Mert Ünsal
Bu çalışma, 20 Aralık 2021 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Küresel piyasalar oldukça yoğun ve kritik bir haftayı geride bıraktı. Hafta boyunca FED, ECB ve BoE başta olmak üzere çeşitli merkez bankalarının para politikası kararları takip edildi. Haftanın ana gündem maddesi ise kuşkusuz ABD Merkez Bankası (FED-FOMC) Para Piyasa Kurulu toplantısı oldu.
Hafta boyunca omicron varyantı tekrar piyasaların gündemine negatif faktör olarak dahil olurken, Çin’de omicron vakasının görülmesi özellikle Asya piyasalarını olumsuz etkiledi. Avusturya, Almanya ve İngiltere’nin tedbirleri sıkılaştırması sonrasında New York’ta maske takma zorunluluğu gelmesi ve varyant kaynaklı haberlerin çoğalmasıyla panik havası arttı. Piyasalar omicron varyantına dair bilim insanlarından yapılacak açıklamalara odaklandı. DSÖ Genel Direktörü, “Omicron, daha önce hiçbir varyantta görmediğimiz bir oranda yayılıyor.” dedi.
IMF, küresel borcun 2021’de 226 Trilyon Dolar ile rekor seviyeye yükseldiğini aktararak, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artışın kaydedildiğini ve küresel faiz oranlarının beklenenden daha hızlı yükseldiğini açıkladı.
AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell, birliğin ABD ve İngiltere’yle birlikte Rusya’ya yönelik olası ekonomik yaptırımları görüştüğünü söyledi. Görüşmelere rağmen şu aşamada bir yaptırım kararı alınmayacak.
Avrupa Merkez Bankası (ECB), faiz kararını açıkladı. ECB, faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Pandemi Acil Varlık Alım Programı’nın önceki çeyrekten daha düşük hızda süreceği belirtildi ve 2022 Mart ayında sona ereceği kaydedildi. Haberle birlikte Euro / Dolar paritesi yükselişe geçti.
İngiltere’de de Merkez Bankası (BoE) toplantısından faiz artışı kararı çıktı. BoE enflasyonu frenlemek için politika faizini pandemiden bu yana ilk kez artırarak yüzde 0,10’dan yüzde 0.25’e yükseltti
Yine İngiltere’de enflasyon oranları da açıklandı.
Rusya Merkez Bankası da faiz kararını açıkladı. Banka faizi 100 Baz puan artışla yüzde 8,50 seviyesine çıkardı. Böylelikle yılbaşından bu yana Rusya’da 425 Baz puanlık faiz artışı gerçekleşti.
Çin’in sanayi üretimi Kasım ayında beklentilerin üzerinde büyüdü. Kasım ayında sanayi üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %3,8 arttı.
Japonya Merkez Bankası politika faizinde değişikliğe gitmedi.
Geçen hafta da gündemde olan ve petrol fiyatları üzerinde etkisi hissedilebilecek önemli konu İran’ın nükleer anlaşması oldu.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P Türkiye’nin kredi notunu değiştirmedi ancak görünümü durağandan negatife çevirdi.
Yurtiçinde ana gündem maddesi ise Merkez Bankası (TCMB) toplantısı oldu.
Asgari ücret kararı Resmi Gazete ’de yayımlandı. 2022 yılı asgari ücreti 4.253 TL olarak belirlendi. Asgari ücretten alınan vergiler de kaldırıldı.
TCMB 5. Kez dövize müdahalede bulundu.
TCMB Konut Fiyat Endeksi (KFE)’ni açıkladı.
Türkiye Sanayici ve İş insanları Derneği (TÜSİAD), döviz kurlarının yükselişine ilişkin bir açıklama yaptı.
2022 yılı bütçesi TBMM’de kabul edildi.
Geçen haftaya 18,69 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) omicron varyantının yeninden etkisini arttırmasıyla birlikte yeniden kritik sınır olan 20’yi aşarak 21,57 ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 13,88 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru yukarı yönlü seyrini sürdürerek 16,41 ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 15,71 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta yukarı yönlü bir hareket izleyerek 18,45 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 478 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) de yönünü yeniden yukarıya çevirdi ve 500 seviyesinin de üzerine çıkarak haftayı 522 ile tamamladı.
Libya’da Çok Sayıda Wagner Mensubu Var: Rus güvenlik şirketi Wagner’e bağlı 7 binden fazla paralı askerin Türkiye ile ortak Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ilan eden deniz komşusu Libya’da bulunduğu bildirildi. Bu askerlerin yanı sıra Sirte ve Cufra’da bulunan hava üslerinde 30 adet jet uçaklarının olduğu, yine bu askerlerin Sirte ve Cufra kentlerinde hendekler kazdıkları öğrenildi.
Libya Genelkurmay Başkanı Org. Haddad ile Hafter’e bağlı sözde Genelkurmay Başkanı Nazuri’nin Sirte’de Wagner konusunu görüştükleri, bu görüşmeden memnun olunduğu, Nazuri’nin Libya Ordusunun birleştirilmesi için anlaşıldığını söylediği belirtildi.
