Mert Ünsal
Bu çalışma, 27 Aralık 2021 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Geçtiğimiz haftaya omicron varyantı kaynaklı haberlerin yarattığı baskı altında giren küresel piyasalarda hafta sonuna doğru toparlanma başladı. Fiyatlamalar 2022 yılının ana teması olacak FED’in faiz artışından kaynaklı sıkı para politikasına adapte olurken, omicron varyantı halen mevcudiyetini sürdürmektedir. Ancak yapılan bilimsel çalışmalarla omicron dalgasının atlatılacağına dair artan güven ortamı, küresel piyasaları motive etmektedir. Zira hafta içinde yayımlanan bilimsel çalışmalar, omicron ile enfekte olan kişilerde hastanede tedavi ve şiddetli hastalık riskinin delta varyantına göre daha az olduğunu göstermektedir.
ABD’de üç emekli General ABD medyasının amiral gemisi konumundaki yayın organı Washington Post’ta yayınlanan makalelerinde, 2024 seçimleri sonrasında orduda ayaklanma yaşanabileceğini ve ülkenin iç savaşa sürüklenebileceğini savundu.
ABD’deki tüketici güveni Aralık ayında ilerleme kaydederek ABD ekonomisindeki toparlanmanın güçlü bir şekilde devam ettiğini gösterdi.
Çin’de kredi faiz oranı 5 Baz puan düşürüldü. Böylece Çin Nisan 2020’den bu yana ilk kez faiz indirmiş oldu.
Hollanda, omicron nedeniyle 4 hafta tam kapanacak. İngiltere’nin başkenti Londra’da omicron nedeniyle olağanüstü durum ilan edildi.
İsrail, artan vakalar nedeniyle önlemleri sıkılaştırıyor. İsrail Sağlık Bakanlığı, içinde Türkiye’nin de bulunduğu 10 ülkeyi kırmızı listeye aldığını duyurdu.
İspanya’da açık havada maske kullanımı yeniden zorunlu olacak.
Öte yandan, ABD’de hükümetin omicron varyantı nedeniyle 8 Afrika ülkesine getirilen seyahat kısıtlamasını 31 Aralık’tan itibaren kaldıracağı bildirildi.
Libya Yüksek Seçim Komisyonu’ndan kilit isimler, ülkede planlanan 24 Aralık tarihinde seçim yapılmasının mümkün olmadığını belirterek görevden ayrıldı. Libya Ulusal Yüksek Seçim Komisyonu, 24 Aralık’ta yapılması planlanan başkanlık seçimlerinin 24 Ocak 2022’ye ertelenmesi önerisinde bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, ABD ile güvenlik garantisi görüşmelerinin ilkinin gelecek yılın başında gerçekleşeceğini söyledi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in tutumunu da eleştirdi.
ABD ve Japonya silahlı kuvvetleri, Tayvan’da olağanüstü bir durum yaşanması halinde ortak bir operasyon planı için taslak hazırladı.
Yurtiçinde hafta başında 18,40 seviyesine çıkarak rekor kıran Dolar/TL kuru açıklanan yeni paketle beraber bu hafta %40’tan fazla geriledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı, daha sonra detayların da paylaşıldığı yeni pakette vatandaşın TL’yi kullanması için özendirici fırsatlar sunuldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, yeni ekonomi paketi konusunda açıklama yaptı.
İş dünyası temsilcileri de yeni ekonomi paketi hakkındaki görüşlerini ifade etti.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, “Türkiye’nin Liraya destek planının çalışıp çalışmayacağını görmek için zamana ihtiyaç var.” yorumunu yaptı.
BDDK, kurdaki seyri manipüle eden kişiler hakkında suç duyurusunda bulunacak.
TCMB tarafından açıklanan veriler kapsamında, bir önceki haftaya göre yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 6,14 Milyar Dolar azalarak 237,8 Milyar Dolara geriledi.
Emlak vergisi 2021 yılı için %18,10 artırıldı.
Özel İletişim Vergisi’nde yeniden değerleme oranı 2021 yılı için %36,20 olarak tespit edildi.
