Yazar: Şaner MUTLU
Editör: İrem KESKİN
11.04.2025
Selam, İç Savaşın Başlamasının 50. Yılında ‘Taif Anlaşması’nın Gerçek Anlamda Uygulanması İçin Çağrı Yaptı
Başbakan Nevvaf Selam, Lübnan İç Savaşı’nın (1975-1990) 50. yıldönümünün “sadece bir anma değil, bir dönüm noktası” olması çağrısında bulundu. Bu açıklama, Beyrut Ulusal Kütüphanesi’nde düzenlenen ve söz konusu çatışmayı konu alan bir serginin açılışında yapıldı.
Selam, 22 Ekim 1989’da imzalanan ve iç savaşı sona erdiren Taif Anlaşması’na dönülmesini ve tüm hükümlerinin uygulanmasını istedi.
Selam şunları söyledi:
“50 yıl önce kanlı bir savaş patlak verdi. Tüm bölgeleri, toplulukları ve toplumu parçalayan bu savaş 15 yıl sürdü. On binlerce kişi hayatını kaybetti, yüz binlerce kişi yerinden edildi. Sevdiklerimiz kayboldu ya da kaçırıldı ve çoğunun akıbeti hâlâ bilinmiyor. Bu, kapanmamış yaraları yeniden açmak değil; derslerin unutulmamasını sağlamak ve ülkemizin yaşadığı acıların kolektif hafızamızda kalmasını sağlamaktır. Hafıza, bu trajedinin tekrarlanmasını önleyen aşılmaz bir bariyer olmalıdır.”
Selam, anlaşmanın ruhuna veya harfine aykırı şekilde uygulanan hükümlerinin düzeltilmesini, tespit edilen boşlukların giderilmesini ve ihtiyaç duyuldukça geliştirilmesini talep etti.
Devletin Silah Tekeli ve Taif Anlaşması
“Taif Anlaşması, devlet otoritesinin tüm ulusal topraklara yayılmasını öngörüyordu. Bugün hatırlatmak gerekir ki gerçek bir devlet ancak meşru silahlı kuvvetlerin silah tekelini elinde bulundurmasıyla mümkündür,” diyen Selam, bu güçlerin tüm vatandaşların güvenliğini sağlayabileceğini ve hukuk düzenini ülke genelinde tesis edebileceğini vurguladı. Bu yaklaşım, hükümetlerinin “kurtarma ve reform hükümeti” olarak ilan edilen bakanlar bildirgesinde de yer alıyor.
Selam, “1975’ten bu yana yaşanan savaşların ülkenin güvenliğini tehdit ettiğini, istikrarını bozduğunu, egemenliğini ihlal ettiğini, katliamlara, göçlere ve yoksullaşmaya yol açtığını” belirtti.
“Son elli yıldaki savaşların sonuçlarına baktığımızda, kazananın olmadığı, tüm tarafların kaybettiği ve zaferlerin sahte olduğu görülüyor. Artık bizi bölen, mezheplere, gruplara, partilere ayıran söylemlerle yüzleşme zamanı geldi. Birleştirici, iyileştirici ve kapsayıcı vatandaşlık temelli bir devlet inşa etme söylemi oluşturalım,” dedi.
Ortak Anma Çağrısı
“50. yıldönümünü bir dönüm noktası yapalım. Sadece geçmişi anmakla kalmayalım, halkımızın fedakârlıklarına layık, gençliğimizin umutlarına cevap verecek yeni bir Lübnan’a bakalım,” diyen başbakan, 13 Nisan Pazar günü öğle saatlerinde ülke çapında bir dakikalık saygı duruşu yapılması çağrısında bulundu. Bu anma, “Birlikte hatırlıyor, birlikte inşa ediyoruz” temasıyla gerçekleştirilecek.
Aynı gün, eski İlerici Sosyalist Parti lideri Velid Cumblat, savaşın yıldönümünde “ders vermektense bir dakikalık saygı duruşunun daha uygun olacağını” belirtti.
13 Nisan 1975’te, Beyrut’un doğu banliyösü Ayn er-Remmeneh’de bir kilisenin önünde bir Hristiyan milis öldürülüp bir diğeri yaralandıktan sonra, Lübnanlı Falanjistler bir otobüse ateş açtı. Otobüsteki 27 Filistinli yolcu öldü. Bu olay, iç savaşın tetikleyicisi olarak kabul ediliyor.
Başbakan Selam, “1975’te savaşın nedenlerine dair farklı ve çelişkili görüşler olsa da hepsi devletin yokluğu ya da yetersizliği noktasında birleşiyor,” dedi ve “Gençlerimize güven verecek, kurumlarını liyakat temelli yeniden inşa eden, insan odaklı politikalar yürüten adil ve güçlü bir sivil devlet” çağrısında bulundu.
NOT: Nisan 1975 tarihinde başlayan iç savaş, 1989 yılında Taif Anlaşması’nın imzalanması sonrasında 1990 yılında sona ermiştir. 15 yıllık iç savaşta yüz binden fazla kişi hayatını kaybetmiştir. _____
20.04.2025
Lübnan Başbakanı, Yıllardır Gergin Olan İlişkileri Yeniden Başlatmak Amacıyla Suriye Cumhurbaşkanı İle Görüştü.
Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara ile sınır güvenliği, mülteciler ve görevden alınan Suriye lideri Beşar Esad dönemindeki siyasi suikastları görüşmek üzere bir araya geldi.
Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Şam’da Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara ile resmi görüşmeler gerçekleştirdi. Bu ziyaret, iki ülke arasında on yıllardır süren gergin ilişkileri yeniden düzenleme çabalarının bir parçası olarak, Selam’ın Suriye’ye yaptığı ilk resmi ziyaret olma özelliği taşıyor.
