Bu çalışma, 28 Şubat 2022 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Geçtiğimiz haftalardan itibaren Rusya Ukrayna krizi piyasalara damgasını vurdu. 22.02.2022 tarihinde Rusya, Ukrayna’ya karşı askeri harekât başlatırken küresel piyasalar da adeta çöküş gerçekleşti.
Almanya, Fransa ve İtalya’da endeksler 4%’ün üzerinde kayıp yaşarken, İngiltere’de 3%, İspanya’da 3,8% civarı düşüş izlendi. ABD endeks vadelileri 2% üzerinde geriledi. Petrol fiyatları %9’un üzerinde yükselerek son 8 yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. BİST tarafında da düşüş eğilimiyle birlikte endeks 9% kayıp gördü.
Ons altın da 1974 Doları geçerek Temmuz 2020’den bu yana en yüksek seviyelerini test etti. Kıymetli metallerde yükseliş sürerken, doğalgaz fiyatı da Şubat ayı başından bu yana en yüksek seviyelere ulaştı.
Dolar/TL ve Euro/TL kurları da yükseliş yaşadı ve yukarı yönlü hareket gerçekleştirdi.
Rusya’nın Ukrayna’ya askeri operasyon başlatması sonrasında ABD ve AB, Rusya’nın askeri teknolojilerini kısıtlamayı hedef alan yaptırım kararları aldı. ABD, Rusya’nın askeri alanda kullanılan teknolojilerin ihracatını askıya aldı. Bunun yanı sıra 49 Rus şirketini kara listeye soktu. Öte yandan önemli kurumların finansman ihtiyaçlarına yönelik de kısıtlamalar geldi. Ülkenin önde gelen bankası Sberbank’ın dahil olduğu 13 Rus şirketine finansal kısıtlamalar getirildi. Ancak Rusya’nın enerji ihracatına yönelik herhangi bir kısıtlama gelmezken, bankacılık sisteminin swift sistemi içinde kalmasına devam edildi. Ancak AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 27 Şubat 2022 tarihinde yaptığı açıklamayla belirlenen bazı Rus bankalarının swift küresel bankalar arası mesajlaşma sisteminden kaldırılacağını duyurdu.
Japonya ve Kanada’nın yanı sıra AB de Rusya’ya yaptırımlar koydu. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Putin ve Dışişleri Bakanı Lavrov’un yaptırım listesine alındığını duyurdu. Bu kararın hemen ardından, İngiltere Başbakanı Johnson ve Beyaz Saray Sözcüsü Psaki de Putin ve Lavrov’a yaptırım uygulayacaklarını açıkladı. Beyaz Saray ayrıca: “Kuzey Akımı 2 boru hattı süreci şu an itibariyle ilerlemiyor” paylaşımında da bulundu.
İngiltere Başbakanı Johnson, Rus devlet havayolu şirketi Aeroflot’un İngiltere’deki faaliyetlerinin yasaklandığını ve İngiltere hava sahasının da Rus uçaklarına kapatıldığını açıkladı.
Rusya Federal Havacılık Kurumu tarafından İngiliz uçaklarının transit uçuşlar da dahil Rus hava sahasını kullanmasına kısıtlama getirildiğini belirtildi.
Öte yandan, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, Rusya ile müzakereler için ülkesine saldırıların yapıldığı Belarus yerine Rus tarafına İstanbul, Varşova, Bakü veya Budapeşte’yi önerdi. Ancak, Rusya’nın müzakereler için Belarus’ta ısrar etmesi üzerinde Zelenski’nin Belarus’ta Rus tarafı ile müzakere masasına oturmayı kabul ettiği, müzakerelerin başladığı öğrenildi.
Yaptırımların duyurulmasının ardından Dolar ve Japon Yeni güç kazandı, Euro ise geri çekildi. Mevcut ve olası yeni yaptırımlardan Avrupa’ya kıyasla daha az olumsuz etkilenmesi beklenen ABD şirketlerine sermaye akışı başladı; ABD endeksleri seans başlangıcındaki kayıplarının geri aldı.