Geçen haftaya 21,57 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) piyasaların gittikçe sakinleşmesiyle aşağı yönlü bir seyir izledi ve kritik eşik olan 20 seviyesinin altına inip haftayı 17,96 ile tamamladı.
Önceki haftayı 16,41 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru tarihi bir geri çekilme yaparak10,69 ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 18,45 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta çok ciddi bir düşüşle 12,22 TL seviyesinden haftalık kapanış yaptı.
Geçen hafta başında 522 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) yukarı yönlü bir seyirle 600 seviyesini test ettikten sonra haftayı 554 seviyesinden tamamladı.
Rusya ile Almanya Arasında Diplomatik Gerilim: Rusya, Alman diplomatları istenmeyen kişi ilan etti. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Almanya’nın Moskova Büyükelçisini Bakanlık Konutu’na çağırarak nota verdi. Bakanlık, Büyükelçiye 2 Alman diplomatın “istenmeyen kişi” ilan edildiğini tebliğ etti.
Türkiye’den BM Güvenlik Konseyine Tepki: Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu, BM Güvenlik Konseyi’ni “BM üyesi tüm ülkelerden terör örgütü liderlerine kırmızı halı sererken dikkatli olmalarını istiyorum. Bu aktörleri destekleyerek terörü meşrulaştırıyorsunuz. Kırmızı halılarınız çok hızlı bir şekilde kana bulanabilir.” sözleriyle eleştirdi.
Büyükelçi Sinirlioğlu, BM Güvenlik Konseyi’ne hitaben ” Sizlere Suriye halkının son şansı olduğumuzu hatırlatmak istiyorum.” da dedi.
ABD’de Tüketici Güven Endeksi Açıklandı: Michigan Üniversitesi, Amerikalı tüketicilerin eğilimleri doğrultusunda hazırladığı Aralık ayına ilişkin Tüketici Güven Endeksi nihai verilerini açıkladı. Buna göre, Tüketici Güveni, Aralık’ta geçen aya kıyasla 3,2 puan artarak piyasa beklentilerinin aksine 70,6 değerine yükseldi.
Tüketici güven endeksi, Kasım’da ise 67,4 seviyesinde gerçekleşmişti.
Rusya’dan Google’a Para Cezası: Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu tarafından Google’a açılan davanın duruşması görüldü. Mahkeme, yasaklı içerikleri silmediği gerekçesiyle Google’a 98 Milyon Dolar para cezası verdi. Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu tarafından Rusya Federasyonu’nda yasaklanmış 16 veri ile ilgili Google’a ihtar verilmişti.
Rusya ‘dijital egemenliğini sürdürmek amacıyla son dönemde yabancı sosyal medya ve internet şirketleri üzerindeki denetimini artırmış, Google ve Twitter gibi şirketlerin ülkede düzenlenen protesto gösterilerini cesaretlendiren mesajları sildirmeye zorlamıştı.
Petrol Piyasasındaki Gelişmeler: Petrol fiyatlarında da omicron varyantına dair endişelerin azaldığı görüldü. ABD’deki stoklarda yeni düşüşler yaşandığına dair veriler ve Avrupa’da yaşanan enerji krizi nedeniyle elektrik üretimi için daha fazla petrol kullanılmasının talebi artıracağına yönelik beklentilerle Brent petrol geçen hafta yükselişteydi.
Öte yandan, petrol piyasası tarafında önümüzdeki yıl için ilgili kurum ve kuruluşların ortalama fiyat beklentileri gelmeye başladı. Buna göre, Goldman Sachs yatırım bankası 2022 ve 2023 yılları için varil başına 100 $ seviyesinin mümkün olduğunu ifade etti. Facts Global şirketinin yayınlamış olduğu fiyat analizinde ise arz tarafındaki sıkıntıların omicron varyantı nedeni ile devam edebileceği ve bunun da fiyatlar üzerinde itici güç olabileceğinden bahsedildi. Brent petrol tarafında özellikle hedge fonların uzun pozisyonlarını da oldukça düşük seviyelere indirmesi; fiyatların kısa dönemdeki seyri için olumsuz bir tablo çizmektedir.
