Kosova Demokratik Türk Partisi-KDTP, Kosova Türk Öğretmenler Derneği, “Doğru Yol” ve “Filizler” derneklerinin ortak organizasyonu ile 19.01.2022 yılında toprağa verilen Fadil Derviş anıldı.
Bir dakikalık saygı duruşuyla başlayan anma toplantısında aile üyeleri, dostları, meslektaşları ve dava arkadaşları hazır bulundu. Kosova Türk Toplumunun bir dava adamını kaybettiği vurgulanan anmada, Fadil Öğretmenin kişiliği ve Türk varlığı ve Türkçemize bağlılığından genişçe konuşuldu.
KDTP Prizren Şubesi Başkanı Levent Buş, savaş öncesi baskıların yoğun olduğu dönemde “Filizler” Derneği’nde Fadil ve Ferhat Derviş kardeşlerin öncüllüğünde Türk Bayrağı’na sahip çıkmak örneğini paylaştı. Kendisi ve yüzlerce gencin buralara kadar gelmesine önayak olan Fadil Derviş gibi dava adamları sayesinde bugün kendimizi daha rahat ifade edebildiğimizi belirten Levent Buş, onlara teşekkürü borç bildiğimizi ve yollarında yürümemiz gerektiğini söyledi.
Merhumun kardeşi Ferhat Derviş, onun vizyonerliği ve Türk davasına adanmışlığından örnekler verirken Kosova’da Türk Topluluğu’nu yönlendirdiği gibi en zor günlerde etkinliklerle Bosna, Sancak, Makedonya’daki akraba toplulukları ve soydaşlarımıza moral verdiğini söyledi. Şahsi çıkarlarını hiçbir zaman toplumsal çıkarların önünde tutmadığını ifade eden Ferhat Derviş, evini de bu davanın merkezi haline getirdiğini vurguladı. Fadil Derviş’in mesleği dışında da hayat öğretmenliği yaptığını söyleyen Ferhat Derviş, yüzlerce gence örnek olduğunu ve isminin yaşatılması gerektiğini belirtti.
Fetnan Derviş, “baba yarısı amca”sı ile ilgili duygu dolu anılarını paylaşırken; ailede okuma alışkanlığı, Türklüğü ve Türkçeyi aşıladığını belirtti. Amcasını örnek alarak öğretmenliği meslek olarak seçtiğini belirten Fetnan Derviş, amcasının işini özveriyle yaptığını evini de öğrencilere her zaman açık tutarak bir Türk enstitüsü haline dönüştürdüğünü, ancak her zaman görülmeyen bir kahraman olarak kalmayı yeğlediğini vurguladı.
Meslektaşı ve arkadaşı Fevzi Karamuço, Fadil Derviş’in Türkçe davasının yılmaz kişiliğine işaret ederken öğretmen olarak olduğu gibi bir sosyal işçisi olarak da yüzlerce gencin yetişmesinde önayak olduğunu ve bunu hiçbir karşılık beklemeden yaptığını belirtti.
KDTP Milletvekili Fidan Brina Jılta, Fadil Derviş’in öğretmen, kültür işçisi ve siyasetçi olarak Kosova Türklüğünü tanıtmak ve korumak için ödünsüz mücadele verdiğini ve sınırlı imkanlarla bunu büyük bir başarıyla gerçekleştirdiğini söyledi.
KDTP Milletvekili Enis Kervan, akraba ve komşu Fadil Derviş’in bilinen ve bilinmeyen dayanışma ve yardımsever özelliğine vurgu yaptı. Öğretmen olarak büyük bir otorite olduğunu söyleyen Kervan, öğrencilere kültürümüzü aşıladığı gibi onlara ek dersler evinde de yaparak ayrım yapmadan yetiştirdiğine işaret etti.
“Fadil Derviş’e ben siyasetçi diyemeyeceğim, dava arkadaşlarıyla Türk Topluluğunu geleceğini ve aydınlık yolunu belirleyen bir dava adamıydı.” diyen Enis Kervan, bu dava adamının isminin yaşatılması gerektiğini ifade etti.
Meslektaşı ve yakın arkadaşı Naser Baymak, onunla birlikte çalışmanın kendisi için büyük bir ayrıcalık ve şans olduğunu vurguladı. Ondan çok şey öğrendiğini söyleyen Baymak, Fadil Derviş’in 1981/1982 öğretim yılında cetvellerde Türkçe olmamasına tepki gösterip direnişi örgütlediğini ve 2 ay sonra cetvellerde Türkçeye de yer verildiğini ve bugüne kadar da süregeldiğini belirtti.
