9 geriledi.
Rusya, Ruble cinsinden ödeme yapmayan Finlandiya’ya gönderdiği doğalgazın vanasını kapattı.
Japonya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda %1 daraldı.
El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, Twitter üzerinden 32 Merkez Bankası ve 12 finans otoritesinden oluşan ülke temsilcileriyle Bitcoin’i tartışmak üzere bir araya gelineceğini ifade etti.
Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Denis Manturov, kripto paraların ülkede bir ödeme sistemi olarak yasallaşabileceğini söyledi
AB Ülkeleri bu kez de Rusya’ya yönelik uygulanması planlanan “Petrol Yaptırımı”nda anlaşamadı.
Türkiye mobilya, kâğıt ve orman ürünleri ihracatı bu ayda %33,9’luk artışla, 778,1 Milyon Doları buldu.
2022 yılının ilk çeyreğine yönelik İşsizlik Oranı %11,4 oldu.
Nisan ayı Merkezi Yönetim Bütçe raporu yayınlandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kripto para konusunda görüş ve değerlendirmelerde bulundu.
Geçen haftaya 28,87 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) bu kez hafif yukarı yönlü bir hareket yaparak panik seviyesi olan 30 sınırına çok yaklaşıp haftayı 29,43 ile tamamladı.
Önceki haftayı 15,48 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru geçen hafta da yukarı bir hareket izleyerek 15,87 TL ile haftalık kapanış yaptı.
Önceki haftayı 16,11 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru geçen hafta ciddi yukarı yönlü bir seyirle 16,81 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 693 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) yine yukarı yönlü bir seyirle haftayı 728 seviyesinde tamamladı.
Yunanistan Başbakanı ABD Kongresinde Konuştu: Yunanistan Başbakanı Mitçotakis, Türkiye karşıtlığı ile bilenen ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin davetlisi olarak ABD Kongresinde bir konuşma gerçekleştirdi. Mitçotakis konuşmasında özetle;
– İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine verdikleri desteği anlattı.
– Türkiye’nin bölgede provokatif bir duruş sergilediğini, Yunan hava sahasını sürekli ihlal ettiğini ileri sürdü.
– Kıbrıs’ta iki devletli çözümü asla kabul etmeyeceklerini söyledi.
– “Ulusal egemenliğimizi ve egemenlik haklarımızı ihlal eden hiçbir eyleme izin vermeyeceğiz. Buna adalarımız üzerinde yapılan ihlal uçuşları da dâhil. Bu yüzden bölgeye askeri teçhizat tedariki konusunda karar verirken, NATO’nun güneydoğu kanadındaki istikrarsızlık riskini göz önünde bulundurmanızı rica ediyorum” ifadelerini kullandı.
“NATO Genişleme Tartışmasında Türkiye İsveç ve Finlandiya’dan Ne İstiyor?”
ABD merkezli olarak uluslararası ölçekte yayın yapan Bloomberg’de yukarıdaki başlıkla bir analiz yayınlanmıştır. Bahse konu analizde özetle aşağıdaki hususlar yer almaktadır;
– Ankara, NATO üyeliği için herhangi bir yeni adayın hem Türkiye içinde hem de Suriye ve Irak’taki sınırlarının ötesindeki Kürt milislerle ilgili endişelerini kabul etmesi konusunda ısrar ediyor.
– Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın yalnızca PKK’yı değil, aynı zamanda bağlı kuruluşlarının da kamuoyu önünde kınamasını talep ediyor.
– Kuzeyli başvuru sahipleri, ülkelerinde aktif olduğunu söyledikleri PKK sempatizanlarını bastırmak için daha fazlasını yapmalı.
– Türkiye ayrıca İsveç ve Finlandiya’nın bazı AB üyeleriyle birlikte Türkiye’ye uyguladıkları silah ihracatı kısıtlamalarına son vermesini istediğini söyledi.
– Türkiye, Kıbrıs konusunda iki ülkenin 1974’te bir savaşa girmesinin ardından, 1980’lerde Yunanistan’ın NATO’ya dönüşünü kabul etti. Yetkililer, Ankara’da şimdi hata olarak görülen bu olayı tekrarlamak istemiyorlar.
