SRDJAN PUHALO
Bosna Hersek 2015’te çiftleri izledi, her kademede iktidara geldi, IMF’den para bekledi, IŞİD’in Irak ve Suriye’deki vandalizmiyle tehdit edildi. 7 Mart 2015’te bir tweet yazdım “Ve siz IŞİD’den ve onun anıtları yıkmasından dehşete düşmüşken, 3 ayda Banja Luka’daki neredeyse tüm camilerin yıkıldığını hatırlayalım!!!” yazılarımı okuyanlarda epey heyecan yarattı.
Tüm bu yorumları okurken, 90’lardaki savaş sırasında Bosna Hersek’te kaç tane dini yapının yıkıldığını merak ettim. Etrafta sormaya, googling yapmaya, okumaya başladım ve bulduğum şey buydu. Slobodan Mileusnić’in “Spiritual Soykırım 1991-1995” adlı kitabında Bosna Hersek’te 125 Ortodoks kilisesinin yıkıldığı yazmaktadır (Banjalučka piskoposluğu 2, Bihaćko – Petrovac piskoposluğu 26, Dabrobosanska piskoposluğu 23, Zahumsko – Hersek 36, Zvorničko – Tuzlanska 38) ), 172 kilise hasar görürken (Banjalučka eparchija 3, Bihaćko-petrovačka eparchija 68, Dabrobosanska eparchija 13, Zahumsko-herzegovačka 28, Zvorničko-tuzlanska 60). Elbette yıkılan 67 cemaat evi ve diğer binaları, 64’ü az ya da çok hasar görmüşken göz ardı etmemeliyiz.
Bosna-Hersek İslam Cemaati’nin internet sitesinde, Bosna-Hersek’teki son savaşta “614 caminin tamamen yıkıldığı (534 Sırplar ve 80 Hırvat saldırganlar tarafından), 307 caminin hasar gördüğü ( Sırplar tarafından 249 ve Hırvat saldırgan tarafından 58), bu iki saldırıdan önce orada bulunan 1144 caminin toplam sayısının %80,5’ini oluşturuyor. Ayrıca toplam 557 mescitten (minaresiz camiler) 218’i tamamen yıkıldı (175 Sırp ve 43 Hırvat saldırgan tarafından), 41 mescit hasar gördü (21 Sırp ve 20 Hırvat saldırgan tarafından). ), camilerin yüzde 46,40’ı.
Buna 14 tamamen yıkılmış ve 18 hasarlı okul ile 447 yıkılmış ve 160 diğer vakıf binasını da eklemek gerekir.”
Slobodan Praljko’nun yayınında “1991-1995 savaşı sırasında Bosna-Hersek’te yıkılan ve hasar gören Katolik kiliseleri ve binaları.” aşağıdaki verilere rastlıyoruz. Tamamen yıkılan cemaat kiliselerinin sayısı 65’tir ve bu sayının 64’ü Sırp ordusu ve 1’i Müslüman güçler tarafından yıkılmıştır. Yıkılan diğer 60 kiliseden 53’ü Sırplar, 7’si Müslümanlar tarafından yıkıldı. Sırp silahlı kuvvetleri de 8 manastırı tamamen yok etti. Ağır hasar görmüş 54 kilise kilisesinden 40’ı Sırplar ve 13’ü Müslümanlar tarafından hasar gördü. 40’ı Sırplar, 13’ü Müslümanlar tarafından hasara uğratılan 53 kilisede ağır hasar tespit edildi. Ağır hasar gören 14 manastırdan 9’u Sırplar, 5’i Boşnaklar tarafından hasar gördü. Bu yazara göre, son savaşta 185 cemaat kilisesi, 168 kilise, 227 şapel, 226 cemaat evi ve binası, 30 manastır ve 164 mezarlık az ya da çok yıkıldı.
Bu rakamlara bakarsak, farklı metodoloji ve tahminlere rağmen, Bosna-Hersek’teki savaş sırasında en çok Müslüman dini yapılarının, başta Sırp ordusu olmak üzere zarar gördüğü açıktır, ancak en fazla sayıda Hırvat dini yapıyı da Sırplar yıktı veya tahrip etti. ibadet yerleri. Bütün bunlara “Bütün camiler bulutlara uçar” ve “Cami olmayan yerde doğdum” isabetleri eşlik etti. Öte yandan Sırp Ortodoks Kilisesi’ne ait 450 civarındaki dini yapının yıkımını ve hasar görmesini de göz ardı etmemeliyiz.
Bosna Hersek’te bu altyapı fesatlıklarından kimse sorumlu tutuldu u bilmiyorum ama madencilerin, kilise ve cami kundakçılarını bunu İsa, İsa ve Allah adına ptıklarından hiç şüphe yok Bu yüzden bugün bile agnostiklerin ve ateistlerin gazabından çok onların imanından ve sevgisinden korkuyorum.
KİMDİR Srđan Puhalo. Kalinovik’te doğum hastanesi olmadığı için 1972’de Foça’da doğdu, ebeveynleri, geniş bir aile ve “Politika’nın zabavnik” inin yardımıyla Kalinovik’te büyüdü. Büyükanne Radojka’nın evinde ineklere bakarken, özellikle Kalinovik’te hayatın çok zor olduğunu fark etti. On dört yaşına geldiğinde, iki gençlik çalışması eylemine katıldı, Jasenovac toplama kamplarını ziyaret etti ve kırılgan kişiliğinde ölçülemez bir iz bırakan “Tito’nun Devrim İzleri”nde düzenli olarak yarıştı. Liseyi Saraybosna’da bitirdi ve Belgrad’da psikoloji bölümünden mezun oldu. İllüzyonlarını oldukça erken, masumiyetini ise oldukça geç kaybetti. Sırbistan’daki yüksek enflasyonun yanı sıra iki savaştan sağ çıktı ve ardından Banja Luka’da yaşamaya geldi. Psikoloji alanında yüksek lisansını Banja Luka’da, doktorasını Saraybosna’da yaptı. İki çocuklu iyi bir baba ve bir kadınlı kötü bir kocadır. Herhangi bir düzenin taşıyıcısı değildir ama bu nedenle Soros, hükümet dışı, yabancı paralı asker, Sırp karşıtı, oto-şovenist, Bakirov’un Sırp’ı gibi birçok lakapla bezenmiştir. Banja Luka’daki Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde profesör olmayı hayal ediyor. İmla, yabancı dil, güç ve kolesterol ile ilgili pek çok sorunu var
