Mert Ünsal
Bu haftaki yazımın başlığından da anlaşılacağı üzere, ilginç bulduğum bir konuyu paylaşacağım:
Cuma günü, uluslararası ilişkiler teorileri (UİT) eğitimi kapsamında, Bahçeşehir Üniversitesi’nden (BAU) Dr. Zekeriya Tüzen’in moderatörlüğünde bir seminer gerçekleşti. Konuk Doç. Dr. Seçkin Barış Gülmez’in “Game of Thrones” ve “Star Wars’” simülasyonları üzerinden UİT dersine yeni bir boyut kazandırmasını ilgiyle izledim. BAU’dan birbirinden değerli akademisyenlerin katılımıyla zenginleşen bu sunum, üniversitelerin sadece öğretim kurumu olmanın ötesinde bir aktör olduklarını göstermek açısından önemliydi. Şahsım adına çok yararlandım… Dahası; böyle yaratıcı ve yenilikçi genç akademisyenleri bir arada görmek, ülkemin geleceği adına umudumu tazeledi desem yeridir. Öğrencilerine ezbere dayalı bir sistemi dayatan, not vermeyi ceza/mükâfat gibi değerlendiren ve kendilerini akademi dünyasının duayeni gibi gören bazı akademisyenler, keşke bu etkinliğe katılmış olsalardı…
Star Wars filmlerinin tutkunu olarak, kısa bir açık kaynak taraması yaptım. Sayın Gülmez’in sunumunun başında da ifade ettiği gibi, dünyada bu eşleştirmeyi yapan akademik/akademi-dışı çalışmalar var. Örneğin The Washington Post yazarlarından Ishaan Tharoor, uluslararası siyasetin Yıldızlar Savaşı rehberi adı altında kısa ama öz bir derleme yayımlamış.[1] Tabii Tharoor bu konuda çalışma yapan tek kişi değil. Georgetown Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler profesörü ve Atlantic Council’ın kıdemli araştırmacılarından olan, 2007’den 2009’a kadar ABD Ulusal Güvenlik Konseyi kadrosunda Afganistan ve Pakistan direktörü olarak görev yapan Paul D. Miller’ın, filmleri yorumlayarak Jedi’ın dönüşünü uluslararası siyasetle ilişkilendirmesi de dikkat çekici.[2]
Ardından, biraz kolaycılığa kaçıp ChatGPT’ye “Star Wars ve Uluslararası İlişkiler Teorileri” konusunu danıştım. Aldığım cevap şu: Yıldız Savaşları belirli bir uluslararası ilişkiler teorisi sunmaz, ancak çeşitli siyasi sistemleri, farklı uluslar ve türler arasındaki ilişkileri ve çatışmaları tasvir eder. Serinin bazı unsurları, emperyalizm, milliyetçilik ve güç dengesi gibi gerçek dünya uluslararası ilişkiler meseleleri üzerine yorumlar olarak değerlendirilebilir. Örneğin, Star Wars’daki Galaktik İmparatorluk, iradesini başkalarına empoze eden egemen bir dünya gücünün sembolü olarak görülebilirken, Asi İttifakı baskıya karşı direnişi ve özgürlük mücadelesini temsil eder.
Marco Polo, Kristof Kolomb, Piri Reis ve daha birçokları, aslında bir hayalin ve sonrasında oluşan merakın peşinden giderek yeni dünyalar ve yeni oluşumlar keşfettiler. Bazılarımızın uzay merakı da tıpkı onlarınki gibi. Bilim bizi statükonun ve düşüncelerimize vurulan prangaların zincirlerinden kurtarıp, daha farklı evrenlerin kapısını açıyor. Genç bilim insanı Gülmez, eğitim-öğretim sistemi içerisinde çığır açacak bir yeniliğe imza atar mı bilemem. Ama hissiyatını “karıncanın hac yoluna çıkması” betimlemesiyle anlayabiliyorum. Bildiğim bir şey varsa hedefe ulaşmanın ilk adımı merak ve “aramak”; mükemmelin bulunamayacağı ön kabulüyle aramak… Ne demişler; “Aramazsan, bulamazsın.” Ancak, bulduğunu öğretmek de ayrı bir zanaat. Bilgiyi aktarırken hem akla hem de “sadece içeriden açılan kolsuz bir kapı” olan kalbe hitap etmek, her bilim insanın harcı değil…
Dr. Gülmez örneğinde olduğu gibi, Türkiye’yi gerçekten küresel ölçekte ileriye götürecek nice genç bilim insanları var. Bu değerler teşvik edilmeli ve liyakatlerinin hakkı verilmeli.
İyi ve başarılı haftalar dilerim.
[1] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2015/12/17/the-brief-star-wars-guide-to-international-politics/ Erişim: 04.02.2023
[2] https://foreignpolicy.com/2015/12/16/star-wars-jedi-ackbar-sith-vader-empire-jj-abrams/ Erişim: 04.02.2023
