Mert Ünsal
Rusya-Ukrayna savaşı hız kesmeden devam ederken; New York “The Economic Club”’ da konuşan ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Milley, Ukrayna ve Rusya’nın, yaklaşık olarak 40.000 bin sivil,100 bin asker kaybettiği açıklamasını yaptı.[1] Savaşın kanlı bilançosunun yansıra BM’ in açıklamalarına göre 10 Milyondan[2] fazla insanın ülkesinden göç etmek zorunda kaldığı gerçeğini göz önüne aldığımızda, dünyamızı karartan duruma çözüm getirmenin tüm insanlığın yararına olacağını idrak etmemiz gerekir.
İlk olarak, Ukrayna savaşının uzaması halinde savaşın kimseye yarar getirmeyeceği bilinmelidir. Deglobalizasyon, ülkeleri kendi kutuplarına döndürürken ihtiyaç duyulan ürünlerin maliyeti artacak ve bu durum enflasyonist bir baskıyı beraberinde getirecektir. Rusya’ nın savaştaki başarısızlığı kabul görmüş olsa da direnci konusunda hatalı düşünmemek lazım. Rusya her şeye rağmen savaşta direnirken, Ukrayna’ nın direnişi devlet dışı aktörlerce finanse ediliyor ve enerji kaynaklarıyla alt yapısı ciddi zarar gördü. Rusya’ tüm yaptırımlara rağmen ekonomisi 2022’de yalnızca yüzde üç oranında küçüldü ve finansal sistemi sürdürülebilirliğini ispat etti. Diğer yandan Avrupa’ nın Rusya’ ya enerji bağımlılığı sürerken, sert kış koşullarına tahammüle ne kadar hazır… Nereye kadar?
İkinci olarak, Dünya 1. Dünya savaşı döneminin hatalarına dönmemeli. İdealist teorinin (Wilson[3] prensipleri) tarafların zarar görmeyeceğine ve cezalandırılmayacağına yönelik ikna yöntemi doğru ve dürüst taahhütler ile güçlendirilmek suretiyle barışın kalıcı olmasını sağlayabilir. Realist[4] politika savunucuları önerimize karşı, uluslararası anarşi ve güç dengeleri gibi muhalif argümanlar öne sürebilirler ancak, yine de ideal olan denenmeli bu şans dünyaya verilmelidir. Bu şu demektir; Rusya savaşın etkilerinin kendisine yarar sağlamayacağı konusunda iknasının ardından, Ukrayna Topraklarından askerlerini çekmek suretiyle Ukrayna ile barış sağlanırken; Rusya’ nın liderliğine saygı duyulmalı, toprak bütünlüğü ve egemenliği taahhüt altına alınmalıdır. (Versay[5] anlaşması sonrasında olduğu gibi Almanya’ nın onuru ile oynanacak yaklaşımların 2. dünya savaşının hazırlayıcı sebeplerinden olduğu unutulmamalıdır.)
Üçüncü olarak, Yapılan barış planına kesinlikle Rusya’ nın dondurulmuş varlıkları serbest kalmalı ve tekrar ticaretin serbest yapılmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır. Tekrar küresel politikaların önü açılmalıdır.
Rus halkı Putin’ nin savaşçı politikasına rağmen, batının kendilerine haksız yere baskı uyguladığı konusunda ikna edilmiş durumdadır. Sputnik kaynaklı habere göre[6] Rus kamuoyu araştırma merkezi Levada Center’in yaptığı anketlerde, Rus halkının yüzde 84′ ünün Putin’ i desteklemektedir. Bu durum Putin üzerinde özgüven yaratsa da Putin’de bu savaşın kazananının olmayacağını anlayacak kadar bir lider olduğunu söylemek yersiz bir yorum olmayacaktır. Diğer taraftan Biden 45 Milyar devasa bir bütçeyle savaşı finanse etme kararı aldı… İşte bu noktada: Nereye kadar? Diyoruz.
NATO süregelen savaşa sözde seyirci kalmak yerine barışa yönelik ortamı hazırlamalıdır. Burada sadece NATO ve BM göre düşmemektedir. Uluslararası toplumda barışa katkı sağlamalı. Savaşı hangi toplum ister? Prof.Dr. Vladislav Zubok[7] ‘’Batı, Moskova ve Kiev’in son eylemlerine tepki vermeyi beklemek veya Putin’in yakın zamanda düşüşünü ummak yerine, en sonunda inisiyatifi ele almalı.’’ görüşüne katılmamak mümkün değil.
Dileriz savaşın ilk yok ettiği masumiyetin yerine etik, savaş yerine barış evrenimizde hüküm sürer.
[1] https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/savasin-toplam-bilancosu-belli-oldu-abd-kac-ukrayna-ve-rus-askeri-oldugunu-acikladi-926430
[2] https://tr.euronews.com/2022/08/02/bm-ukraynada-savastan-kacan-multecilerin-sayisi-10-milyonu-gecti
[3] https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/wilson-ilkeleri/
[4] https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/realizm_uluslararasi_iliskiler
[5] https://www.milliyet.com.tr/egitim/versay-antlasmasi-kisaca-ozeti-tarihi-maddeleri-sartlari-onemi-ve-ozellikleri-6269710
[6] https://www.odatv4.com/siyaset/ruslar-putine-ne-kadar-destek-veriyor-2610161200-102904
[7] https://www.foreignaffairs.com/ukraine/no-one-would-win-long-war-ukraine
