“Eurofighter Typhoon: Türkiye İçin Stratejik
Fırsatlar, Operasyonel Güç ve Maliyet
Değerlendirmesi”
14.10.2024
Amaç:
Bu çalışmanın temel amacı, https://www.middleeasteye.net/news/germany-initiateseurofighter-technical-negotiations-turkey kaynağından alınan bilgiye göre Almanya ile
Türkiye arasında başlatılan Eurofighter Typhoon savaş uçağı tedariki ve teknik
müzakerelerinin analiz edilmesi ve Türkiye’nin savunma sanayisine sağlayacağı katkıları
incelemekte, ayrıca Almanya’nın Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının Türkiye’ye
tedarikine yönelik başlattığı müzakereler, Türkiye’nin hava gücünü modernize etme
hedefi doğrultusunda önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu proje, Türkiye’nin
savunma kapasitesini artırarak bölgesel ve küresel tehditlere karşı daha güçlü bir hava
savunma yeteneği elde etmesine yardımcı olacaktır.
Genel Özellikler ve Sınıfı
Eurofighter Typhoon, dördüncü nesil çok rollü bir savaş uçağı olarak tanımlanır ve Avrupa’nın en
gelişmiş savaş uçaklarından biri olarak kabul edilir. Üretimi Birleşik Krallık, Almanya, İtalya ve
İspanya’nın iş birliğiyle Eurofighter GmbH tarafından gerçekleştirilmektedir. İlk uçuşunu 1994’te
yapan bu uçak, hava üstünlüğü sağlama, hava savunma, yakın hava desteği ve saldırı görevlerinde
çok yönlü bir performans sunar.
Genel Özellikler:
- Mürettebat: 1 (tek kişilik) veya 2 (eğitim versiyonlarında)
- Uzunluk: 15.96 m
- Kanat açıklığı: 10.95 m
- Yükseklik: 5.28 m
- Azami kalkış ağırlığı: 23,500 kg
- Azami hız: 2,125 km/sa (Mach 2)
- Menzil: 2,900 km (yakıt ikmali olmadan)
- Servis tavanı: 19,812 m
- Motorlar: 2 adet Eurojet EJ200 turbofan motorları
- Silahlar: 1 adet Mauser BK-27 top, AIM-120 AMRAAM, AIM-132 ASRAAM, Storm Shadow
seyir füzesi, Paveway lazer güdümlü bombalar, IRIS-T kısa menzilli hava-hava füzeleri, Meteor.
Sınıfı:
Eurofighter Typhoon, dördüncü nesil savaş uçağı olarak kabul edilse de geliştirilmiş sensör
sistemleri ve gelişmiş uçuş kontrol yetenekleri nedeniyle 4.5 nesil savaş uçakları arasında
sınıflandırılabilir. Typhoon, hem hava üstünlüğü hem de saldırı görevlerinde kullanılabilen çok
rollü bir savaş uçağıdır. Bu, onu ‘multirole’ sınıfına yerleştirir.
SWOT Analizi
Güçlü Yönler (Strengths): - Hız ve Manevra Kabiliyeti: Eurofighter Typhoon, Mach 2’ye varan hızlarda uçabilme
kapasitesine sahip. Hızlı tırmanış yeteneği ve yüksek manevra kabiliyeti ile hava üstünlüğü
sağlama görevlerinde oldukça başarılıdır. - Gelişmiş Aviyonik Sistemler: AESA radarı, gelişmiş elektronik harp (EW) yetenekleri ve çok
modlu sensörlerle donatılmıştır. Bu, uçağa düşman tehditlerine karşı üstün algılama ve tepki
verme imkanı tanır. - Çok Rollü Kullanım: Hava üstünlüğü, kara saldırı, deniz saldırı ve keşif görevlerinde
kullanılabilen çok yönlü bir uçak. Bu, farklı senaryolarda görev çeşitliliği sağlar. - Gelişmiş Silah Sistemleri: Meteor ve AMRAAM gibi gelişmiş hava-hava füzeleri, lazer
güdümlü bombalar ve seyir füzeleri taşıyabilmesi, Eurofighter’ın hem hava-hava hem de havakara görevlerinde etkinliğini artırır. - Düşük Radar İzlenebilirliği: Radar izinin azaltılması konusunda yapılan çalışmalarla düşman
radarlarında izlenebilirliği azaltılmıştır.
Zayıf Yönler (Weaknesses): - Maliyet: Typhoon, üretim ve bakım maliyetleri açısından oldukça pahalı bir uçak. Bu da birçok
ülke için operasyonel maliyetlerde bir dezavantaj yaratır. - Gizlilik (Stealth) Eksikliği: Typhoon, 5. nesil stealth uçakların radar görünmezliği seviyesine
ulaşamaz. Bu durum, özellikle F-35 gibi gizlilik özelliklerine sahip rakiplerine karşı bir zayıflık
olarak görülebilir. - İleri Nesil Yeteneklerde Sınırlılık: Uçak, beşinci nesil uçakların sahip olduğu entegre yapay
zeka ve ağ merkezli savaş yetenekleri açısından kısmen geride kalmaktadır.
Fırsatlar (Opportunities): - Modernizasyon: Eurofighter için sürekli olarak yeni nesil sensörler, silah sistemleri ve yazılım
güncellemeleri geliştirilmektedir. Bu sayede uçağın ömrü uzatılabilir ve yetenekleri arttırılabilir. - Uluslararası İşbirlikleri ve İhracat: Gelişmekte olan ülkeler ve NATO üyeleri için cazip bir
seçenek olabilir. İhracat pazarında özellikle Asya, Orta Doğu ve Avrupa’daki potansiyel
müşterilere satılabilir. - Avrupa Savunma Sanayii: Eurofighter, Avrupa ülkelerinin savunma sanayisinde özerklik
sağlaması ve Amerikan uçaklarına olan bağımlılığı azaltma yönünde bir fırsat sunmaktadır.
