Nikol Paşinyan’ın Francophonie Zirvesi Ziyareti: Bölgesel Dinamikler ve Türkiye Üzerindeki Etkileri

Mert Ünsal

08.10.2024

Nikol Paşinyan’ın Fransa’da düzenlenen 19. Francophonie Zirvesi’ne katılımı ve Elysee Sarayı’nda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile gerçekleştirdiği görüşme, yalnızca Ermenistan açısından değil, aynı zamanda Güney Kafkasya ve Türkiye’nin bölgedeki stratejik dengeleri açısından da büyük önem taşımaktadır. Zirvede verilen mesajlar, Fransa’nın Ermenistan’a verdiği siyasi ve diplomatik desteği pekiştirirken, bu desteğin Ermenistan’ın dış politikadaki konumunu güçlendirdiği ve Türkiye’nin Kafkasya’daki nüfuzu üzerinde dolaylı baskı oluşturduğu bir süreci işaret etmesi açısından dikkat çekici bir gelişmedir.

1.Fransa-Ermenistan İlişkilerinin Derinleşmesi ve Stratejik Duruş prespektifinde
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, zirve süresince Ermenistan’ın egemenliği ve toprak bütünlüğüne verdiği desteği bir kez daha yineledi. Elysee Sarayı’ndaki görüşmede Macron’un, Paşinyan’a yönelik verdiği bu destek, Fransa’nın Ermenistan ile olan stratejik bağlarını derinleştirme amacının altını çizmektedir. Bu noktadan hareket ile Fransa, Ermenistan’ı yalnızca kültürel bir ortak olarak değil, aynı zamanda Güney Kafkasya’da Rusya ve Türkiye’nin etkisini dengeleyecek bir müttefik olarak görüyor değerlendirmesini yapmak objektif bir değerlendirme olacaktır. Bu bağlamda, Macron’un Paşinyan’a sunduğu destek, Fransa’nın Ermenistan’ı Batı kampında tutma stratejisinin bir parçası olarak değerlendirdiği çok açıktır.

Bu durumun Fransa’nın Ermenistan’a ekonomik, kültürel ve siyasi yardımlarını artırma olasılığını da gündeme getirme beklentisini gündeme getirmekle birlikte, Fransa kendi ekonomik sorunlarını bir kenara bırakıp neden böyle bir işe girişsin sorgulanması gereken bir konudur.  Nitekim zirvede “Dijital Çağda Frankofon Vatandaşların Karşılaştığı Zorluklar” ve “Yapay Zekanın Eğitimde Uygulanması” gibi konuların ele alınması, Fransa’nın Ermenistan’ı sadece diplomatik değil, aynı zamanda teknolojik ve eğitim alanında da desteklemeye hazır olduğu mesajını veriyor.

2. Türkiye Üzerindeki Etkiler: Bölgesel Rekabet ve Dengeleme Çabaları
Fransa’nın bu desteği, Türkiye’nin Güney Kafkasya’daki çıkarlarına dolaylı bir meydan okuma niteliğindedir. Türkiye, Karabağ Savaşı sonrasında Azerbaycan ile kurduğu yakın işbirliği ve Ermenistan ile normalleşme süreci girişimleri ile bölgede nüfuzunu artırmaya çalışırken, Fransa’nın Ermenistan’a verdiği destek, bu nüfuzu sınırlandırma potansiyeline sahip. Fransa’nın Ermenistan’ı güçlü bir şekilde desteklemesi, Türkiye’nin Azerbaycan ile olan ittifakını daha da pekiştirmesine neden olabilir. Zira Azerbaycan, Fransa’nın bu tutumunu sadece Ermenistan’a verilen bir destek olarak değil, aynı zamanda Türkiye-Azerbaycan ittifakına yönelik dolaylı bir tehdit olarak algılıyor.

Türkiye, Fransa’nın Ermenistan ile olan bu yakınlaşmasını dengelemek ve kendi stratejik çıkarlarını korumak adına yeni diplomatik hamleler yapmak zorunda kalabilir. Bu durum, Ankara’nın Azerbaycan ile askeri işbirliğini artırması ve Ermenistan ile normalleşme sürecini daha temkinli bir şekilde yönetmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu çıkarım neticesinde Türkiye’nin Fransa ile olan diplomatik ilişkileri de bu süreçten etkilenebilir demek kısa vadede doğru bir öngörü olarak düşünülmektedir.

3. Diğer yandan; Azerbaycan-Ermenistan Çatışmasında Fransa Faktörü
Fransa’nın Ermenistan’a verdiği bu destek, Azerbaycan tarafından tepkiyle karşılandı. Bakü, Fransa’nın OIF (Uluslararası Frankofoni Örgütü) aracılığıyla Ermenistan lehine aldığı kararların barış sürecine zarar verdiğini ve Fransa’nın bölgedeki tarafsızlığını kaybettiğini savundu. Bu durum, Fransa’nın Ermenistan ile olan stratejik yakınlaşmasının sadece diplomatik bir destekten öte, Azerbaycan karşıtı bir duruş sergileme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.

Fransa’nın Ermenistan’ı bu tür platformlarda desteklemesi, Türkiye ve Azerbaycan’ın Güney Kafkasya’daki pozisyonlarını yeniden gözden geçirmesine yol açabilir. Bu durum, Türkiye’nin Kafkasya’daki politikalarında daha temkinli ve çok yönlü bir strateji geliştirmesini zorunlu kılması kuvvetle muhtemeldir.

4. Ermenistan’ın Batı’ya Yönelme Çabası ve Türkiye’nin Yanıtı
Paşinyan’ın Fransa ile kurduğu bu yakın temas, Ermenistan’ın Türkiye ile ilişkilerini dolaylı olarak etkileme potansiyeline sahiptir.  Ermenistan, Batılı müttefiklerle olan ilişkilerini güçlendirerek Türkiye üzerindeki baskıyı artırma ve müzakere masasında daha güçlü bir konuma gelme stratejisini izliyor olması karşısında  Türkiye, bu durumda Ermenistan ile olan ilişkilerini yeniden gözden geçirebilir ve Erivan’a yönelik tutumunu daha sertleştirebilir.

Bu gelişmeler ışığında Türkiye, Kafkasya’daki jeopolitik pozisyonunu korumak ve Fransa’nın bölgede artan etkisini dengelemek için yeni bölgesel ittifaklar geliştirmeye yönelik taktikler geliştirmesi bu aşamada kaçınılmaz bir zorunluluk olarak görülmektedir..

Sonuç: Türkiye’nin Diplomatik Öncelikleri ve Gelecek Stratejisi
Nikol Paşinyan’ın Fransa’daki Francophonie Zirvesi’ne katılımı, Ermenistan’ın Batı ile olan ilişkilerini güçlendirme ve Türkiye ile olan müzakere sürecinde daha avantajlı bir konuma gelme amacının bir parçası olarak okunmalıdır. Bu durum, Türkiye’nin bölgesel politikalarını şekillendirirken Fransa-Ermenistan yakınlaşmasını dikkate almasını ve buna karşı dengeleyici adımlar atmasını zorunlu kılmaktadır.

Sosyal Medyada Paylaş

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

BENZER İÇERİKLER