Mirgül EREN GRİFFE
Emeksiz kazanımların insanların elinden çabukça çıktığını anlatan bir deyim olan ve genellikle İstanbullularin kullandığı bir deyim olan “Haydan gelen Huyna(Huya) gider “üstünde pek çok düşündüm ama yaptığım araştırmalar sonunda buldum ve buluncada gülmekten kendimi alamadım.
Haydi şimdi benim öğrendiklerimi tüm bilmeyenlerle paylaşayım izninizle.
Osmanlı Devleti zamanında İstanbul’daki tüm kuyumculuk işleri bildiğiniz gibi Ermenilerce yapılıyordu.İstanbulda kuyumculuk işinde çalışan Süryaniler bile yok denecek kadar azdı.Suryani kuyumculara Osmanlı Devletinde sadece Anadolu topraklarının güney ve güney doğusunda rastlanıyordu.
Bu kuyumculuk sektörü şimdiki gibi Kapalıçarşı da bulunuyordu.Sadece Kuyumcularmi?Tabiki hayır .Kapalicarsidaki en önemli manifaturacı işlerindede Ermeniler vardı ve bazı Venedik kökenliler
Kapalicarsidaki bu gayrimuslim tuccarlarinda birer koruyucu Yeniçeri ağası vardı.Bu ağalar buradaki esnaflardan aldıkları belli bahsisler(Hanutlar) karşısında korurlardı.
Her yeniçeri ağası Cuma günü öğleden sonra korudukları Kapalıçarşı esnafına gelir ,kahvesini veya nargilesinin içerek onlarla sohbet eder ve daha sonra parasını (Hanut) alir ve cikar giderdi.
Bu yeniçeri ağaları evli olmadıkları için genellikle pazar gecesi veya pazartesi sabahına kadar İstanbul’un tüm meyhanelerini dolaştıktan sonra Pazar gecesi veya pazartesi sabahı Yeniçeri ocağına dönerlerdi
Aynı şekilde tüm barlar gazinolar kahvehaneler vs gibi eğlence ve rahatlama yerlerinizde Rum kökenli Osmanlı tebaası işletiyordu.
Cumadan sonra aldıkları Hanutlar(Bahşişler) döndüklerinde bitmiş olurdu.
Ertesi hafta tekrar korudukları Kapalıçarşı esnafına gider Hanut alırlardı.
Bunu bilen Kapalıçarşı’nın Ermeni esnafı gülerek söyle derdi.
“Haydan gelen Huyna gitti ağam “
Çünkü;HAY Ermenicede Ermeni demektir.HUYN ise Ermenicede Rum demektir.
Bu deyim daha sonra “Haydan gelen Huya gider “ e dönüştü.
Ama gerçek İstanbul kökenliler bu deyimi eskisi gibi kullanırlar.
“HAYDAN gelen HUYNA gider” diye.
Bu deyimi hatırlamamın sebebi ise;Son zamanlardan pek çok Hay dan nasiplenenlerin olması ve bunların hanutlarininda hep HUYN na gitmesi.
Tek duam şu dünyada; Haketmedigim bir lokmanın bogazimdan geçmemesi ve benim gibi düşünenlerin çoğalmasıdır.
Bir Yanıt
Sermayesi zulüm olan yaşadığımız bu dönemde ayaklar baş olmuş ne diyelim. Hazan mevsimini bekliyorum türkü tadında yaşamak için elimde kalan son gülücük sermaye olacak hemize. Şairin dediği gibi yine baharlar gelecek. Her şeyimizi alabilirler ama umudumuzu asla……. Öyle bir milletiz ki alın terinden yarınları yeşerteceğiz.
Sevgi ile