In-Q-Tel: Girişim yatırımcısı olarak CIA hakında kısa bilgi/ Hasan Özkan

Hasan Özkan

ABD’nin istihbarat örgütü olan Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Şubat 1999’da In-Q-Tel adlı ilk hükümet destekli risk sermayesi şirketini kurdu. In-Q-Tel, ABD casusluk çabalarının risk sermayesi endüstrisi ile yirmi birinci yüzyıldaki kaynaşmasını temsil ediyordu. CIA’in Ar-Ge’sini özel sektöre yaymak için bir platform olarak tasarlanan In-Q-Tel, CIA ve istihbarat topluluklarının ilgisini çeken ticari odaklı teknolojiler geliştiren başlangıç ​​şirketlerine stratejik yatırımlar yapmak için CIA tarafından sağlanan fonları kullanıyordu.

In-Q-Tel gibi hibrit organizasyonları eleştirenler, hükümet ve özel sektörleri yasal olarak farklı ve davranışsal normlarda nispeten az örtüşme ile değerlendirme eğilimindedir. CIA, kamu ve özel sektörün, özellikle satın alma konusunda çok farklı şekilde çalıştığını kabul eder. Geleneksel olarak, CIA’in özel sektör yardımının gerekli olduğu bir ihtiyacı olsaydı, Ajans bir ihale süreci başlatırdı. Kazanan teklif sahibi sözleşmeyi kazanacak ve ürünü teslim edecekti. Ürün sonunda modası geçmiş olacak ve bu sırada yeni bir süreç yeniden başlayacaktı.

In-Q-Tel ile CIA, daha verimli bir satın alma süreci oluşturmayı amaçladı. In-Q-Tel tarafından onaylanan bir vaka çalışmasında şöyle yazılmıştır: “In Q-Tel, birincil hedefi olarak, CIA’e hükümet finansmanı değil, rekabetçi bir pazar tarafından desteklenecek çözümler sağlamayı amaçlamaktadır.” Böylece, işlemsel olmaktan çok sürekli olan satın alma ilişkilerinin teşvik edilmesi ve tek bir devlet kurumunun kesintili ihtiyaçları yerine ticari piyasanın sürekli gelişen ihtiyaçlarına göre güncellenecek teknolojinin güvence altına alınması hedefleniyor.

Bunları neden yazdım? Pazarlama bakış açısıyla İstihbarat Servislerine bakayım derken ilk karşıma çıkan bu makale oldu ve ilgimi çekti. Buradan kendimize çıkarımlar yapmalıyız. Pazar lideri değilseniz lideri takip/taklit eden stratejiler uygularsınız. Bunu yaparken de farklılaşma stratejisini de unutmadan ve rakibin hatalarını da yapmadan güzel bir model ortaya çıkarırsınız. İç kontrol, iç denetim ve dış denetim mekanizmaları ile modelinizin sürekliliğini ve etkinliğini korursunuz. Türkiye bunları yapmaya muktedirdir.

In-Q-Tel gibi hibrit organizasyonlar sadece MİT için değil, Tika için de önemlidir. Resmi olarak TİKA organizasyonuna izin vermeyen ülkelere şirket olarak giriş etik ve kanunidir. Bunun için Türkiye’de kanun değişikliği gerekirse yapılmalıdır.

In-Q-Tel hakkında çok daha fazla bilgi için kaynak: Reinert, J. T. (2012). In-Q-Tel: The Central Intelligence Agency as Venture Capitalist. Nw. J. Int’l L. & Bus., 33, 677.