Öğretmen Ferhat Aşıkferki, “Fadil Öğretmen sadece okulda öğretmen değildi. Her yerde öğretmendi. Onun evi: dernek, okul, siyasi binasıydı.” derken “kocaman, bir yüreği” bir dava adamını kaybettiğimizi söyledi.
Dayısı Fadil Derviş’in duygusal olduğunu söyleyen Mediha Yarımhoroz, konuşmaktan çok çalışmayı ve arka planda kalmayı tercih eden “iyi bir insan” olduğunu belirtti.
Yapılan konuşmalardan sonra tiyatro sanatçımız Yunus Şimşek, sinevizyon eşliğinde Fadil Derviş’in hayatı ve çalışmalarına ışık tutan makaleyi okudu.
Fadil Derviş Kimdir?
Fadil Derviş 8 Nisan 1944 tarihinde Prizren şehrinde altı çocuklu ailenin dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi.
Babası Süleyman, annesi Nadire. Eski Yugoslavya SFC’de Türkçe eğitim 1951 yılında başladığından dolayı hem ilköğretimini hem lise eğitimini Türkçe eğitimde tamamladı.
Fadil Derviş, Prizren Yüksek Pedagoji Okulunda Fizik – Kimya Bölümünden mezun oldu.
Voyvodina Özerk Bölgesinde Novi Sad şehrinde üniversiteye kaydını yapmış ancak maddi imkânsızlık dolayısıyla burada eğitimine devam edememiştir.
1967 / 1968 eğitim yılında Fizik ve Kimya Öğretmeni olarak çalışmaya başladı.
Emekli olana kadar birkaç okulda görev yaptı, 1999 savaşından sonra “Abdül Fraşeri” İlköğretim Okulu Fizik ve Kimya Öğretmeni ve “Con Buzuku” Fen Lisesi’nde Fizik Öğretmeni olarak emekli olana kadar çalıştı. 2009 tarihinde de emekli oldu.
Öğretmen mesleği haricinde Fadil Derviş’in siyasi ve kültürel çalışmaları aktif bir şekilde devam etti.
Kosova Türklerinin en eski derneği olan “Doğru Yol” Türk Kültür Sanat Derneği Çocuk Grubu Başkanı görevinde bulundu.
Bu görevi süresince gerek Eski Yugoslavya SFC’de gerekse Türkiye Cumhuriyeti’nde çeşitli festival ve etkinliklere katıldılar.
1992 yılında başlayan Büyük Öğrenci Projesi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin sağladığı Kosovalı Türk Öğrencilere Türkiye’de üniversite eğitimi için öğretmen sıfatıyla önayak olmuş.
12 Haziran 1994 yılında kurulan Kosova Türk Öğretmenler Derneği’nin kurucu üyesidir, derneğin asbaşkanı görevinde bulunmuştur.
1996 yılında ilk defa yayınlanan Kosova Türk Öğretmenler Monografisini yayınlayan heyet üyesi olarak monografinin yayına hazırlanma ve yayın süresince büyük emekleri geçmiştir.
1997 yılında kurulan “Filizler” Türk Kültür Derneği’nin kurucu üyesi ve derneğin kurucu başkanıdır.
Dernek başkanı olarak yazdığı bir yazıda “Osmanlı Devleti’nin bu topraklardan çekilmesinden sonra Türklerin çok zor olsa bile türkümüzü, Türkçemizi, gelenek ve göreneklerimizi her ne pahasına olursa olsun korumaya başarıyoruz. Azınlık olarak bizi burada ayakta tutan yaşayan kültürümüzdür ve buna katkı sunan derneklerden biri de Filizler’dir“ ifadelerine yer vermiştir.
Filizler Derneği’nin programı 18 yaşına kadar çocukların müzik eğitimiydi. 1997 yılında 80 kadar çocuk dernekte aktif üye idi.
1997 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nden davet edilen Ege Üniversitesi Türk Halk Müziği Konservatuvarı Öğretim Üyesi ve İzmir TRT Sanatçısı Erdinç Yüncü yaklaşık 3 ay dernek üyelerine bağlama eğitimi vermiştir.
Bağlama ve müzik eğitimine dernek üyesi 52 öğrenci katılmıştır. Yüncü’nün öğrencilere bağlama ve müzik eğitimi verebilmesi için derneğin uygun mekânının olmaması sebebiyle Fadil Öğretmen çalıştığı lisede müdürden izin alarak eğitimin burada verilmesini sağlamıştır.
Notalı bağlama eğitimi Kosova Türklerine ilk defa verilen bir eğitimdi. Bu eğitim dönemin İzmir – Karşıyaka Belediye Başkanı rahmetli Kemal Baysak desteğiyle gerçekleşmiştir.