Gerçekleşen diplomatik ziyaret, Şubat ayında Lübnan’da yeni hükümetin göreve gelmesinden bu yana Şam’a yapılan en üst düzey ziyaret oldu. Bu gelişme, muhalif güçlerin Suriye’nin eski lideri Beşar Esad’ı görevden uzaklaştırmasının ardından gerçekleşti.
Görüşmeyle ilgili, AFP haber ajansına ismini vermeden konuşan bir Lübnanlı yetkili, bu ziyareti “iki ülke arasındaki ilişkilerin karşılıklı saygı temelinde düzeltilmesi açısından kilit bir adım” olarak nitelendirdi.
‘İkili ilişkilerin sıfırlanması’
El Cezire’nin kıdemli muhabiri Zeina Khodr, Şam’dan bildirdiği haberde, Lübnan-Suriye ilişkileri açısından bu ziyaretin önemli bir dönüm noktası olduğuna dikkat çekerek, “Şüphesiz bu kayda değer bir ziyaret. Lübnanlı yetkililer, bu ziyaretin iki ülke arasındaki ilişkilerin seyrini düzeltme fırsatı olduğunu söylüyor,” dedi.
Khodr, iki ülke arasındaki ilişkilerin uzun süredir “çatışma, sürtüşme ve gerilim”le şekillendiğini belirtti.
“Suriye’nin eski lideri Beşar Esad döneminde, Suriye’nin Lübnan’ın iç işlerine müdahale ettiği, Lübnan’ın iç politikasını yönlendirmeye çalıştığı suçlamaları vardı,” diyen Khodr, Suriye’nin uzun süre Lübnan’da askeri varlık gösterdiğini ve Hizbullah’ın Esad’a verdiği desteği hatırlattı.
Her iki ülkede son dönemde yaşanan siyasi değişimler, yeni fırsatlar doğurdu. Khodr, “Şu anda Şam’da yeni yetkililer var, Lübnan’da da yeni bir hükümet iş başında… Esad artık iktidarda değil ve Lübnan’daki müttefiki Hizbullah da artık baskın bir aktör değil,” ifadelerini kullanarak bu gelişmelerin “ikili ilişkilerin sıfırlanması” yönündeki ortak arzuya kapı araladığını söyledi.
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından Lübnan heyeti Şam’dan ayrıldı ve Selam, sosyal medya platformu X üzerinden şu mesajı paylaştı:
“Bugünkü Şam ziyaretim, iki ülke arasındaki ilişkilerin tarihinde karşılıklı saygı, güvenin yeniden tesisi, iyi komşuluk ilişkileri, iki ülkenin egemenliğinin korunması ve iç işlerine karışmama temelinde yeni bir sayfa açmayı amaçlıyor.”
Lübnan Başbakanı ayrıca, “Başkan Ahmed el-Şara ile yaptığımız görüşmelerde sınır ve geçiş kontrolleri, kaçakçılığın önlenmesi ve nihai olarak kara ve deniz sınırlarının belirlenmesi gibi konular ele alındı,” dedi.
Gergin ilişkiler ve siyasi suikastlar
Beşar Esad’ın devrilmesinden bu yana, Lübnan ve Suriye arasındaki ilişkiler gerginliğini koruyor. Ayrıca her iki ülke de İsrail’in düzenli bombardımanlarına maruz kalıyor. Lübnan açısından bu durum, bir yıllık savaşı sona erdiren Kasım ayı ateşkesine rağmen sürüyor.
_____
28.04.2025
Avn: İsrail Güney Lübnan’dan Çekilmeli
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail’in işgal altında tuttuğu güneydeki beş noktadan çekilmesinin, Lübnan ordusunun sınır bölgesinde tam anlamıyla konuşlanması için zorunlu olduğunu söyledi.
Baabda Sarayı’nda Fransız Senatosu heyetini ağırlayan Avn, Hizbullah ve diğer silahlı gruplara atıfta bulunarak, “Silahların yalnızca devlette toplanmasına karar verildi. Savaş söylemine geri dönülmeyecek,” dedi.
Suriye sınırındaki güvenlik önlemlerine de değinen Avn, ordunun kaçakçılıkla ve terörle mücadelede etkin görev yürüttüğünü belirtti. Ayrıca sınırların belirlenmesi ve Suriyeli mültecilerin durumu için Lübnan-Suriye ortak komiteleri kurulacağını açıkladı.
Öte yandan Avn, İsrail’in 27 Kasım 2024’te varılan ateşkese rağmen bölgeden çekilmediğini ve sık sık ihlaller gerçekleştirdiğini hatırlattı. İsrail’in Hamamis, Aziyye, Uveyda, Balat Dağı ve Lebbune gibi noktalarda varlığını sürdürdüğünü belirtti.
Lübnan Enformasyon Bakanı Paul Markus ise İsrail’in ateşkesi 2.740 kez ihlal ettiğini, saldırılarda 190 kişinin öldüğünü, 485 kişinin ise yaralandığını açıkladı.
Şaner MUTLU
Kaynakça:
11.04.2025 ‘’Taif Anlaşması’nın Uygulanması’’ başlıklı haber, L’Orient Today, National News Agency (Lübnan), France 24
20.04.2025‘’Lübnan Başbakanı, Cumhurbaşkanı İle Görüştü ‘’ başlıklı haber, Aljazeera, France 24, L’Orient Today
28.04.2025 ‘’İsrail Güney Lübnan’dan Çekilmeli’’ başlıklı haber, AA, Şarkul Avsat Türkçe, TRT Haber
