Çin’in Dijital Renminbi (RMB) Sisteminin Genişletilmesi ve Türkiye Açısından Değerlendirmesi

Tarih: 17 Nisan 2025

Çin, dijital RMB sınır ötesi ödeme sistemini genişleterek 16 ülkeyi (ASEAN + Orta Doğu) sisteme dahil etti.
Çin’in bu girişimdeki temel amacı, mevcut küresel finans sisteminde hâkim konumda olan ABD dolarına olan bağımlılığı azaltmak ve kendi para birimi olan Renminbi’yi (RMB) uluslararası ticarette daha yaygın hale getirmektir. Bu strateji, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik hedefler doğrultusunda da şekillenmektedir. Çin, dijital RMB ile sadece teknolojik üstünlük sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda Batı merkezli finansal yaptırımlar karşısında daha dirençli bir sistem kurmayı ve kendi etkisini özellikle yükselen piyasalarda artırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda dijital RMB, Çin’in “yeni kuşak jeoekonomik silahı” olarak değerlendirilebilir. Ayrıca dijital para birimi sayesinde Çin, kendi ekonomik modelini ihrac etme potansiyeline kavuşmakta ve gelişmekte olan ülkelerdeki finansal dijitalleşme süreçlerini doğrudan yönlendirme imkânı bulmaktadır.

Çin’in dijital Renminbi (RMB) kullanımını ASEAN ve Orta Doğu ülkeleri başta olmak üzere toplamda 16 ülkeye genişletmesi, küresel finans sisteminde önemli bir dönüşüme işaret etmektedir. Dijital RMB’nin sunduğu hızlı (işlem süresi ortalama 10 saniye), düşük maliyetli (%0,1’den az işlem komisyonu) ve güvenli sınır ötesi işlemler, geleneksel SWIFT sisteminin ortalama 1-3 gün süren işlemleri ve %2-3 arasında değişen komisyon oranlarına kıyasla önemli bir rekabet avantajı sağlamaktadır.

2024 yılında Çin’in sınır ötesi dijital RMB işlemleri toplamda 2,4 trilyon RMB’ye (yaklaşık 350 milyar ABD doları) ulaşmıştır. Bu rakam, bir önceki yıla kıyasla %120’lik bir artışı temsil etmektedir. Çin’in bu sistemini ASEAN ve Orta Doğu’yu içeren 16 ülkeye yayması, dünya ticaretinin yaklaşık %38’lik bölümünün ABD doları yerine dijital RMB üzerinden gerçekleşmesini mümkün kılabilir. Halihazırda bu bölgelerle yapılan ticarette, 2024 yılı itibarıyla dijital RMB kullanım oranı %15 seviyesine ulaşmıştır.

ASEAN bölgesi, Çin’in en büyük ticaret ortağı olarak yıllık 1 trilyon doları aşan ticaret hacmine sahiptir. Orta Doğu ile Çin arasındaki ticaret ise 2024 yılında yaklaşık 400 milyar doları aşmıştır. Dijital RMB’nin yaygınlaşması, bu yüksek hacimli ticaret ilişkilerinde dolar bağımlılığını azaltarak Çin’in finansal etkisini daha da güçlendirecektir.

Türkiye açısından bakıldığında, Çin ile Türkiye arasındaki ikili ticaret hacmi 2024 yılında yaklaşık 35 milyar doları bulmuştur ve bunun önümüzdeki yıllarda artarak devam edeceği öngörülmektedir. Dijital RMB’nin kullanımının yaygınlaşması, Türkiye’nin Çin ile yaptığı ticaretin maliyetlerini önemli ölçüde düşürebilir ve ticari hacmi artırabilir. Ancak, Türkiye’nin 2024 yılı itibarıyla dış ticaretinin yaklaşık %50’sinin ABD doları üzerinden gerçekleştiği düşünüldüğünde, bu durum ABD ile olan ekonomik ilişkileri açısından hassas bir diplomatik denge gerektirecektir.

Uzun vadede, dijital RMB’nin küresel finans sisteminde daha güçlü bir konuma gelmesi, ABD dolarının küresel rezerv para statüsünü sarsarak finansal yaptırım gücünü azaltabilir. Bu nedenle dijital RMB’nin yükselişi, ekonomik ve politik olarak büyük öneme sahip olup, stratejik analizlerin ve politik değerlendirmelerin merkezinde yer alması gereken kritik bir gelişmedir.

Sonuç

Çin’in dijital RMB hamlesi, sadece teknik bir ödeme aracı reformu değil; aynı zamanda yeni bir küresel finansal düzen inşasının stratejik adımıdır. Bu gelişme, ABD’nin para birimi üzerindeki küresel hakimiyetine doğrudan meydan okumakta ve özellikle yükselen piyasalarda Çin’in ekonomik nüfuzunu artırma hedefini yansıtmaktadır. Dijital RMB’nin sunduğu işlem hızı, düşük maliyet ve siyasi tarafsızlık, onu birçok ülke için cazip bir alternatif haline getirmektedir. Türkiye gibi jeopolitik açıdan kritik konumda bulunan ülkeler için bu dönüşüm, hem ekonomik çeşitlenme hem de diplomatik manevra kabiliyeti açısından dikkatle değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, Türkiye’nin dijital para politikalarına ve uluslararası finansal adaptasyon süreçlerine stratejik bir perspektifle yaklaşması gerekmektedir.

Mert Ünsal,MA

U.İ.Analist