Tehditler (Threats): - Beşinci Nesil Savaş Uçaklarının Artan Etkisi: F-35, Su-57 ve J-20 gibi beşinci nesil uçakların
artan popülaritesi ve gelişmiş özellikleri, Typhoon gibi 4.5 nesil uçakların rekabet gücünü
zayıflatabilir. - Maliyet-Etkin Alternatifler: Daha düşük maliyetli ve bakım gereksinimi daha az olan modernize
edilmiş F-16V gibi uçaklar, Eurofighter’ın pazar payını tehdit edebilir. - Teknoloji Hırsızlığı ve Elektronik Saldırılar: Gelişmiş elektronik harp sistemlerinin varlığı,
düşmanların Eurofighter’a karşı siber saldırı düzenleyerek ya da elektronik karıştırma teknikleri
kullanarak avantaj elde etmesine olanak sağlayabilir.
Rakiplerine Kıyasla Durumu: - F-35 Lightning II: Beşinci nesil stealth özellikleriyle Typhoon’un karşısında en büyük
rakiplerden biridir. F-35’in radar izlenebilirliği son derece düşük, sensör füzyonu ve veri
paylaşım yetenekleri ise Typhoon’dan çok daha gelişmiştir. Ancak, Typhoon daha hızlı ve
manevra kabiliyeti daha yüksektir. - Dassault Rafale: Rafale ve Typhoon benzer sınıfta yer alsa da Rafale, taşıma kapasitesi ve radar
sistemleri açısından Typhoon’a karşı avantaj sağlayabilir. Ancak, Eurofighter genel anlamda daha
fazla manevra kabiliyetine ve uzun menzilli füze sistemlerine sahip. - Su-35: Su-35, Eurofighter’a göre daha uzun menzilli ve yüksek taşıma kapasitesine sahip olsa
da Eurofighter’ın daha gelişmiş elektronik harp ve batı menşeili silah sistemlerine entegre
olabilme avantajı vardır.
DEĞERLENDİRME:
Eurofighter Typhoon’un Türkiye’ye tedariki konusunda yürütülen teknik müzakereler, Türkiye’nin
savunma kapasitesini artırma çabalarında önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Ancak,
bu sürecin hem olumlu hem de olumsuz yönleri bulunmaktadır. Öncelikle, hava gücünün
modernizasyonu açısından Eurofighter Typhoon, üstün hız, manevra kabiliyeti ve çok rollü
kullanım özellikleriyle Türkiye’nin savunma yeteneklerine önemli katkılar sağlayabilir. Diğer
yandan; Gelişmiş silah sistemleri ve sensör teknolojileri, Türkiye’nin hem hava üstünlüğü hem de
kara saldırı görevlerinde daha etkin olmasına olanak tanıyacaktır. Ayrıca, NATO üyeleri arasında
yaygın olarak kullanılan bu uçak, Türkiye’nin NATO ile operasyonel uyumunu da güçlendirebilir.
Almanya ile yapılan bu askeri işbirliği, savunma sanayiinde teknoloji transferi
potansiyelindedir.Bu potansiyel etkinin Türkiye’nin yerli savunma sanayisini geliştirmesine
katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Ancak bu projeye yönelik bazı olumsuz unsurlar da dikkate alınmalıdır. Eurofighter Typhoon,
üretim ve bakım maliyetleri açısından oldukça pahalı bir uçaktır. Bu da Türkiye’nin savunma
bütçesine ciddi bir yük getirebilir ve uzun vadeli operasyonel maliyetlerin yüksek olması,
sürdürülebilirlik açısından bir dezavantaj oluşturabilir. Ayrıca, Eurofighter’ın beşinci nesil
uçaklara kıyasla gizlilik (stealth) yeteneklerinin eksik olması, modern savaş koşullarında bir
zayıflık olarak görülebilir. F-35 ve Su-57 gibi beşinci nesil uçaklarla karşılaştırıldığında,
Eurofighter’ın radar görünürlüğünün daha yüksek olması, rekabet gücünü sınırlandıran bir faktör
olabilir. Türkiye’nin gelecekte hava gücünü daha da modernize etme arzusuyla bu teknolojik
sınırlamalar göz önünde bulundurulmalıdır.
Bir diğer olumsuz unsur ise Almanya ile yapılan savunma anlaşmalarının siyasi ve diplomatik
risklere açık olmasıdır. Almanya ile Türkiye arasındaki siyasi ilişkiler dalgalı bir seyir izleyebilir
ve bu durum, projelerin sürdürülebilirliğini tehlikeye atabilir. Almanya’nın zaman zaman
Türkiye’ye yönelik silah ihracatına dair kısıtlamalar getirmesi, uzun vadeli işbirliği açısından
belirsizlik yaratmaktadır.
Sonuç olarak, Eurofighter Typhoon Türkiye için savunma kapasitesini güçlendirme adına önemli
bir fırsat sunmaktadır. Ancak yüksek maliyetler, beşinci nesil uçaklarla rekabet zorlukları ve
siyasi riskler dikkate alınmalıdır. Almanya ile işbirliği yapılırken, uzun vadeli stratejik hedefler
ve maliyet-fayda dengesi dikkatlice değerlendirilmelidir.
Mert ÜNSAL, MA
Uİ Analist
14.10.2024
Kaynak:
Eurofighter Typhoon Resmi Sitesi. (2023). Eurofighter Typhoon Technical Data.
Jane’s Defence. (2022). Eurofighter Typhoon Analysis and Operational Use.
NATO Documentation, Baltic Air Policing (2021).
Royal Air Force Official Website (2023).