Türk SİHA’larına Talep Artıyor: Dünya genelinde Türkiye’nin SİHA’larına olan ilgiyi gündemine taşıyan Franszı AFP Haber Ajansı, Polonya’dan Fas’a Kazakistan’dan Angola’ya, kadar birçok ülkenin SİHA’lara gösterdiği ilgiye dikkat çekti. AFP, İHA’ların atıldığı coğrafyaya ilişkin bir de harita yayınladı.
“Türk SİHA’larına Talep” başlıklı haritada, İstanbul’un Avrupa Yakası ile Trakya Bölgesi’nin, Türkiye’ye ait değilmiş gibi gösterildiği görüldü. Ardından Türkiye’nin Fransa Askeri Ataşesinin girişimleriyle Paris Büyükelçiliği tarafından AFP’nin arandığı, haritada renklendirme hatası yapıldığı, uyarı için teşekkür edildiği düzeltileceğinin belirtildiği bildirildi.
SEC Başkanından Yeni Kripto Para Uyarısı: Kripto Para Uyarısı: ABD’nin menkul kıymetlerden sorumlu düzenleyici kuruluşu Securities and Exchange Commission’ın (SEC) Başkanı Gary Gensler, kripto para işlem platformlarının daha fazla denetlenmesine ilişkin çağrısını güçlendirdi. Gensler, dijital varlık işlem platformlarının SEC’e kaydolma gerekliliğini yineledi.
Gensler, SEC’in tokenların saklanması gibi zorlu konularda platformlarla çalışmaya açık olduğunu söyledi, ancak aynı zamanda firmaların SEC’in kurallarına uymamaları durumunda zorlayıcı tedbirlerle karşı karşıya kalabileceğini de sözlerine ekledi.
FED Toplantısı Yapıldı: FED faiz kararında piyasa beklentileri dâhilinde değişikliğe gitmedi. Banka, 2 yılda 6 faiz artışı ön görüyor. FED, Ocak ayında toplam varlık alım miktarını 60 milyar dolara çıkarmaya karar verdi. FED Başkanı Powell, “Varlık alımlarının azaltılmasında hızı artırmaya karar verdik. Varlık alımları sona erdirilene kadar faiz artırımı olmayacak. Mart ayından sonra ve uygun olduğunda faiz oranlarını artırabileceğimiz bir noktadayız.” şeklinde konuştu. ABD endeksleri FED kararı ve Powell’ın konuşmasıyla yükseliş kaydetti. ABD 10 yıllık tahvilleri aşağı yönlü hareketini sınırlandırırken, “Güçlü Dolar” teması etkin oldu.
İngiltere’de Enflasyon Oranı Açıklandı: İngiltere’de enflasyon Kasım ayında giyim, yakıt ve ikinci el otomobilde artan maliyetler nedeniyle 10 yıldan fazla sürenin en yüksek seviyesine çıktı. İngiltere İstatistik Ofisi’nin verilerine göre tüketici fiyatları önceki yıla kıyasla yüzde 5,1 artarak Eylül 2011’den beri en yüksek seviyesine ulaştı.
Bitmeyen Serüven: İran’ın Nükleer Anlaşması
Geçen hafta da gündemde yerini alan İran’ın nükleer anlaşması konusunda Fransa, Almanya ve İngiltere gibi Avrupa ülkeleri, toplam 7 aydır süren müzakerelerde iletilen taleplerin İran tarafından reddedilmesine tepki gösteriyorlar.
Omicron varyantı petrol fiyatları üzerinde bir baskı faktörü olmaya devam ederken, önümüzdeki dönemde İran ile nükleer anlaşmanın sağlanamaması petrol fiyatlarının destek bulmasını sağlayabilir.
TCMB Toplantısı Yapıldı: TCMB politika faizini piyasa beklentileri doğrultusunda 1 puan indirdi. Karar metninde “arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin ima ettiği alanın kullanımının tamamlanmasına karar verildiği” belirtildi. Metinde 2022 yılının ilk çeyreğinde para politikası çerçevesinin gözden geçirileceği ifade edildi. TCMB’nin faiz kararı sonrasında döviz kurlarında yukarı yönlü hareketlilikler görüldü.
Değerlendirme: TCMB toplantısı karar metninde faiz indiriminin tamamlandığı ve böylelikle önümüzdeki 2022 yılı Ocak ayı toplantısında faiz indirilmeyeceği, Şubat ve Mart ayları için ise piyasaların durumuna göre hareket edileceği ifade edilmektedir.
TCMB’den Dövize Yeni Müdahale Geldi: TCMB’nin faiz indiriminin ardından çok hızlı yükselen döviz kurlarına haftanın son işlem günü TCMB’den müdahale geldi. Bankanın beşinci kez piyasaya müdahale ettiği günde, toplam doğrudan satış büyüklüğünün yaklaşık 2 Milyar Dolar olduğu belirtildi. Önceki müdahaleden farklı olarak alıcıların önemli bir bölümünün bireysel yatırımcı olduğu vurgulandı.
