Mert Ünsal, M.A. – Küresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Analisti
1. Genel Değerlendirme
İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) eski yöneticisi Shay Gal, 11 Ekim 2025 tarihli röportajında Güney Kıbrıs–İsrail ilişkilerini değerlendirirken, ‘İsrail Kıbrıs’ta güç kullanabilir’ ifadesiyle dikkat çekici bir açıklamada bulunmuştur. Bu beyan, yalnızca askeri bir tehdit değil; bilgi savaşı ve psikolojik operasyon (PSYOPS) perspektifinden de değerlendirilmesi gereken stratejik bir mesaj niteliğindedir. Gal’in söylemleri, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin artan etkinliğine karşı İsrail’in caydırıcılık kapasitesini psikolojik düzlemde pekiştirme amacını taşımaktadır.
2. Ana Söylemler ve İddialar
a. Kıbrıs’ın Stratejik Konumu: Gal, Güney Kıbrıs’ı ‘Avrupa’nın ileri cephesi’ olarak nitelendirerek, adayı AB ve NATO güvenlik sistemleri açısından bir askeri radar ve gözlem üssü olarak tanımlamıştır.
b. KKTC’nin Türkiye Açısından Rolü: Gal, ‘KKTC Türkiye’nin uçak gemisidir’ ifadesini kullanarak, adanın Türkiye açısından SİHA, radar ve erken uyarı sistemlerinin konuşlandığı bir ileri savunma üssü olduğunu vurgulamıştır.
c. Türkiye’ye Karşı Kırmızı Çizgiler: Gal’in, ‘Türkiye’ye karşı kırmızı çizgiler belirlendi’ ifadesi, İsrail’in önleyici savunma doktrinini Doğu Akdeniz’e uyarladığını göstermektedir.
d. Bu Deniz Bizim Söylemi: Gal’in ‘Bu deniz bizim’ cümlesi, İsrail’in Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarına ilişkin egemenlik iddiasını ve Türkiye’nin ‘Mavi Vatan’ doktrinine yönelik sembolik meydan okumasını içermektedir.
3. Askerî ve Teknik Unsurlar
Güney Kıbrıs’ta konuşlu SIGINT (Signals Intelligence) sistemleri, Türkiye’nin radar ve iletişim faaliyetlerini izlemekte; veri akışı İsrail istihbarat ağına entegre edilmektedir. ‘Poseidon’un Gazabı’ isimli ortak tatbikatla, Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail arasında elektronik harp koordinasyonu sağlanmıştır. İsrail’in HAMSA füze izleme sistemi, Doğu Akdeniz’deki radar yansımalarını tespit ederek Türkiye’nin SİHA konuşlanmalarına karşı bir erken uyarı hattı kurmaktadır.
4. Diplomatik ve Jeopolitik Etkiler
İsrail’in bu söylemi, Doğu Akdeniz’deki güç dengesini psikolojik ve diplomatik açıdan yeniden tanımlama çabası olarak görülmelidir. Güney Kıbrıs–Yunanistan–İsrail üçgeni, NATO ve AB desteğiyle Akdeniz’de ‘ön hat savunma hattı’ kurmaktadır. Türkiye’nin KKTC merkezli deniz hava gücü projeksiyonu, İsrail açısından bölgesel hava üstünlüğü açısından asimetrik tehdit olarak görülmektedir. Bu durum, enerji güvenliği, deniz yetki alanları ve diplomatik denge açısından yeni bir kırılganlık alanı doğurmaktadır.
5. PSYOPS (Psikolojik Operasyon) Boyutu
Shay Gal’in açıklamaları klasik bir PSYOPS taktiği örneğidir. Bu tür beyanlar; kamuoyunda tehdit algısını yükseltmeyi, hedef ülkenin diplomatik refleksini test etmeyi, bölgesel müttefiklere psikolojik güven tazelemeyi ve uluslararası medyada yönlendirilmiş bir algı ortamı oluşturmayı amaçlar. Bu bağlamda, Gal’in sözleri İsrail’in bilgi savaşı stratejisinin bir parçası olup, RUBASAM’ın ‘Modern Savaşta Psikolojik Operasyonların Rolü’ raporunda tanımlanan stratejik algı mühendisliği kategorisine birebir uymaktadır.