Dernek başkanı olarak Fadil Derviş, devlet makamlarına verdiği resmi garanti belgesinde Yüncü’nün Kosova’da kalacağı sürede bütün masraflarını şahsen karşılayacağını beyan etmiştir.
Bu yıllar Eski Yugoslavya SFC’nde iç savaşın yaşandığı yıllardı.
Fadil Derviş bu zor dönemde dernek başkanlığı görevinde bulunmuş, 1997 yılında Filizler derneğinin konser afişinden konserde ilahiler okunacağı anlaşılmaktadır.
Bu Konserler ayrıca Sırbistan’da Boşnakların yoğun olarak yaşadığı Novi Pazar şehrinde ve Bosna Hersek’te Saraybosna, Zenica gibi birkaç şehirde yapılmış.
Bu yıllarda Yugoslavya’da iç savaş yaşandığı ve Bosna’da Müslüman Boşnaklara katliam yapıldığı bu dönemde Müslüman Boşnakların yoğun yaşadığı bu şehirlerde bir Türk derneğinin konserler düzenlemesi ve bu konserlerde ilahiler okutması gerçekten çok büyük önem arz eder.
Yine bu yıllarda Prizren’de özel Bayram ve Ramazan Tasavvuf Müziği konserleri düzenlemiştir.
Kosova Türklerinin yayın organı Tan Gazetesi’nde yayınlanan yazıdan Filizler derneği başkanı Fadil Derviş, Prizren’de diğer Türk dernekleriyle beraber Atatürk’ü anma günü düzenlemiştir.
Tan Gazetesi’nde konu ile ilgili yayınlanan bir haberde o dönemde derneğin Türkiye’de de 23 Nisan şenliklerine katıldığı bildirilmiş, Türkiye’ye gitmenin sorun olmadığı ancak Yugoslavya’da konserler vermek önemli olduğu vurgulanmış.
Konserlerde kısa skeçler de oynanırdı, bu parodilerin metinleri Fadil Derviş tarafından yazılırdı.
Öğretmen mesleği ve dernek çalışmaları ile beraber Fadil Derviş, Kosova Türk toplumunun siyasi konularıyla da aktif bir şekilde ilgilenmiş.
Kosova Türklerinin 1990 yılında kurulan ilk siyasi partisi Türk Demokratik Birliği’nin kurucularındandı. Fadil Derviş iki dönem partinin Prizren Şube Başkanlığı görevini üstlenmiştir.
Kosova Türklerinin 2000 yılında kurdukları Kosova Demokratik Türk Partisi’nin kurucularındandır.
Partinin Prizren Şube Başkanlığı görevinde bulunmuştur.
Fadil Derviş, ömrünü Kosova Türk toplumuna adamış bir aydındı. Türk toplumunun milli varlığını sürdürebilmesi için Eski Yugoslavya’nın geçtiği en kritik ve zor zamanlarda kendi milleti için yorulmadan cesurca çalışmıştır.
Türkiye televizyon kanallarını izleyebilmek için 1990 yılında evine uydu anteni satın almıştır.
Bu olay Kosova Türkleri için bir ilkti, o derece Türkçüydü. Bundan önce evinde sürekli TRT Radyosu dinler, Türkiye’deki gelişmeleri takip ederdi.
Dernek provaları evinde yapılırdı, öğrencileri istediği zaman evine gelirdi. 1992 yılında liseden mezun olan öğrencilerine ülkede ekonomik sıkıntı olduğu için ailelerine masraf yapmamalarını nasihat ederek, öğrencilerine kendi evinde mezuniyet düzenlemiştir.
Evi bir Türk Enstitüsü gibiydi, Türk halk müziği, sanat müziği, Türkçe pop müziği plakları, Türkçe dergiler, kitaplar ailesi ve öğrencilerinin kullanımına her zaman açıktı.
Rumeli Türkçesi – Kosova Prizren ağzını güzel bir şekilde konuşur, günlük konuşmasında bile Sırpça veya Arnavutça kelimeleri kullanmaktan imtina ederdi.
Bütün bu çalışmaları maddi hiçbir karşılık beklemeden, hatta kendi kazancını bile bu çalışmaları için harcayan, bulunduğu mevki ve konumu ne kendisi ne de ailesi için hiçbir şekilde istifade etmeyen bir kişiydi. Çok emek vermesine rağmen, daha çok, görünmeyen kahraman olmayı tercih etmiş, etrafındaki arkadaşlarına da fırsatlar vererek onları da aktif olmalarını cesaretlendirmiştir.
Kaynak: Kosova Haber