Yaşanan gelişmeler bağlamında FED’in Mart ayında 25 baz puanlık faiz artırımı yapacağı ihtimali tekrar ana senaryo haline geldi. Önümüzdeki süreçte yıl boyunca her toplantıda 25 baz puanlık faiz artırımı beklenebilir. Fakat tüm bu beklentilerin veriler ve jeopolitik gelişmelerle birlikte değişim göstermeye devam edebileceğini ifade etmek gerekir.
Geçtiğimiz hafta jeopolitik gelişmelerin yanı sıra, Avrupa’da öncü PMI verileri takip edildi. Yurt içinde ise reel sektör güven endeksi ve kapasite kullanım oranı açıklandı.
Yeni Zelanda Merkez Bankası piyasa beklentisine paralel olarak politika faizini 25 baz puan artırarak 1%’e çekti. Ülkede yükselen enflasyon nedeniyle faiz artırım beklentileri ön plana çıkmıştı.
Jeopolitik gerginliğin artarak devam etmesi, petrol fiyatlarını da yukarı fırlattı. Brent Petrol 104 Doları test etti.
Yurtiçinde “Ekonomi Güven Endeksi” ile “Kapasite Kullanım Oranı” verileri açıklandı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, elektrik faturalarında yapılan yeni düzenleme ile birlikte, faturalarda neredeyse yarı yarıya indirim söz konusu olacağını söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı geçtiğimiz aya ilişkin yabancı ziyaretçi istatistiklerini açıkladı.
Geçen haftaya 27,75 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) 34’lü seviyeleri test ettikten sonra kısmi bir geri çekilmeyle haftayı 27,59 ile tamamladı.
Önceki haftayı 13,65 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru geçen hafta yukarı bir hareket izleyerek 14’lü seviyeleri test ettikten sonra 13,82 TL ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 15,47 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta hafif yukarı yönlü bir seyir izleyerek 15,64 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 534 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) ciddi bir yukarı yönlü seyirle haftayı 553 seviyesinden tamamladı.
“Ukrayna’yı Desteklemenin Bedeli Suriye’de Ödenebilir”: İsrail merkezli “Haaretz” gazetesinde, Rusya’nın Türkiye’nin Ukrayna’yı desteklemesinin bedelini ödeteceğini belirten bir analiz yayınlanmıştır. Bahse konu analizde özetle;
– Suriyeli grupların, ABD güçlerinin Suriye’den çekileceği korkuları nedeniyle uzun süredir Rusya’ya yaklaşmaya çalıştığı,
– Türkiye’nin, Ukrayna’da Batı politikasına destek vermeyi sürdürmesi durumunda, Rusya’nın Türkiye’ye ciddi bir tehdit oluşturabileceği,
– Türkiye’nin, Suriye konusunda Ukrayna’ya müdahil olduğunu ima eden uyarılar alan tek ülke olmadığı, İsrail’in Ukrayna’ya silah konusunda yardım etmeyi planlaması durumunda, İsrail’in de Suriye’deki operasyon özgürlüğünün kısıtlanabileceği,
– Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zaharova’nın, İsrail’in son saldırılarına; “Bunlar Suriye’nin egemenliğinin kaba bir ihlalidir ve gerilimi keskin bir şekilde tırmandırabilir. Bu tür eylemler uluslararası yolcu uçuşları için ciddi riskler oluşturur.” sözleriyle tepki gösterdiği,
– Rusya’nın İsrail’e askeri mesajlarının, uçakları Suriye’nin kuzeyinde faaliyet gösteren Vaşington’a da yönelik olduğu,
– İsrail’in, Rusya’dan gelen tepki üzerine Baltık ülkelerine sattığı silahların Ukrayna’ya transferini yasakladığını açıkladığı belirtilmektedir.