Böylelikle, 1 Aralık’ta başlayan TCMB’nin piyasaya müdahale sürecinde 5 günde toplam satış miktarı yaklaşık 6 Milyar Dolara ulaşmış oldu.
Konut Fiyat Endeksi (KFE) Açıklandı: TCMB’nin verilerine göre KFE, Ekim’de önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 40 artarak rekor kırdı.
Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 5,5 oranında artarak 209,9 oldu.
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Açıklama Yaptı: TÜSİAD, döviz kurlarındaki yükselişin ekonomik dengeleri bozduğunu ileri süren bir açıklama yaptı. Açıklamada, denenmekte olan ekonomi modeliyle ilgili “Genel kabul görmüş iktisat bilimi kurallarına hızla dönülmesinin gereği açıktır.” denildi.
Değerlendirme: Bahse konu açıklamanın Ana Muhalefet Partisi CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun TÜSİAD’la görüşerek “Herkesin konuşması gerektiğini söyledim” beyanatından sonra yapılması dikkat çekmiştir.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı verilere göre 10 Aralık haftasında brüt rezervler 124,1 Milyar Dolardan 123 Milyar Dolara geriledi. Net rezervler de 22,5 Milyar Dolardan 21,2 Milyar Dolar seviyesine indi
3-10 Aralık haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 104,2 Milyon Dolar hisse senedi ile 54,4 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı ve 6,3 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvili (ÖST) alımı gerçekleştirdi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 10 Aralık itibariyle %42,9 olurken önceki haftada bu oran %43,3 seviyesindeydi. 2020 yılı kapanışında %49,0 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %49,4 idi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz haftaki FED kararları ile “Güçlü Dolar” teması ön plana çıkmış ve DXY, pivot seviyesi 96.10 aşarak yukarı yönlü ivmelenmiş, haftayı 96,56 seviyesinde tamamlamıştır. Yükseliş ivmesi söz konusudur. Ancak haftalık grafiğinde “Aşırı Alım” durumu da vardır. Önümüzdeki haftanın pivot seviyesi: 96,18’dir. Ancak grafikteki yorulma nedeniyle bu seviyelerde konsolide olduktan sonra pivot seviyesi üzerinde kaldıkça ilk etapta 96,93 ve burayı da aşarsa 97,24 seviyesine gidebilir.
Aşağı yönlü hareketler, düzeltme mahiyetinde görülmekte, kalıcı olması beklenmemektedir.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite, FED kararları sonrasında yönünü aşağıya çevirip pivot seviyesi 1,1311’i de kırarak 1,1237 ile haftalık kapanış yapmıştır. Bir düşüş ivmesi söz konusudur. Ancak haftalık grafiğinde “Aşırı Satış” durumu da vardır. Önümüzdeki haftanın pivot seviyesi: 1,1298’dir. Ancak grafikteki yorulma nedeniyle bu seviyelerde konsolide olduktan sonra pivot seviyesi altında kaldıkça 1,1219 ve burayı da kırarsa 1,1170’e kadar geri çekilmesi beklenebilir.
Yukarı yönlü hareketler, tepki mahiyetinde görülmekte, kalıcı olması beklenmemektedir.
Brent: Brent Petrol beklentilerimizin çerçevesinde aşağı yönlü hareketini sürdürmüş ve 72,98 seviyesinden haftalık kapanış yapmıştır. Halen düşen trend kanalı içindeki hareketine devam etmektedir. Önümüzdeki hafta 74,03 seviyesinin üzerinde günlük kapanışlar yapamadığı müddetçe aşağı yönlü hareketine devam edebilir. Bu durumda, ilk etapta 71, 56 ve burayı da kırarsa 70 seviyesindeki destek bölgesine kadar gerilemesi muhtemeldir.
Yukarı yönlü hareketler, tepki mahiyetinde görülmekte, kalıcı olması beklenmemektedir.
Ons Altın: Geçtiğimiz haftaya 1782 Dolardan başlayan ons Altın, beklentilerimiz dahilinde yukarı yönlü bir hareketle önemli eşik 1800 üzerini test ettikten sonra haftayı 1798 Dolar ile tamamladı. Önümüzdeki hafta ons altın için önemli olarak değerlendirilmektedir. Şayet bu seviye üzerinde kalıp 1800 psikolojik direnci üzerinde günlük kapanışlar yapabilirse 1818 seviyelerini hedeflemesi mümkün olabilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 1770 Dolar seviyelerine kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): Geçtiğimiz hafta beklentilerimiz paralelinde pivot seviyesi 54870’i aşamamış ve 47000 Dolar civarında konsolide olarak haftayı tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta yeni pivot olan 52400 seviyesi üzerinde günlük kapanış yapmadıkça ilk etapta 43000, burayı da kırarsa 39041 seviyesine kadar gerileyebileceği değerlendirilmektedir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise pivot seviyesinin üzerinde kalmayı başarması halinde 56760 seviyesine kadar alan vardır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
Mert ÜNSAL