– Türkiye, Rusya’dan S-400 füze savunma sistemleri satın aldıktan sonra menedildiği F-35 gelişmiş uçak programına yeniden dâhil olmak istiyor. Ayrıca ABD’den mevcut filosu için düzinelerce F-16 savaş uçağı satın alması ve kitleri yükseltmesi için olağanüstü bir talebi var. Ayrıca Türkiye, ABD’nin elindeki S-400 füzeleri üzerindeki yaptırımları kaldırmasını istiyor.
– Yetkililer, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girmesine karşı çıkmasının Rusya ile olan bağları veya Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya Lideri Putin ile olan dostluğu ile ilgisi olduğu fikrini reddetti.
Değerlendirme : Bloomberg, ABD’nin dünyada en çok bilinen televizyon kanallarından biridir. Sahibi L.P. Bloomberg de ABD’de etkinliği en fazla olan medya kanalı sahiplerindendir. Bu bağlamda yapılan haberde Türkiye’nin görüşlerine de yer verilmesinin orada değişen dengelerin anlaşılması bakımından önem arz ettiği değerlendirilmektedir.
FED Başkanı Powell Konuştu: Haftanın en önemli gündem maddesi olarak merakla beklenen konuşmasında Powell, “Enflasyon düşene kadar faizi artırmaya devam edeceğiz” dedi.
Powell, enflasyonun düştüğüne dair net ve ikna edici kanıtlar görmemeleri halinde daha agresif hareket etmeyi düşünmelerinin gerekeceğini ifade etti., Buna ilaveten ABD Hazine Bakanı Yellen’ın da ‘stagflasyon’ endişelerini dile getirmesi, küresel piyasalarda endişeye sebep oldu.
ABD’de Resesyon Olasılığı Artıyor: Küresel piyasalarda ABD’nin bir resesyona gireceğine dair görüş giderek güç kazanıyor. Son dönemlerde olumsuz gelen ekonomi verilerinin yanı sıra, beklentilerin üzerinde seyreden enflasyon da resesyon işaretlerini tetikliyor.
Hatta Tesla’nın sahibi ünlü işadamı Elon Musk’a göre Amerikan ekonomisi halihazırda zaten bir resesyonun içinde ve Musk 18 ay boyunca bu durumun devam edeceğini öngördüğünü belirtiyor.
Çin’den Olağanüstü Kredi Faizi İndirimi: Covid- 19 vakalarının yeniden artmasıyla başlayan süreçte mecburi olarak yavaşlayan ekonomiye canlılık kazandırmak amacıyla Çin’de gösterge kredi faiz oranında rekor indirim yapıldı. Böylelikle, Mortgage faizleri için de gösterge olan 5 yıllık kredi ana faiz oranı 15 baz puan indirimle yüzde 4,45 seviyesine çekildi.
Kripto Paralar Rusya’da Ödeme Sistemi Olabilir: Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Denis Manturov, kripto paraların ülkede bir ödeme sistemi olarak yasallaşabileceğini söyledi. Manturov, başkent Moskova’da düzenlenen Yeni Ufuklar adlı etkinlikte yaptığı konuşmada Manturov, “Bence yasallaşacak. Buradaki asıl soru bunun nasıl ve ne zaman olacağı, nasıl düzenleneceğidir.” dedi.
AB Ülkeleri Rusya’ya yönelik “Petrol Yaptırımı”nda Anlaşamadı: AB yaptırımlarının yürürlüğe girmesi için üye ülkelerin oy birliğinin gerekmesi nedeniyle Macaristan, Slovakya ve Çekya’ya Rusya’dan petrol ithalatıyla ilgili karar vermesi için ek süre tanındı. Verilen tavizlere rağmen Macaristan’ın halen ikna edilemediği belirtildi.
Türkiye’de İşsizlik İlk Çeyrekte %11,4 Oldu: TÜİK verilerine göre, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %11,4 seviyesinde gerçekleşti. 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı I. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 50 bin kişi artarak 3 Milyon 845 bin kişi oldu. Dört genç kadından birinin işsiz olduğu görüldü.