Euro Bölgesinde Şubat Ayı PMI Verileri Belli Oldu: Euro Bölgesinde öncü imalat PMI endeksi Şubat’ta 58.7’den 58.4’e geriledi. Ancak düşüşe rağmen endeksin 50’nin üzerinde değer alması sektörde büyümeye işaret etti.
Hizmet sektörü virüs kısıtlamalarının gevşetilmesiyle toparlandı. Hizmet PMI endeksi 51.1’den 55.8’e yükseldi.
Almanya’da imalat PMI Şubat’ta 58,5 olarak 59.4’lük beklentinin altında kaldı. Hizmet PMI ise 56.6 oldu. Piyasa beklentisi 53.1’di.
Fransa’da ise hem imalat hem de hizmet aktiviteleri piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. İmalat PMI 57.6 ile 55.5’lik beklentiyi aşarken, Hizmet PMI 57.9 oldu. Piyasa beklentisi 54’tü.
İngiltere’de de imalat ve hizmet aktivitelerinde piyasa beklentilerinin aşıldığı görüldü. İmalat PMI 57.3 ile 57.2’lik piyasa beklentisinin hemen üzerinde gerçekleşirken, hizmet PMI da 60.8 puan ile 55.5 puanlık beklentinin oldukça üzerinde oluştu.
Euro Bölgesinde Enflasyon Oranları Açıklandı: Euro Bölgesi’nde enflasyon %5,1 ile tüm zamanların en yüksek seviyesinde kalmaya devam etti. 2021 başında %1’in altında olan bölge enflasyonu, yıl içinde %5 seviyesine çıkarak rekor artış gösterdi. 2022’nin ilk enflasyon ölçümü ise ay başında yapıldı ve aylık %0,3 artışla %5,1’e çıktı.
Petrol Savaşı Sever: AB’nin özellikle Rusya’nın enerji sektörünü hedef alan açıklamaları sonrasında 96,60 Doları test etmiş olan petrol fiyatları yukarı yönlü ivmelenerek 104 doları test etti. Rusya 2014 yılında Kırım’ı ilhak ettiğinde Rusya açısından en büyük sorunu yaptırımlar değil, düşen petrol fiyatları olmuştu. Petrol fiyatlarının an itibarıyla 100 Dolar civarında konsolide olması Rusya açısından avantaj teşkil ediyor.
Ülkemizde Ekonomi Güven Endeksi Belli Oldu: Türkiye İstatistik Kurumu, Şubat ayı Ekonomik Güven Endeksi’ni ilan etti. Ekonomik Güven Endeksi Şubat ayında %2,6 azalarak 100,8’den 98,2 değerine düştü. Endeksteki düşüş, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.
Yorum: Üretici ve tüketicilerin genel ekonomik duruma dair beklentisini özetleyen bu endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösterir. Açıklanan sonuç, Türkiye’de ekonomiye olan güvenin azalmaya başladığını ifade etmektedir.
Ülkemizde Kapasite Kullanma Oranı (KKO) Açıklandı: Ülkedeki sanayi kesiminin elde mevcut üretim kapasitesinin ne kadarının kullanıldığını gösteren gösterge olan KKO, imalat sanayisi genelinde Şubat ayında Ocak ayına göre göre 1,0 azalarak %76,6 seviyesine geriledi.
Elektrik Faturalarına İndirim Geliyor: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tedarik şirketlerine Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) üzerinden elektrik satmak için harekete geçti. Yeni tarifenin geçerli olacağı 1 Mart itibariyle düzenlemeyle birlikte esnafın elektrik faturalarında yüzde 25’lik bir indirim olması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklayacağı düzenlemeyle meskenlerde ise yüzde 10-20 arası ek indirim olması hedefleniyor.