TL’yi Özendirme Odaklı Yeni Ekonomi Paketi Açıklandı: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, “Tasarruflarını değerlendirirken kurdaki yükselişten kaynaklanan kaygılarını gidermek isteyen vatandaşlara yeni bir finansal alternatif sunuyoruz “açıklamasını yaptı. Buna göre bankalar TL mevduatına en az politika faizi kadar faiz verecek ve 3-6-12 aylık vadeli süreçte dövizde yükseliş olması durumunda da aradaki fark yine vatandaşın hesabına eklenecek.
Döviz mevduatlarında bu uygulama ile son haftada oldukça yüksek çözülme olduğu görüldü. Dolar/TL kuru 10,28 seviyesini test etti.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kur korumalı TL mevduatına ilişkin, “Programın açıklanmasından beri Türk lirası mevduatlar 23,8 Milyar Liranın üzerinde arttı ve ivmelenerek artmaya devam ediyor.” dedi.
Sn. Erdoğan ekonomist ve akademisyenlerle bir araya geldiği toplantıda özetle; “Şu anda IMF’ye borcumuz olmadığı gibi IMF ile herhangi bir kontağımız da yok. (Merkez Bankası’nın döviz rezervi) 115 milyar doların üzerindeyiz. Türkiye’yi başka türlü dize getiremeyeceklerini görenler, tüm güçlerini ve imkânlarını ekonomi alanına yöneltmiştir. Günde birkaç defa fiyat listesi düzenleyenlerin, etiket değiştirenlerin, kusura bakmasınlar, millet adına takipçisi olacağımı hatırlatmak istiyorum. Finans kısmındaki dengeyi kısa sürede oturttuğumuzda önümüzdeki yaz aylarıyla birlikte ülkemizin bambaşka bir ekonomik iklime girdiğine şahitlik edeceğiz. Uzak doğu ile Avrupa arasındaki en önemli üretim, lojistik insan gücü olduğumuz gerçeğini sadece biz değil herkes biliyor. Ekonomi politikasında tarihi bir değişim başlattık. Bu değişim uzunca bir süre devam etmektedir.” şeklinde konuştu.
Hazine ve Maliye Bakanı’nın Değerlendirmesi: Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati de Türk Lirası’na teşvik paketi hakkında yaptığı konuşmada, “Kurda köpüklerin gittiği, gerçek fiyatlamanın oluştuğu bir noktaya doğru gidiyoruz. Kur iyi bir yerlerde dengeye gelecektir. Türkiye tarihi fırsatı değerlendirecek. Makroekonomik istikrarı sağlayarak, üretimi, ihracatı artıracağız ve cari açığı çözeceğiz. Yüksek büyüme, düşük cari açık: Modelimizin temeli budur.” dedi.
TOBB Başkanı’nın Değerlendirmesi: TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “İş dünyamızın piyasalarda istikrar, öngörülebilirlik sağlanması talebine yönelik bir dizi tedbir açıklanmasını olumlu karşılıyoruz. Alınan kararların ülkemizin üretim gücünün artırılmasına katkı vermesini bekliyoruz” ifadelerine yer verdi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı’nın Değerlendirmesi: İTO Başkanı Şekib Avdagiç, “Türkiye yeni bir yola girmiştir. Cumhurbaşkanımızın açıkladığı yeni önlemler de bu süreçte piyasayı manipüle etmek isteyenlerin yolunu tamamen kesmiştir. Hükümet, Türkiye ekonomisinin faiz-döviz eksenine sıkıştırılarak, buradan kaotik bir durum çıkarılmasına ve ekonominin çarklarının yavaşlamasına izin vermemiştir” ifadelerini kullandı.
MASAK’tan Kripto Varlık Cezası: MASAK tarafından Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılan yükümlülük denetiminde tespit edilen ihlallere ilişkin kripto varlık borsası Binance’e en üst limit olan 8 Milyon Lira idari para cezası kesilmesi kararlaştırıldı.