Nisan Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Raporu Yayınlandı: Hazine ve Maliye Bakanlığı Nisan ayı merkezi yönetim bütçe raporunu yayımladı. Aralık ayında 145 Milyar TL rekor açık verilmesinin ardından Ocak’ta 30 Milyar ve Şubat’ta da 70 Milyar TL fazla veren Hazine Mart’ta 69 Milyar TL açık verdi. Geçen yıl ile kıyaslandığında; merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı Nisan ayında 16,9 Milyar TL açık vermişken 2022 yılı Nisan ayında 50,2 Milyar TL açık verdi. 2021 yılı Nisan ayında faiz dışı fazla 1,66 Milyar TL idi, 2022 yılı Nisan ayında ise 31,3 Milyar TL faiz dışı açık verildi. Böylece, yılın ilk iki ayında iyileşen bütçe performansı, Mart ve Nisan aylarında gider artışının belirgin ivmelenmesinin etkisiyle kötüleşti.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kripto para konusunda görüş ve değerlendirmelerde bulundu.
Kripto paralarla ilgili sorulan bir soruya yanıt veren Cumhurbaşkanı Erdoğan, kripto paralara sıcak bakmadığını söylerken Meclis’te yapılan müzakereler sonucunda gerekli adımların atılacağını dile getirdi.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı verilere göre 13 Mayıs haftasında Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, bir önceki haftaya kıyasla 5 Milyar 718 Milyon dolar azalarak 107 Milyar 659 Milyon Dolardan 101 Milyar 941 Milyon dolara indi.
6-13 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 767 Milyon Dolar hisse senedi satışı ile 298 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı ve 2,2 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvil satışı gerçekleştirdi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 13 Mayıs itibariyle %35,5 olurken, önceki haftada bu oran %36,6 seviyesindeydi. 2021 yılı kapanışında %40,6 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %42,2 idi.
TCMB tarafından açıklanan verilere göre, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı da 950 Milyon Dolar düşüşle 214,3 Milyar Dolara geriledi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta beklentilerimiz çerçevesinde bir düzeltme yaparak hafif aşağı yönlü bir seyir izlemiş ve 103,15 ile haftalık kapanış yapmıştır. Önümüzdeki hafta kaldığı yerden yukarı yönlü hareketini sürdürmesi muhtemeldir. Ancak burada kritik nokta: 103,43 seviyesidir. Buranın aşılması ile 104 seviyesine gidebilir.
Aşağı yönlü hareketine devam etmesi halinde ise 101,95’e kadar alan vardır.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite geçen hafta beklentilerimiz çerçevesinde bir miktar tepki alımı gerçekleştirmiş ve 1,0595 ile haftalık kapanış yapmıştır. Önümüzdeki hafta bu hareketin kalıcı olup olmadığını görmek için 1,0725 seviyesi üzerinde günlük kapanışlar yapması gerekmektedir. Bu seviyenin altında kaldıkça ilk etapta 1,0517 ve burayı da kırarsa 1,0451’e kadar gerileyebilir.
Yukarı yöne devam ederse aylık pivot noktası olan 1,0696’ya kadar alan vardır.
BRENT: Brent Petrol geçtiğimiz hafta da hafta beklentilerimiz çerçevesinde yukarı yönlü bir seyir izlemiş ve 112,55 Dolar ile haftalık kapanış yapmıştır. 110,38 üzerinde kaldıkça yukarı hareketin devamı beklenebilir. Önümüzdeki hafta ilk etapta 113,84 ve burayı da aşarsa 116,03 seviyelerine gidebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde 108,68’e kadar alan vardır.
Ons Altın: Geçtiğimiz hafta beklentilerimizin aksine yukarı yönlü bir hareket yaparak 1846 Dolar ile haftayı tamamlamıştır. Halen 1852 Dolar altında olduğu için yönünü tekrar aşağı çevirmesi muhtemel olmakla birlikte bu seviyenin üzerinde günlük kapanışlar yapması halinde kısa vadeli pozitif trende dönebilir.
Bu durumda ilk etapta 1875 ve burayı da aşarsa 1886 Dolara kadar gidebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde 1796’ya kadar alan vardır
Bitcoin (BTC): BTC geçtiğimiz hafta da beklentilerimiz çerçevesinde aşağı yönlü hareketine devam ederek 29017 seviyesinden haftayı tamamlamıştır. 30100 seviyesi üzerinde günlük kapanışlar yapamadığı müddetçe aşağı yönlü hareketini sürdürecektir.
Önümüzdeki hafta ilk etapta 27047 ve burayı da kırarsa 25200 seviyelerindeki destek bölgesine kadar geri çekilebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 32610’a kadar alan vardır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
S. Mert ÜNSAL