Türkiye’de Ocak Ayında Turist Sayısında Artış Gözlendi: Kültür ve Turizm Bakanlığı Ocak ayı yabancı ziyaretçi istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye’ye gelen turist sayısı 2022 Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %151 oranında arttı. Türkiye’yi Ocak ayında 1 Milyon 281 bin turist ziyaret etti. Fakat turist sayısı salgın öncesi dönem olan Ocak 2020’ye göre %28 azaldı. Türkiye’yi en çok Rus vatandaşlar ziyaret etti.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı verilere göre 18 Şubat haftasında 837 Milyon Dolar azalarak toplam brüt rezervler 114,848 Milyar Dolardan 114 Milyar 11 Milyon Dolara indi.
11-18 Şubat haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 37,3,5 Milyon Dolar tutarında hisse senedi alımı, 185,2 Milyon Dolar tutarında Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ile 5,5 Milyon Dolarlık Özel Sektör Tahvili alımı gerçekleştirmiştir.
TCMB tarafından açıklanan veriler kapsamında, bir önceki haftaya göre yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı ise 7 Milyar Dolar azalarak yaklaşık olarak 213 Milyar Dolara geriledi.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 18 Şubat itibariyle %40 olurken önceki haftada bu oran %39,7 seviyesindeydi. 2021 yılı kapanışında %40,6 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %45,4 idi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta beklentilerimiz çerçevesinde yukarı bir hareketle haftayı 96,54 ile tamamlamıştır. Yeni pivot seviyesi: 96,62’dir. Önümüzdeki hafta bu seviye üzerine çıkamadığı takdirde ilk etapta 96, burayı da kırarsa 95,51 seviyelerine doğru geri çekilmesi muhtemel olabilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 97,60’a kadar alan vardır.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite, beklentilerimiz doğrultusunda aşağı yönlü bir seyir izlemiş, 1,1253 ile haftalık kapanış yapmıştır. Yeni pivot seviyesi: 1,1251’dir. Bu seviye altında günlük kapanışlar yapmaya devam etmesi durumunda ilk etapta 1,1395 ve burayı da aşarsa 1,15 dirençlerine doğru gidebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 1,11 ’e kadar alan vardır.
Brent: Brent Petrol temel nedenlerle beklentilerimizin de ötesinde bir yükseliş yaşamış ve haftayı 98,40 ile tamamlamıştır. Günlük bazda indikatörlerinde yorulma işaretleri söz konusudur. Bu bağlamda düzeltme mahiyetinde bir geri çekilme olabilir. Fakat 10 günlük Hareketli Ortalama olan 95,97 üzerinde kaldıkça yukarı yönlü trendin devam etmesi beklenebilir. Bu durumda, ilk etapta 100,8’e ve burayı da aşarsa 103,5’e kadar yükselebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise, 92,93’e kadar gerilemesinin söz konusu olabileceği değerlendirilmektedir.
Ons Altın: Geçtiğimiz haftaya 1897 Dolardan başlayan ons altın, beklentilerimiz paralelinde yukarı yönlü atak yapmış ve 1974 seviyesini test ettikten sonra kısmi bir geri çekilme ile haftayı 1889 ile tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta yeni pivot seviyesi olan 1907 Doların üzerinde günlük kapanışlar gelmedikçe gerilemenin devam ederek 1812’ye doğru çekilmesi söz konusu olabilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise, 1907 üzerinde 1936’ya kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): BTC beklediğimiz üzere haftalık kapanış itibarıyla 40600 eşiğinin altında kalmaya devam etmiş hatta 35000 Dolar seviyelerini test ettikten sonra haftayı 39100 ile tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta bu seviye üzerinde günlük kapanışlar yapabilmesi durumunda ilk etapta 43850’ye ve burayı da aşarsa 47000 direncine doğru ivmelenmesi muhtemeldir.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 38100 Dolar altında 32 600’e kadar alan vardır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
Mert ÜNSAL