Söz konusu karar, bu alanda kesilen “ilk cezai müeyyide” olma özelliğini taşıyor. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, 1 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili yönetmelikle MASAK yükümlüleri arasına eklenmişti. Bu kapsamda MASAK, internet sitesinden kripto hizmet sağlayıcılara ilişkin rehber yayımlamıştı. Buna göre, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının tabi oldukları yükümlülükler, müşterinin tanınması, şüpheli işlem bildirimi, bilgi ve belge verme, devamlı bilgi verme ile muhafaza ve ibraz olarak belirlenmişti.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı verilere göre 17 Aralık haftasında brüt rezervler 123 Milyar Dolardan 116,5 Milyar Dolara geriledi. Net rezervler de 21,2 Milyar Dolardan 12,2 Milyar Dolar seviyesine indi
10-17 Aralık haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 69,1 Milyon Dolar hisse senedi ile 95,3 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 0,2 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvili (ÖST) satışı gerçekleştirdi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 17 Aralık itibariyle %43,1 olurken önceki haftada bu oran %42,9 seviyesindeydi. 2020 yılı kapanışında %49,0 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %49,4 idi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz haftaki grafiğinde var olan “Aşırı Alım” durumu nedeniyle ‘Düzeltme’ yaparak haftayı 96,06 seviyesinden kapatmıştır. Önümüzdeki haftanın pivot seviyesi halen 96,18’dir. Ancak yılbaşı haftası olması nedeniyle yatay bir seyir izlemesi de mümkün olabilir. Ana yönün halen yukarı olduğu ve 95,72 üzerinde kaldıkça 97’li seviyelere doğru yol alabileceği öngörülmektedir.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite, önceki haftanın grafiğinde var olan “Aşırı Satış” durumu nedeniyle tepki alımları görmüş ve 1,1317 ile haftalık kapanış gerçekleştirmiştir. Her ne kadar önümüzdeki haftanın pivot seviyesi olan 1,1303’ün an itibarıyla üzerinde de olsa ana yönün halen aşağı olduğu ve 1,1372’nin altında kaldıkça 1,1263’e doğru geri çekilebileceği değerlendirilmektedir. Ancak önümüzde yılbaşı haftası olması nedeniyle yatay bir seyir izlemesi de mümkün görülmektedir.
Brent: Brent Petrol beklentilerimizin aksine geçen hafta yukarı yönlü bir hareket yapmış ve 76,14 ile haftayı tamamlamıştır. Ancak teknik göstergeler yaşanan bu yükselişin tepki mahiyetinde olabileceği izlenimini de vermektedir. Bu nedenle Brent için önümüzdeki hafta önemlidir. Şayet aylık pivot rakamı olan 75,43 üzerinde kalmayı başarabilir ise 78 seviyesine doğru ivmelenebilir. Ancak aylık pivot seviyesinin altına düşmesi halinde ana yönün halen aşağı olduğu düşünülmekte ve ilk etapta 74,14 ve burayı da kırarsa 72, 65 seviyesine inmesi, teknik açıdan mümkün görülmektedir.
Ons Altın: Geçtiğimiz haftaya 1798 Dolardan başlayan ons Altın, beklentilerimiz dahilinde yukarı yönlü bir hareketle önemli eşik 1800 seviyesinin de üzerine çıkarak haftayı 1808 Dolar ile tamamladı. Önümüzdeki hafta bu seviye üzerine kalarak aylık direnci olan 1830 seviyelerini hedeflemesi muhtemel olabilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 1803 seviyesini kırarsa, 1788 Dolar seviyelerine kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): Geçtiğimiz hafta beklentilerimiz paralelinde pivot seviyesi 52400 seviyesini aşamamış ve 50100 Dolar civarında konsolide olarak haftayı tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta bu seviye üzerinde kalmayı başarırsa, ilk etapta 54230, burayı da aşabilirse 56000 seviyesine gitme potansiyeli vardır.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 43000’e kadar alan söz konusudur.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
Mert ÜNSAL
