Yazar: Yasemin ŞAHİN
Editör: İrem KESKİN
Ankara ile Atina arasında yıllardır süregelen deniz yetki alanları krizine yeni bir boyut eklendi. Hem Türkiye hem de Yunanistan, kısa aralıklarla yayımladıkları Deniz Mekânsal Planlama Haritaları ile Doğu Akdeniz’deki hak iddialarını bir kez daha uluslararası kamuoyunun önüne koydu. Tartışmanın odak noktası yine Meis Adası ve çevresi.
ABD’ye ait askeri yük gemisi “M/V Endurance”, ilk kez Yunanistan’ın Kavala kentindeki Filippos B Limanı’na demir attı. Bu gelişme, ABD-Yunanistan savunma ilişkilerinde stratejik bir değişikliğe işaret ederken, Dedeağaç Limanı’nın yerine Kavala’nın tercih edilmesi dikkat çekti.
Atina yönetimi, ABD’nin Türkiye’ye yönelik F-35 savaş uçağı programına geri dönüş sinyalleri vermesi karşısında derin bir rahatsızlık içinde. Yunanistan’da hem hükümet çevreleri hem de uzmanlar, bu gelişmenin Doğu Akdeniz’deki dengeyi değiştirebileceğinden endişe ediyor. ABD cephesinden gelen kararsız açıklamalar, Yunanistan’ın güvenlik politikaları açısından belirsizlik yaratıyor.
Bir Harita, İki Yorum: Türkiye ile Yunanistan Arasında Ege’de Harita Krizi
Yunanistan’ın Nisan ayında açıkladığı Deniz Mekansal Planlama (DMP) haritası Ege’de Türkiye ve Yunanistan arasında yeni bir kriz doğurdu. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’nın yayınladığı, Ege ve Doğu Akdeniz’de bulunan adaları kapsayan Avrupa Birliği destekli planda, Meis Adası’nın Türkiye kıyılarına yakınlığına rağmen deniz yetki alanının 12 mil olduğunu gösterirken Türkiye’nin Antalya Körfezi’ni ve Kaş açıklarını kendi deniz planlaması içerisinde gösterdi. Türkiye, Yunanistan’ın yayınladığı haritaya kendi ulusal deniz mekansal planını yayınlayarak karşılık verdi. Türkiye’nin anakara uzunluğunun uluslararası deniz hukukundaki önemine dikkat çekilerek, Meis Adası’nın deniz yetkisi tanınmayarak (MEB) Münhasır Ekonomik Bölge hakkının kıta sahanlığı temelinde esas alınması gerektiğini vurgulandı.
Deniz Mekansal Planlama Haritası: Jeolojik Bir Silah : Yayınlanan Harita, çevresel Bir Plan Olmaktan Öte;
Ege ve Doğu Akdeniz’deki denizaltı enerji hatları, balıkçılık bölgeleri, turizm ve ulaştırma faaliyetlerini belirleme gücüne sahip siyasi belge niteliği taşımakta. Bu durumda harita, deniz egemenliği mücadelesi ve enerji güvenliği stratejilerinin bir parçası haline geliyor.
ABD Askeri Gemisi “M/V Endurance” Kavala Limanı’na Demir Attı: Stratejik Bir Hamle mi?
ABD’ye ait askeri yük gemisi “M/V Endurance”, ilk kez Yunanistan’ın Kavala kentindeki Filippos B Limanı’na demir atarak dikkat çekici bir gelişmeye imza attı. Bu ziyaret, bugüne kadar askeri sevkiyatlarda tercih edilen Dedeağaç Limanı yerine Kavala’nın seçilmesiyle, ABD’nin bölgedeki stratejik planlamasında değişikliğe gittiğini ortaya koydu. ABD’nin Selanik Başkonsolosu Jerry Ismail, sosyal medya paylaşımında Kavala’nın savunma, enerji ve lojistik açısından potansiyeline dikkat çekerken, uzmanlar bu hamleyi NATO’nun güneydoğu kanadında askeri hareketliliğin yeni bir safhası olarak yorumluyor. Türkiye gibi bölgedeki diğer aktörlerin de yakından izlediği bu gelişme, Doğu Akdeniz ve Balkanlar’daki dengelerin yeniden şekillenmesine yol açabilecek nitelikte.
Atina’da Türkiye Endişesi: ABD’den F-35 Konusunda Kararsız Sinyaller
ABD’nin Türkiye’ye yönelik F-35 savaş uçağı programına geri dönmesi Atina’da endişeye neden oldu. Bu gelişmenin Ege’deki askeri dengeleri Türkiye lehine bozabileceğini düşünen Yunan yetkililer, bu gelişmenin Ege ve Doğu Akdeniz’de askeri caydırıcılığı zayıflatacağı görüşünde. Yunan basınında yer alan değerlendirmelere göre Washington’un F-35 satışını yeniden gündeme alma olasılığı, Atina’da ‘güvenlik dengesine darbe’ olarak görülüyor.
2025 yılı Nisan ayı, Yunanistan için Ege ve Doğu Akdeniz yoğunluklu stratejik hareketlere sahne oldu. Atina’nın Avrupa Birliği destekli Deniz Mekansal Planlama (DMP) haritasını yayınlaması, egemenlik alanlarını uluslararası kamuoyuna kabul ettirmeye yönelik bir adım olarak değerlendirilirken Türkiye’nin bu hamleye kendi DMP’siyle yanıt vermesi, bölgede yıllardır süregelen harita savaşlarının yeni bir evreye taşındığını gösterdi. Aynı dönemde ABD’nin Dedeağaç yerine Kavala Limanı’nın tercih ederek yaptığı askeri konuşlanma, NATO’nun Yunanistan’a biçtiği yeni rolü ortaya koyarken Türkiye’nin jeostratejik konumu için önemli olduğu açık. Diğer yandan Washington’un F-35 programı üzerinden Türkiye’ye verdiği kararsız sinyaller, Yunanistan’da bölgedeki güvenlik dengelerine dair ciddi bir endişe yarattı. Sonuç olarak tüm bu gelişmeler, Yunanistan’ın yalnızca bölgesel değil küresel siyasette de yer edinme çabalarında olduğunu fakat bu sürecin Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde yeni kırılmalara yol açacağını göstermektedir.
Yasemin ŞAHİN
Kaynakça:
https://www.sozcu.com.tr/abd-dedeagac-tan-sonra-kavala-limanina-da-askeri-yiginak-yapiyor-p168675
https://www.ntv.com.tr/dunya/abd-askeri-gemisi-yunanistan-limanina-demir-atti,bsJAzJHFaE6pl0m5cGICjA