6. Türkiye Açısından Değerlendirme
Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikası, uluslararası hukuka dayalı caydırıcılık ve diplomatik denge üzerine inşa edilmiştir. KKTC’deki Türk askeri varlığı, garantörlük anlaşması ve meşru savunma hakkı temelinde yürütülmektedir. İsrail’in ‘güç kullanımı’ iması, uluslararası hukukta açık tehdit beyanı olarak değerlendirilir. Ankara açısından, bu tür açıklamalara verilecek en güçlü yanıt, bilgi üstünlüğü, diplomatik sakinlik ve stratejik sabırdır.
7. Stratejik İletişim ve Risk Haritası
İsrail’in söylemleri üç ana riski beraberinde getirmektedir:
1. Bölgesel İstikrar Riski: Güney Kıbrıs’ın askerî üsleşmesi, Türkiye–İsrail ilişkilerinde uzun vadeli ‘soğuk rekabet’ yaratabilir.
2. Enerji Güvenliği Riski: Türkiye’nin dışlandığı bir Doğu Akdeniz enerji modeli, ekonomik olarak sürdürülemez.
3. Algısal Diplomasi Riski: ‘Türkiye’ye kırmızı çizgi’ söylemi, uluslararası arenada Ankara’nın ‘sert güç kullanıcısı’ olarak algılanmasına yol açabilir.
8. Politika Önerileri
a. Stratejik İletişim: Türkiye, Doğu Akdeniz politikasını yalnızca askerî güçle değil, anlatı gücü ve diplomatik meşruiyet üzerinden sürdürmelidir.
b. Bölgesel Diyalog: Ankara–Tel Aviv hattında doğrudan diplomatik temas yeniden tesis edilmelidir. Enerji diplomasisi bu diyaloğun zeminini oluşturabilir.
c. Savunma Doktrini: Türk Silahlı Kuvvetleri, PSYOPS ve bilgi savaşı alanında kurumsal kapasiteyi güçlendirmeli; dijital algı güvenliği sistemleri önceliklendirilmelidir.
d. Kamuoyu Dayanıklılığı: Medya okuryazarlığı, stratejik farkındalık ve dezenformasyonla mücadele, ulusal güvenliğin tamamlayıcı unsurları hâline getirilmelidir.
9. Sonuç
İsrail’in söylemleri, Doğu Akdeniz’deki güç rekabetinin sadece askeri değil, bilişsel ve psikolojik düzlemde de sürdüğünü göstermektedir. Shay Gal’in açıklamaları, sert güç ile stratejik iletişim arasındaki geçiş alanını temsil etmektedir. Türkiye açısından, en etkili yanıt; bilgi üstünlüğü, diplomatik denge ve stratejik sabırdır. Doğu Akdeniz’de kalıcı barış, güç dengesiyle değil, karşılıklı saygı ve işbirliği kültürüyle mümkündür.
KAYNAKÇA
- Atlantic Council. (2025, May 14). Eastern Mediterranean security: Strategic balancing and new alliances. Washington, D.C.: Atlantic Council Press. https://www.atlanticcouncil.org
- European External Action Service (EEAS). (2024). EU Maritime Security Strategy in the Mediterranean Basin. Brussels: European Commission Publications.
- Gal, S. (2025, October 11). Israel’s military posture and cooperation with Cyprus. Yeni Görüş Gazetesi (KKTC).
- NATO Defense College. (2023). Information Warfare and PSYOPS in Modern Conflict. Rome: NATO Publications.
- RUBASAM. (2024, November 3). Modern Savaşta Psikolojik Operasyonların (PSYOPS) Rolü ve Etkisi. Ankara: Rubasam Stratejik Araştırmalar Merkezi. https://www.rubasam.com/modern-savasta-psikolojik-operasyonlarin-psyops-rolu-ve-etkisi.html
- Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2024). Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin Deniz Yetki Alanları ve Enerji Politikası. Ankara: Resmî Yayınlar Dairesi.
- United Nations. (1982). United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). New York: United Nations Treaty Series.
- U.S. Department of Defense. (2023). Information Operations and Strategic Influence Doctrine (JP 3-13). Washington, D.C.: Joint Chiefs of Staff.
